Το αριστουργηματικό έργο από τον πατέρα του επικού θεάτρου, ο οποίος έφυγε από τη ζωή στις 14 Αυγούστου του 1956.
“Είναι εντάξει να διστάσεις, αν στη συνέχεια προχωρήσεις.” είπε κάποτε ο σπουδαίος Γερμανός δραματουργός, σκηνοθέτης και ποιητής του 20ου αιώνα, ο Μπέρτολτ Μπρεχτ. Κι όπως έδειξε η ιστορία, ήξερε πολύ καλά να τολμά και να προχωρά στη ζωή του.
Θεωρείται ο πατέρας του “επικού θεάτρου” (Episches Theater) στη Γερμανία και γεννήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου του 1898.
Υπήρξε μία από τις καλλιτεχνικές φιγούρες που άσκησαν τεράστια επίδραση στον 20ο αιώνα.
Κυνηγήθηκε από τον Χίτλερ και από τους αντικομμουνιστές των ΗΠΑ. Αυτή ήταν και η αιτία που το Χόλιγουντ απέρριψε 50 σενάριά του.
Ανάμεσα στα έτη 1937 και 1945, ο Μπρεχτ γράφει τα σπουδαιότερα έργα του: “Η Ζωή του Γαλιλαίου”, “Μάνα Κουράγιο και τα Παιδιά της” , “Ο καλός άνθρωπος του Σετσουάν” , “Ο Κύριος Πούντιλα και ο Υπηρέτης του Μάττι”, “Η `Ανοδος του Αρτούρου Ούι”, “Τα Οράματα της Σιμόνης Μασάρ”, “Ο Σβέικ στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο” και “Ο Καυκασιανός Κύκλος με την Κιμωλία”, “Η ιδιωτική ζωή της κυρίαρχης φυλής”,
“Μάνα κουράγιο και τα παιδιά της”… Ένα από τα πιο συγκλονιστικά έργα του Μπέρτολτ Μπρεχτ, μια κραυγή αγωνίας για τον επερχόμενο Β` Παγκόσμιο Πόλεμο.
Στο αντιπολεμικό αυτό αριστούργημα, κεντρικός χαρακτήρας είναι η Άννα Φίρλιγκ, γνωστή με το όνομα Μάνα Κουράγιο. Ηρωίδα μεν αλλά όχι συνηθισμένη. Είναι μια γυρολόγισσα που με τον αραμπά της και με τα τρία παιδιά της, περιφέρεται στα πεδία των μαχών της ρημαγμένης Ευρώπης. Προκειμένου να επιβιώσει και να προστατεύσει τα παιδιά της, πουλάει τρόφιμα, ποτά και βασικές προμήθειες στα αντίπαλα στρατόπεδα. Μια ανθρώπινη πλευρά της που συγκινεί. Ωστόσο, υπάρχει και η σκοτεινή της πλευρά. .Η Μάνα Κουράγιο μιλά για τον πόλεμο σαν να ήταν ευλογία, επιβιώνοντας σαν επιχειρηματίας, εκμεταλλευόμενη τον πόλεμο. Επιβιώνει δηλαδή σε βάρος των άλλων.
Όπως κάθε κάθε μάνα, όμως, προσπαθεί να προφυλάξει τα παιδιά της από τα δεινά του πολέμου και κάνει το παν για να εμποδίσει τη στρατολόγηση των γιων της. Από την άλλη όμως, η ίδια και τα παιδιά της ζουν από αυτόν τον πόλεμο… Από την αρχή του έργου ένας λοχίας την προειδοποιεί: “αν θέλεις από τον πόλεμο να ζήσεις, τον οβολό σου μην του τόνε στερήσεις.” Τι συμβαίνει στο τέλος; Τιμωρείται πολύ αυστηρά, καθώς οι στόχοι της θα ανατραπούν βίαια. Χάνει και τα τρία παιδιά της καταλήγοντας μόνη.
Η Μάνα Κουράγιο θεωρώ ότι είναι ίσως πιο επίκαιρη από ποτέ. Ενσαρκώνει έναν λαό κατά τη διάρκεια ενός πολέμου. Κυριαρχεί το έντονο αίσθημα της αυτοσυντήρησης, χλευάζει τα αμείλικτα κίνητρα των ισχυρών του κόσμου. Ένας χαρακτήρας βαθιά ανθρώπινος που καταφέρνει να επιβιώσει, χάνοντας όμως ό,τι πολυτιμότερο έχει.
