Γράφει: Μερτζάνη Κυριακή
Ψυχολόγος Ψυχοθεραπεύτρια
Η Αλεξιθυμία προέρχεται από το αρχαίο ρήμα Αλέξω που σημαίνει απωθώ η προστατεύω, και το Θυμία – Θυμός, που είναι το συναίσθημα.
Ο πρώτος που ερεύνησε τον όρο Αλεξιθυμία είναι ο καθηγητής Ψυχίατρος Πέτρος Σιφναίος ο οποίος διαχωρίζει το αίσθημα από το συναίσθημα.
Η Joyce Mc Dougal, αναφέρεται σε μία παρατήρηση που έχει γίνει και διαπιστώθηκε ότι από το 2010 έχει αυξηθεί σε ποσοστό 40% η αλεξίθυμη κατάσταση σε ανθρώπους χωρίς παρελθούσα παθολογία σε ψυχολογικά ευρήματα.
Σε αυτήν την αύξηση εμπλέκονται οι κοινωνικές – πολιτικές επιρροές και αλληλεπιδρούν με στρεσογόνες καταστάσεις.
Η Αλεξιθυμία έχει δύο βασικά χαρακτηριστικά: τα πρωτογενή (εκ γενετής νευρολογική παθολογία) και δευτερογενή, που δημιουργούνται από έντονο και συνεχόμενο συναισθηματικό στρες.
Η Αλεξιθυμία είναι μία εκδήλωση αμυντικού μηχανισμού ενάντια σε στρεσογόνα γεγονότα, αναφέρεται ως βασική διεργασία συναισθηματικής λειτουργίας με κυριότερη εκδήλωση τον Φόβο ψυχικού ή σωματικού κατακερματισμού και ενεργοποιείται μέσα από την ηθική της αξιοπρέπειας (εικόνα). Είναι ένα χαρακτηριστικό προσωπικότητας στο οποίο το άτομο αδυνατεί να προσδιορίσει και να περιγράψει τόσο τα συναισθήματά του όσο και να αναγνωρίσει τα συναισθήματα των άλλων.
Έρευνες δείχνουν ότι η Αλεξιθυμία πλήττει περισσότερο τους άντρες παρά τις γυναίκες. Με τα παραπάνω ευρήματα αναρωτήθηκα τι είναι εκείνο που ενεργοποιεί μία λανθάνουσα παθολογία της Αλεξιθυμίας;
Χρειάστηκε να δουλέψω με σχήματα ανάμεσα στην Ενοχή, την Ντροπή, το Χρέος και την Υποχρέωση και παρατήρησα ότι ορισμένες λειτουργίες συνδέονται με την γονική προσδοκία, όπου εμπεριέχει τον πόθο της ολοκλήρωσης εαυτού, δηλαδή αυτό που δεν ολοκλήρωσε ο γονέας δημιουργεί επέκταση (προσδοκία) στο παιδί. Αρχίζει να δημιουργείται μία λανθάνουσα εκτίμηση. Με αυτόν τον τρόπο έχουμε το αγόρι – άντρας να έχει χρέος και υποχρέωση να καταφέρει να έχει μία ζωή ισάξια των προσδοκιών της οικογένειας. Ξεκινά να σχετίζεται με τον φόβο της απώλειας και ενεργοποιεί την Ενοχή, το κορίτσι-γυναίκα έχει υποχρέωση να είναι αντάξιο των προσδοκιών της οικογένειας – εκεί ενεργοποιείται η ντροπή.
Η κοινωνική κρίση επιφέρει και ενεργοποιεί τον φόβο της απώλειας μέσα από την ενοχή και την ντροπή, συναισθήματα τα οποία αλληλοδιαπλέκονται με αλλά συναισθήματα όπως Άγχος, Θυμός, Θλίψη, Λύπη για πραγματικές ή φαντασιακές απώλειες. Αυτή η διαδικασία ενέχει την αλεξίθυμη κατάσταση που σχετίζεται με συμπεριφορές, όπως κάποια άνθρωποι να κλείνονται στον εαυτό τους, και σιγά σιγά να μην μπορούν να μιλήσουν για τα συναισθήματα που έχουν. Η Αλεξιθυμία, τόσο ως όρος αλλά και ως συμπεριφορά έχει πολλές εκφράσεις και λειτουργίες αναλόγως την προσωπικότητα του ατόμου.
Χρειάζεται όταν το άτομο διακρίνει ότι διανεύει μία συνεχόμενη, στρεσογόνα κατάσταση να ζητήσει ψυχολογική βοήθεια- η θεραπεία χωρίζεται σε τέσσερεις δομές. Την αντίληψη των συναισθημάτων, την κατανόησή τους, την διαχείρισή τους και την διευκόλυνση σκέψης και ορθής δομής.
Τέλος, η Αλεξιθυμία φαίνεται να σχετίζεται με σωματικές διαταραχές, όπως καρδιακές αρρυθμίες,θυρεοειδή, διαταραχές εντέρου, καθώς και δερματολογικές διαταραχές τύπου Ακμής, κνίδωση, ψωρίαση, αλωπεκία.(Wileman 2008).
