Στον Ισημερινό οι πολίτες καλούνται να αποφασίσουν μεθαύριο Κυριακή αν θα επιτραπεί η επάνοδος των ξένων στρατιωτικών βάσεων στην επικράτεια του κράτους της Λατινικής Αμερικής και αν θα ανοίξει ο δρόμος για νέο Σύνταγμα σε δημοψήφισμα που χαρακτηρίζεται κρίσιμο για τον πρόεδρο Ντανιέλ Νομπόα, σύμμαχο των ΗΠΑ, που έχει κλιμακώσει τον αγώνα κατά της διακίνησης ναρκωτικών.
Η διαδικασία θα εκτυλιχτεί με φόντο το κύμα βίας άνευ προηγουμένου στη χώρα και την κλιμάκωση των γεωπολιτικών εντάσεων στη Λατινική Αμερική, ιδίως εξαιτίας των πληγμάτων των ενόπλων δυνάμεων των ΗΠΑ εναντίον ταχύπλοων που κατ’ αυτές μεταφέρουν ναρκωτικά στον Ειρηνικό και πάνω απ’ όλα στην Καραϊβική.
Ο Ντανιέλ Νομπόα επιδιώκει να εξασφαλίσει υποστήριξη των πολιτών στην ολοένα πιο σκληρή πολιτική του έναντι του οργανωμένου εγκλήματος, καθώς η δικαιοσύνη έχει εμποδίσει πολλές από τις πρωτοβουλίες του, κρίνοντας πως αντίκεινται προς θεμελιώδη δικαιώματα.
Σχεδόν 14 εκατομμύρια πολίτες του Ισημερινού καλούνται στις κάλπες για να απαντήσουν «ναι» ή «όχι» σε τέσσερα ερωτήματα στο δημοψήφισμα αυτό.
Η συμμετοχή είναι υποχρεωτική.
Πέραν της επιστροφής των ξένων στρατιωτικών βάσεων, που απαγορεύτηκαν το 2018, και της κατάρτισης νέου Συντάγματος, καλούνται επίσης να αποφασίσουν εάν θα τερματιστεί η κρατική χρηματοδότηση στα πολιτικά κόμματα κι αν θα μειωθεί ο αριθμός των μελών του κοινοβουλίου.
«Προσέγγιση» με τις ΗΠΑ
Παρότι οι θετικές απόψεις για τα πεπραγμένα του ανέρχονται στο 56%, ο πρόεδρος Νομπόα είναι αντιμέτωπος με έντονες επικρίσεις εν μέσω ραγδαίας κλιμάκωσης της βίας στη χώρα, άλλοτε όαση ηρεμίας στην περιοχή, όπου όμως πλέον ο δείκτης των ανθρωποκτονιών έχει απογειωθεί, βρίσκεται ανάμεσα στους υψηλότερους στη Λατινική Αμερική.
Το κράτος κάνει «μεγάλες περικοπές» κοινωνικών δαπανών «με πρόσχημα την ασφάλεια», αλλά «δεν έχουμε σημειώσει ουδεμία πρόοδο», αντιτείνει η Λους Κίσι, φοιτήτρια είκοσι ετών.
Το πρώτο εξάμηνο του 2025 διαπράχθηκαν πάνω από 4.600 δολοφονίες στον Ισημερινό, με άλλα λόγια ο υψηλότερος αριθμός στη σύγχρονη ιστορία του, σύμφωνα με το Παρατηρητήριο του Οργανωμένου Εγκλήματος.
Στην εξουσία από τον Νοέμβριο του 2023, ο κ. Νομπόα έχει κηρύξει και διεξάγει «πόλεμο» κατά των συμμοριών αναπτύσσοντας τον στρατό στους δρόμους και στους φυλακές, εξαπολύοντας θεαματικές επιχειρήσεις σε οχυρά διακινητών ναρκωτικών και κηρύσσοντας συχνά καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης. Η πολιτική όμως επικρίνεται από οργανώσεις υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Πολύ ενεργός στους ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης, ο εκατομμυριούχος πρόεδρος 37 ετών δεν διστάζει να μοιραστεί φωτογραφίες κρατουμένων με πορτοκαλί στολές, δεμένα χέρια και ξυρισμένα κεφάλια σε νεόδμητη φυλακή υψίστης ασφαλείας — μιμούμενος ως προς αυτό, κι όχι μόνο, τον Ναγίμπ Μπουκέλε, τον ομόλογό του στο Ελ Σαλβαδόρ.
