Στις 2 Ιουλίου του 1961 έφυγε από τη ζωή ο κορυφαίος συγγραφέας που έγραψε για αθάνατη προσπάθεια του ανθρώπου να παλέψει ενάντια στις δυσκολίες
Γράφει η Μανταλένα-Μαρία Διαμαντή
“Η ευτυχία σε έξυπνους ανθρώπους είναι το πιο σπάνιο πράγμα που ξέρω.” Ernest Hemingway
Προτιμούσε να τον φωνάζουν “Papa”αντί με το μικρό του όνομα. Όπως δηλαδή, τον φώναζαν οι γιοι και οι θαυμαστές του. `Ενας από τους κορυφαίους Αμερικανούς συγγραφείς του 20ού αιώνα, γνωστός για το δημοσιογραφικό του έργο. Ο Ernest Hemingway.
Σύμφωνα με όσα αποτυπώνονται στα βιβλία του, η ζωή του ήταν αρκετά περιπετειώδης και πολυτάραχη. Στις δεκαετίες του 1920 και του 1930, αποτέλεσε μέλος της “Χαμένης Γενιάς” (Lost Generation) των Αμερικανών λογοτεχνών στο Παρίσι. Ανάμεσα στα πιο γνωστά έργα του είναι : “Ο Γέρος και η Θάλασσα”,”Για ποιον χτυπά η καμπάνα” και ο “Αποχαιρετισμός στα όπλα`. Τιμήθηκε με το Βραβείο Pulitzer, το 1953 και την επόμενη χρονιά βραβεύθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας.
Ο Ernest Hemingway πίστευε ότι “Ο γέρος και η θάλασσα” ήταν το καλύτερο βιβλίο που είχε γράψει. Μαζί του συμφώνησαν τόσο οι κριτικοί όσο και το κοινό. Kυκλοφόρησε το 1952, είναι ένα από τα τελευταία έργα του Hemingway και αποτελεί το αριστούργημα του.
Πρόκειται για ένα εκπληκτικό μυθιστόρημα που μιλάει για την ιστορία ενός γέρου ψαρά που είναι μόνος και αβοήθητος παλεύοντας απελπισμένα στον ωκεανό, στα ανοιχτά της Κούβας, με έναν τεράστιο ξιφία. Χρησιμοποιεί όλη την τέχνη και το μυαλό του. Η μάχη θα διαρκέσει για τρεις μέρες και ο Santiago θα νικήσει. Αργά την τρίτη νύχτα, θα μπει στο λιμάνι, δίπλα στη μικρή του βάρκα… Τότε θα πλέει μονάχα το άσπρο κόκαλο από το τεράστιο ψάρι που καταβρόχθισαν στη διαδρομή τους οι καρχαρίες.
Όταν άκουσε την αληθινή ιστορία του γέρου ψαρά, ο σπουδαίος συγγραφέας, είπε: “Θα βγω στ’ ανοιχτά με τον γέρο-Carlos και τη βάρκα του για να μπορέσω να τα αποδώσω όλα σωστά. Ό,τι κάνει κι ό,τι σκέφτεται όσες ώρες παλεύει πάνω σ’ εκείνη τη βαρκούλα, κατάμονος στη θάλασσα. Είναι ωραία ιστορία.”
Πρόκειται για ένα από τα καλύτερα έργα του Ernest Hemingway για το οποίο του απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ. Του απονεμήθηκε επίσης το Βραβείο Πούλιτζερ Μυθιστορήματος για αυτό το μυθιστόρημα.
Πλοκή & σημασία του έργου
Ο πρωταγωνιστής Santiago είναι ένας ψαράς, που θεωρείται ο πιο άτυχος άντρας του χωριού, έχοντας μείνει για μήνες χωρίς να πιάσει ψάρι, τόσο που ο κόσμος δεν θέλει να συνδεθεί με αυτόν, μήπως τους κολλήσει η κακή του τύχη.
Αυτό περιλαμβάνει τον πρώην μαθητευόμενο του – ένα νεαρό αγόρι που ονομάζεται Manolin που τον έχει εγκαταλείψει για ένα καλύτερο, ευημερούν πλοίο.
Αυτή η δυσπιστία όμως δεν τον πτοεί από το ψάρεμα. Αντίθετα, ξεκινάει στην ανοιχτή θάλασσα – στα ανοικτά των ακτών της Φλόριντα – και πηγαίνει πιο μακριά από ό, τι συνήθως – σε μια προσπάθεια να πιάσει ψάρια.
Πιάνει τελικά ένα ψάρι – μόνο για να διαπιστώσει ότι το ψάρι είναι πολύ μεγάλο για να το χειριστεί μόνος του.
