Γράφει η Μανταλένα-Μαρία Διαμαντή
Την 1η Νοεμβρίου 1661, η ντροπαλή, Ισπανίδα σύζυγος του βασιλιά Λουδοβίκου XIV της Γαλλίας Marie – Therese, γέννησε. Μόλις άρχισαν οι συσπάσεις της μήτρας της βασίλισσας, τα ήσυχα διαμερίσματά της στο παλάτι, στα οποία ήταν τελετουργικά κλεισμένη για μέρες, άρχισαν να γεμίζουν με πριγκίπισσες, δούκες και κοντέσσες.
Η γέννηση ενός γαλαζοαίματου μωρού θεωρήθηκε τόσο σημαντική που χρειαζόταν μάρτυρες. Οι βασίλισσες συχνά έπρεπε να εμφανιστούν μπροστά σε μεγάλο κοινό, ένας παράγοντας που δικαιολογημένα μεγάλωνε τον φόβο και τη δυστυχία τους κατά τη διάρκεια του τοκετού. Σε αυτή την περίπτωση, ένα μεγάλο πλήθος αυλικών ήταν εκεί για να διαβεβαιώσει ότι ένα ζωντανό μωρό δεν αντικαθιστούσε ένα νεκρό παιδί και ότι ένα βασιλικό κοριτσάκι δεν αντικαταστάθηκε από ένα επιθυμητό αγόρι.
Βασίλισσα Marie-Therese, Ισπανίδα σύζυγος του βασιλιά Λουδοβίκου XIV της Γαλλίας.
Έξω από το παλάτι επικρατούσε μια καρναβαλική ατμόσφαιρα. «Ισπανοί ηθοποιοί και μουσικοί χόρευαν κάτω από τα βασιλικά παράθυρα, με άρπες, αλλά και κιθάρες και καστανέτες για να θυμίζουν στη Marie-Therese την πατρίδα της», γράφει η Antonia Fraser στο βιβλίο Αγάπη και Λουδοβίκος ΙΔ`. «Αυτοί οι ισπανικοί ήχοι παρέσυραν τη φτωχή βασίλισσα, η οποία συνέχισε να φώναζε στη μητρική της γλώσσα, «Δεν θέλω να γεννήσω, θέλω να πεθάνω.»
Οι φόβοι της δεν ήταν αβάσιμοι. Ο τοκετός ήταν τρομακτικός και συχνά θανατηφόρος δοκιμασία για τις γυναίκες και τα παιδιά τους σε μια εποχή πριν από τη σύγχρονη ιατρική. Η μόλυνση ήταν κοινή. Ένα στα τρία μωρά στη Γαλλία πέθαινε πριν από την ηλικία του ενός έτους. Και η Marie-Therese δέχτηκε συντριπτική πίεση να δώσει στον Βασιλιά έναν ζωντανό άνδρα κληρονόμο, διασφαλίζοντας έτσι την Διαδοχή των Bourbon.
Μετά από 12 ώρες αγωνίας, η βασίλισσα τελικά γέννησε ένα υγιές αγόρι, το οποίο ονομαζόταν Louis de France. Οι αυλικοί στα εσωτερικά δωμάτια σηματοδοτούσαν το φύλο του μωρού σε όσους βρίσκονταν στους εξωτερικούς θαλάμους πετάγοντας τα καπέλα τους στον αέρα (τα χέρια σταυρώνονταν αν το μωρό ήταν κορίτσι). Ο βασιλιάς Λουδοβίκος XIV, ο φανταχτερός «βασιλιάς Ήλιος», φώναξε έξω από το παράθυρο στους υπηκόους του που συγκεντρώνονταν την αυλή από κάτω, «Η βασίλισσα γέννησε ένα αγόρι!»
Για πολλές βασιλικές γυναίκες, η πίεση να αποκτήσουν κληρονόμο ξεκίνησε μόλις τελείωναν οι γαμήλιοι εορτασμοί. Σύμφωνα με τον Randi Hutter Epstein, συγγραφέα του “Get Me Out : Μια ιστορία του τοκετού από τον κήπο της Εδέμ μέχρι την Τράπεζα Σπέρματος”, η Γαλλίδα βασίλισσα του 16ου αιώνα Αικατερίνη των Μεδίκων ήταν τόσο απελπισμένη να μείνει έγκυος που αναζήτησε λαϊκούς θεραπευτές που της είπαν «να πιει τα ούρα της φοράδας και να μουλιάσει την «πηγή της ζωής» της σε ένα σάκο κοπριάς αγελάδας ανακατεμένο με αλεσμένα κέρατα ελαφιού».