Ένα έργο που έχει αφήσει το στίγμα του στην παγκόσμια θεατρική δραματουργία.
Σας παραθέτω κάποια από τα λόγια του Μπρεχτ…
Αν μείνουνε τα πράγματα όπως είναι, είσαστε χαμένοι. Φίλος σας είναι η αλλαγή, η αντίφαση σύμμαχός σας. Από το τίποτα πρέπει κάτι να κάνετε, μα οι δυνατοί πρέπει να γίνουν τίποτε. Αυτό που έχετε, απαρνηθείτε το, και πάρτε αυτό που σας αρνιούνται.
Αυτοί που βρίσκονται ψηλά θεωρούν ταπεινό να μιλάς για το φαΐ. Ο λόγος: έχουνε κιόλας φάει.
Αφού τόσοι και τόσοι ζούνε από σένα και δεν μπορούν χωρίς εσένα να πεθάνουν, πες μου, τι σημασία έχει το ότι δεν υπάρχεις;
Εσύ, που είσαι αρχηγός, μην ξεχνάς πως έγινες ό,τι είσαι επειδή είχες αμφιβάλει για άλλους αρχηγούς. Άσε λοιπόν αυτούς που οδηγείς να αμφιβάλλουν κι εκείνοι.
Ένας ξένος ταξιδιώτης που γύριζε από το Τρίτο Ράιχ και τον ρώτησαν ποιος κυβερνάει στ` αλήθεια εκεί κάτω, αποκρίθηκε: Ο τρόμος.
Κάλλιο, αλήθεια, πεινασμένος να `σαι παρά τους πεινασμένους να φοβάσαι.
Μα δε θα λένε: Ήτανε σκοτεινοί καιροί. Θα λένε: Γιατί σωπαίναν οι ποιητές τους;
Ο καθένας που γυρνά στον τόπο του δεν είναι νικητής. Αλλά κανένας δεν είναι νικητής, σαν δεν γυρνά στον τόπο του.
Όποιος μιμείται μόνο, χωρίς να έχει τίποτε να πει δικό του πάνω σε εκείνο που μιμείται, μοιάζει με τον κακόμοιρο το χιμπατζή που μαϊμουδίζει τον αφέντη του καθώς καπνίζει, μα δεν καπνίζει ο ίδιος. Γιατί ποτέ η μίμηση η αστόχαστη δεν μπορεί να είναι μίμηση αληθινή.
Όταν αυτοί που βρίσκονται ψηλά μιλάνε για ειρήνη, ο απλός λαός ξέρει πως έρχεται πόλεμος.
Τι νόημα έχουν οι πολιτείες, χτισμένες δίχως τη σοφία του λαού;
Τι ωφελεί, χωμένος μέχρι το λαιμό στη λάσπη, να κρατάς τα νύχια των χεριών σου καθαρά;
Τι συμβαίνει με την τρύπα, όταν το τυρί έχει φαγωθεί;
Είναι εντάξει να διστάσεις, αν στη συνέχεια προχωρήσεις.
Είναι ευκολότερο να ληστέψεις με τη δημιουργία μιας τράπεζας από το να απειλήσεις έναν τραπεζικό υπάλληλο.
Ο καθένας κυνηγά κάτι μετά την ευτυχία, δεν παρατηρούμε όμως ότι η ευτυχία είναι αυτό που επιζητούμε.
Κανείς δεν μπορεί να είναι καλός για πολύ, αν καλοσύνη δεν είναι σε ζήτηση.
Όποτε υπάρχουν μεγάλες αρετές, είναι ένα σίγουρο σημάδι ότι κάτι δεν πάει καλά.
Δεν χρειάζεται να προσευχόμαστε στον Θεό πια, όταν υπάρχουν καταιγίδες στον ουρανό, αλλά θα πρέπει να είστε πρώτα ασφαλής.
Νοημοσύνη δεν είναι να μην κάνεις κανένα λάθος, αλλά πόσο γρήγορα θα το επιδιορθώσεις.
Η ανάμιξη οίνων ενός μπορεί να είναι ένα λάθος, αλλά η ανάμιξη παλιού και νέου μείγματος μπορεί να είναι αξιοθαύμαστο.
Μερικές φορές είναι πιο σημαντικό να είσαι άνθρωπος, από το να έχεις μία καλή γεύση.
Κανείς δεν θα βελτιώσει τη ζωή σας αν δεν το κάνετε μόνοι σας.