Περιορισμένος από τους πόρους και το γερασμένο του σώμα, αλλά με την εμπειρία πολλών ετών στο ψάρεμα, ο Santiago αποφασίζει να καθυστερήσει να σκοτώσει το ψάρι, ποντάροντας στην υπομονή του – αφήνει την πετονιά να χαλαρώσει, για να βρει τον εαυτό του να σέρνεται στη θάλασσα για τρεις ημέρες .
Τελικά νιώθει σαν να έχει αναπτύξει μια αίσθηση συγγένειας με αυτό το πλάσμα που έχει βάλει στο μυαλό του να σκοτώσει.
Το ψάρι τελικά κουράζεται, όταν o Santiago το σκοτώνει. Aποφασίζει να το σύρει πίσω από τη βάρκα. Αυτό αποδεικνύεται όχι μόνο αποτυχημένο αλλά και επικίνδυνο – με την έννοια ότι το αίμα των νεκρών ψαριών, προσελκύει καρχαρίες στη βάρκα.
Όχι μόνο δεν υπάρχει ελπίδα να πάρει μαζί του το ψάρι, το οποίο οι καρχαρίες προσπαθούσαν να πιάσουν πλαισιώνοντας το πλοίο του από όλες τις κατευθύνσεις, αλλά και η ζωή του απειλείται.
Οι καρχαρίες τελικά απορρίπτουν το πλοίο, αλλά όχι πριν εξαφανιστεί κάθε κομμάτι σάρκας από τον γίγαντα Marlin, αφήνοντας πίσω του έναν σκελετό από τα πολύτιμα αλιεύματά του. Οι καρχαρίες πήραν τα ψάρι-θήραμα και τα τελευταία απομεινάρια κάθε ελπίδας που ένιωθε ο γέρος στην καρδιά του.
Κοιτάζοντας τον μεγάλο σκελετό του ψαριού στο σκάφος του, οι άνθρωποι φαινόταν να έχουν αλλάξει την αντίληψή τους για αυτόν και ο Manolin προσφέρεται να ψαρέψει ξανά μαζί του.
“Ο Γέρος και η θάλασσα” είναι ένα από τα τα πιο διάσημα έργα του Ernest Hemingway.
Παραπλανητικά απλό στην επιφάνεια, είναι μια μαρτυρία για τις ιδιοτροπίες του ανθρώπινου πνεύματος – μια ιστορία γενναιότητας, ηρωισμού, αισιοδοξίας, απαισιοδοξίας και η πάλη ενός γέρου ενάντια στα στοιχεία και τους δικούς του δαίμονες.
Eίναι ο “χορός” ενός ηλικιωμένου άνδρα ανάμεσα στην επιτυχία και την αποτυχία, αλλά σε όλη του τη διάρκεια, λάμπει η ανθρώπινη ποιότητα της επιμονής και η αθάνατη προσπάθεια του ανθρώπου να παλέψει ενάντια στα στοιχεία και τις δικές του αμφιβολίες.
Μια αλληγορία για τις μάχες που δίνει ο άνθρωπος – μάχες κι αγώνες που πρέπει να τις εξουσιάζει με τέτοιον τρόπο, ώστε ακόμα και ο χαμός του να έχει αξιοπρέπεια και ν` αποτελεί ταυτόχρονα μια νίκη. “Ο άνθρωπος καταστρέφεται, ποτέ δε νικιέται…”
Καθώς ο Hemingway δείχνει τον γέρο να παλεύει με τον ισχυρό Μarlin, κρατώντας το σχοινί με κάθε ίχνος δύναμης που μπορούσε να μαζέψει το σώμα του που πέφτει, αγνοώντας τα κοψίματα, τον πόνο, την πείνα και την έλλειψη ύπνου – πολεμώντας το πανίσχυρο πλάσμα βάζοντας σε κίνδυνο τη ζωή του, απλώς αφήνουμε να αναρωτιόμαστε πόσο δυνατός μπορεί να είναι ένας απλός άνθρωπος, με τους απλούστερους πόρους στον πιο απλό βιότοπο.
Είναι απλή αλλά με βαθύ νόημα η συνειδητοποίηση ότι η προοπτική ενός επικείμενου θανάτου, είτε του σώματος είτε του πνεύματος – μπορεί να αφήσει έναν άνθρωπο αναζωογονημένο, ή μάλλον πολύ πιο ισχυρό από πριν. Αυτό το μικρό μυθιστόρημα από τον Hemingway είναι ένας φόρος τιμής στο ανθρώπινο πνεύμα για την ικανότητά του να νιώθει αγάπη και να ξεπερνά την απώλεια.
Aς μην ξεχνάμε πως όλοι είμαστε όλοι ήρωες των δικών μας επικών αγώνων τους οποίους άλλοτε χάνουμε κι άλλοτε κερδίζουμε κάθε μέρα της ζωής μας.
Και ναι, είχε δίκιο ο γέρος όταν είπε «Ας σκεφτεί ότι είμαι πιο άντρας από ό,τι είμαι και θα είμαι έτσι».