Μόλις έμειναν έγκυες, οι μέλλουσες βασιλικές μητέρες ήταν υπό συνεχή έλεγχο. Ίσως καμία γέννα δεν αναμενόταν περισσότερο από αυτή της βασίλισσας Μαρίας Αντουανέτας το 1778. Αν και η μητέρα της, αυτοκράτειρα Marie – Therese είχε καταργήσει τις δημόσιες γεννήσεις στην Αυστρία, η Μαρία Αντουανέτα δεν μπόρεσε να αλλάξει τους εδραιωμένους τρόπους των Βερσαλλιών. Νωρίς το πρωί της 19ης Δεκεμβρίου, η βασίλισσα χτύπησε ένα κουδούνι, σηματοδοτώντας ότι ο τοκετός της είχε αρχίσει.
Σύμφωνα με τον Fraser στο βιβλίο “Μαρία Αντουανέτα : Το ταξίδι”, τα πλήθη «περιορίστηκαν κυρίως σε εξωτερικές αίθουσες όπως η γκαλερί, αλλά στη γενική αναταραχή, αρκετοί έφτασαν στα εσωτερικά δωμάτια». Μερικοί βασιλικοί θεατές «ανακαλύφθηκαν σκαρφαλωμένοι ψηλά για να έχουν μια πραγματικά καλή θέα».
Μέσα σε όλο τον ενθουσιασμό, η ίδια η βασίλισσα ήταν ουσιαστικά μια εκ των υστέρων σκέψη. Μετά από 12 ώρες, η Marie-Antoinette γέννησε ένα μικρό κορίτσι, το όνομα Marie-Therese από τη γιαγιά της. Παρόλο που το παιδί δεν ήταν το επιθυμητό αγόρι, τα διαμερίσματα της Βασίλισσας έγιναν τόσο άγρια από το πλήθος μετά τη γέννα που η Μαρία Αντουανέτα έπαθε επιληπτική κρίση και λιποθύμησε.
Η Μαρία Αντουανέτα και τα παιδιά της.
«Το πάτημα των ανθρώπων, η ζέστη και η έλλειψη καθαρού αέρα στα δωμάτια, των οποίων τα παράθυρα ήταν κλειστά για μήνες ενάντια στο κρύο του χειμώνα, ήταν πάρα πολύ για εκείνη μετά τη δωδεκάωρη εργασία της» σημειώνει ο Fraser. Χρειάστηκαν λίγα λεπτά μέχρι να παρατηρήσει κανείς ότι η βασίλισσα ήταν αναίσθητη. Τελικά οι σανίδες ξεσκίστηκαν από τα σφραγισμένα παράθυρα φέρνοντας μια ριπή φρέσκου αέρα, που αναζωογόνησε τη ζαλισμένη βασίλισσα.
Για τις επόμενες δεκαοχτώ ημέρες, η Μαρία Αντουανέτα κρατήθηκε στο κρεβάτι. Δεδομένου ότι το μωρό της ήταν θηλυκό, η Μαρία Αντουανέτα μπορούσε να περνά περισσότερο χρόνο μαζί της. «Ένας γιος θα ανήκε πιο συγκεκριμένα στο κράτος. Θα γίνεις δική μου, θα έχεις τη φροντίδα μου, θα μοιραστείς την ευτυχία μου και θα ελαφρύνεις τις λύπες μου» είπε στην κόρη της.
Η μελλοντική Μεγάλη Αικατερίνη της Ρωσίας δεν θα είχε την παρηγοριά του παιδιού της για να αναπληρώσει τον φρικτό τοκετό της. Το 1754, η Αικατερίνη βρέθηκε ουσιαστικά κλειδωμένη από τη Ρωσίδα αυτοκράτειρα Ελισάβετ για εβδομάδες σε δύο μικρά δωμάτια στο Θερινό Ανάκτορο, «απομονωμένη, χωρίς παρέα», γράφει ο Robert K. Massie στη Μεγάλη Αικατερίνη.