Η κυβέρνησή του τονίζει πως συγκαταλέγεται πλέον στους κυριότερους συμμάχους των ΗΠΑ στην περιοχή και υποστηρίζει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις τους στον Ειρηνικό και στην Καραϊβική, στις οποίες έχουν σκοτωθεί τουλάχιστον 76 φερόμενοι ως διακινητές.
Ο Ντανιέλ Νομπόα ελπίζει να επωφεληθεί από την επάνοδο της αμερικανικής υποστήριξης στο πλαίσιο του πολέμου που έχει κηρύξει στα καρτέλ που λυμαίνονται πλέον τον Ισημερινό, κόμβο διαμετακόμισης κυρίως κοκαΐνης που παράγεται σε δυο γείτονές του, την Κολομβία και το Περού.
«Είναι απαραίτητη η συνεργασία με άλλες χώρες, καθώς η εγκληματικότητα δεν γνωρίζει σύνορα», δηλώνει ο νεαρός πρόεδρος.
Μολονότι διαβεβαιώνει ότι συζητά με τη Βραζιλία την ίδρυση ειδικής αστυνομικής δύναμης που θα δρα στον Αμαζόνιο και με τη Europol την εγκατάσταση βάσης συλλογής πληροφοριών για τις περιοχές που πλήττονται περισσότερο, το ερώτημα του δημοψηφίσματος για τις ξένες στρατιωτικές βάσεις δεν αφορά παρά «την προσέγγιση με τις ΗΠΑ», σχολιάζει η Χιμένα Ρον του Παρατηρητηρίου του Συντάγματος.
Σύνταγμα «εμπόδιο»;
Ο Ντανιέλ Νομπόα χαρακτηρίζει τον ισχύοντα θεμελιώδη νόμο υπερβολικά επιεική έναντι των κακοποιών και εισηγείται κατάρτιση νέου, με περίπου 180 άρθρα, ή αλλιώς λιγότερα από τα μισά του ισχύοντος από το 2008 Συντάγματος.
Το ισχύον Σύνταγμα απαγορεύει την εγκατάσταση ξένων στρατιωτικών βάσεων στο έδαφος της χώρας. Το είχε προωθήσει ο σοσιαλιστής πρώην πρόεδρος Ραφαέλ Κορέα (2007-2017).
Ο αρχηγός του κράτους ελάχιστα αποκαλύπτει για το μελλοντικό Σύνταγμα που θέλει. Το τελικό κείμενο πρέπει να εγκριθεί από τους πολίτες, με νέο δημοψήφισμα.
Όταν συλλαμβάνεται κάποιος παραβάτης του νόμου, δικαστές «τον αφήνουν ελεύθερο αμέσως (…) Αυτά τα πράγματα πρέπει να αλλάξουν», λέει στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Χουάν Κάρλος Ασόγκε, 46 ετών, εργαζόμενος σε ιδιωτική εταιρεία ασφαλείας, που θα ψηφίσει «ναι» για το ζήτημα.
Ειδικοί πάντως εκτιμούν πως η έγκριση νέου θεμελιώδους νόμου δεν θα είχε ιδιαίτερο αντίκτυπο στην ασφάλεια.
Για τον Τζόνι Ταμάγιο, πανεπιστημιακό, 40 ετών, που διαδήλωσε καλώντας τον κόσμο να ψηφίσει «όχι», η ρητορική της κυβέρνησης, που παρουσιάζει το Σύνταγμα ως «εμπόδιο» στον αγώνα εναντίον της εγκληματικότητας, δεν είναι παρά «πρόσχημα».
Γιος μεγιστάνα της μπανάνας, ο Ντανιέλ Νομπόα θέλει να αλλάξει «την οργάνωση του κράτους» και το οικονομικό μοντέλο για να δώσει πολύ μεγαλύτερο ρόλο και «θέση στον ιδιωτικό τομέα», κρίνει από την πλευρά της η Χιμένα Ρον.
ΑΠΕ ΜΠΕ