Αμέσως αφότου η Αικατερίνη γέννησε τον γιο της Παύλο σε ένα μικρό, σκληρό στρώμα, η αυτοκράτειρα Ελισάβετ πήρε τον νέο κληρονόμο. Ο σύζυγός της Πέτρος, ο σκληρός, ψυχικά άρρωστος διάδοχος του θρόνου των Romanov, ακολούθησε το παράδειγμά της.
Η εξαντλημένη Αικατερίνη έμεινε να τρέμει στο πάτωμα για πάνω από τρεις ώρες χωρίς νερό, μέχρι να επιστρέψει η μαία.Τελικά την έβαλαν στο κρεβάτι της, αλλά στη συνέχεια την άφησαν στο δωμάτιο για μήνες. Μη μπορώντας να δει το παιδί της, η Catherine σχεδίασε την εκδίκησή της.
Η Μεγάλη Αικατερίνη (αριστερά) που φυλακίστηκε από την αυτοκράτειρα Ελισάβετ (δεξιά) μετά τον τοκετό.
Υπήρξαν μερικές περιστασιακές προσπάθειες —όσο άστοχες κι αν ήταν— να δώσουν στις μέλλουσες βασιλικές μητέρες μια πιο χαλαρωτική εμπειρία τοκετού. Η Margaret Beaufort, η τρομερή, ανθεκτική μητέρα του Ερρίκου Ζ` της Αγγλίας, είχε βιώσει μια φρικτή γέννα στην τρυφερή ηλικία των 13 ετών, όταν γέννησε κατά τη διάρκεια του Πολέμου των Ρόδων. Σύμφωνα με τη Sarah Gristwood, συγγραφέα του Blood Sisters, αυτό το τραύμα την είχε σημαδέψει τόσο ψυχικά όσο και πιθανώς σωματικά με αποτέλεσμα να μην κάνει άλλα παιδιά.
Όταν ο γιος της έγινε βασιλιάς, η Μαργαρίτα έθεσε ένα προσεκτικό πρωτόκολλο, το οποίο έπρεπε να ακολουθηθεί κατά τη γέννηση όλων των εγγονιών της:
Η ευχαρίστηση της Αυτού Υψηλότητος είναι να κατανοήσει σε ποιον θάλαμο μπορεί να γίνει η γέννα. Να κρεμάσουν. πλούσια ύφασματα στα πλαϊνά, στη στέγη, σε όλα τα παράθυρα , εκτός από ένα παράθυρο, το οποίο πρέπει να κρεμαστεί κουρτίνα που να τραβιέται για να έχει φως όταν την ευχαριστεί.
Εβδομάδες πριν από την ημερομηνία λήξης της, η βασιλομήτωρ θα έκανε ένα τελευταίο αποχαιρετιστήριο πάρτι με τους άνδρες υπηρέτες της. Κοινωνούσε και μετά έμπαινε σε αυτό που ο Gristwood αποκαλεί «κόσμο των γυναικών», όπου «οι γυναίκες πρέπει να γίνουν παντός είδους αξιωματικοί, μπάτλερ, υποκόμοι και να λαμβάνουν όλα τα απαραίτητα στην πόρτα του θαλάμου». Εάν επιβίωνε από τον τοκετό, η νέα μητέρα θα έμεινε έγκλειστη στο θάλαμό της για 40 ημέρες. Την 40ή ημέρα θα «εκκλησιαζόταν» ή θα εξαγνιζόταν και θα έμπαινε ξανά στο βασιλικό σπίτι.
Αν και η βρεφική και η μητρική θνησιμότητα παρέμενε υψηλή για όλες τις τάξεις, οι βασιλιάδες είχαν πρόσβαση σε ιατρικές καινοτομίες που γενικά δεν είχαν οι απλοί άνθρωποι.
Καθώς ξημέρωσε ο 19ος αιώνας, η πρόοδος της ιατρικής έκανε σιγά σιγά τον τοκετό πιο υποφερτό – και πιο ασφαλή. Το 1853, η βασίλισσα Βικτώρια συγκλόνισε πολλούς όταν χρησιμοποίησε χλωροφόρμιο για να ανακουφίσει τον πόνο της κατά τη γέννηση του πρίγκιπα Λεοπόλδου. Αν και οι αρχαϊκές παραδόσεις εξακολουθούν να επιμένουν σε ορισμένες βασιλικές οικογένειες, η γέννηση έγινε δικαιωματικά μια πιο ιδιωτική υπόθεση.
