Η γυναίκα-πρότυπο που έγινε η γυναίκα-σκάνδαλο κι έγραψε τη δική της μεγάλη ιστορία στον κινηματογράφο, έφυγε την ίδια μέρα, 67 χρόνια από τη γέννησή της, στις 29 Αυγούστου του 1982.
`Ινγκριντ Μπέργκμαν.
Μία από τις πιο δημοφιλείς ηθοποιούς του παγκόσμιου κινηματογράφου. Γήινη, πάνεμορφη, μυστηριακή κι ακαταμάχητη Σουηδέζα καλλονή που αν και κέρδισε το βασίλειό της στο Χόλιγουντ, προτίμησε για χάρη του έρωτά της να τον χάσει.
Η γοητευτική ηθοποιός γεννήθηκε στις 29 Αυγούστου του 1915, στη Στοκχόλμη και ορφανεύει από πολύ μικρή. Σπουδάζει στη Βασιλική Ακαδημία Δραματικής Τέχνης της Στοκχόλμης και μέχρι το 1938 παίρνει μέρος σε έντεκα ταινίες όπου και διαπρέπει. Λατρεύεται από το κοινό αλλά και από τους κριτικούς που έγραφαν για την ιδιαίτερη ομορφιά της, το ταλέντο της. Πολλές φορές, μάλιστα, τη συγκρίνουν με την Γκρέτα Γκάρμπο. Ο σουηδικός κινηματογράφος ελπίζει ότι η κορυφαία ηθοποιός, Ίνγκριντ Μπέργκμαν, θα παραμείνει για πάντα κοντά του και δεν θα τον εγκαταλείψει όπως είχε κάνει η θεική Γκρέτα.
Με πρόσκληση του μεγιστάνα παραγωγού Ντέιβιντ Ο’Σέλζνικ, η Ίνγκριντ Μπέργκμαν, παντρεμένη ήδη, φτάνει στο Χόλιγουντ, το οποίο έμελλε να γίνει ο επίγειος παράδεισος, αλλά και η κόλασή της. Στην Αμερική συστήνεται στο κινηματογραφικό κοινό μ` ένα όμορφο ρομαντικό ρόλο, στην ταινία “Ιντερμέτζο”- ριμέικ της σουηδικής ταινίας στην οποία πρωταγωνιστούσε η ίδια-.
Της δίνονται ρόλοι της γλυκιάς και χαριτωμένης γυναίκας, όπως στις ταινίες: “Οικογένεια Στόνταρντ”, “Οργή στον ουρανό”. Εκείνη, όμως, δεν ήθελε να τυποποιηθεί. Το Χόλιγουντ παράγει εκατοντάδες ταινίες και κουτσομπολιά για τους διάσημους καλλιτέχνες. Η Μπέργμαν εκείνη την περίοδο, ήταν από τις ελάχιστες ηθοποιούς που δεν έδωσαν το παραμικρό δικαίωμα για σχόλια. Η ζωή της είναι υποδειγματική στο πλάι του οδοντίατρου συζύγου της και της κόρης τους Πία.
Το 1942, γυρίζει μία από τις πιο θρυλικές ταινίες όλων των εποχών. Την “Καζαμπλάνκα”- κορυφαία στιγμή στην ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου. Στο πλευρό της ο ανεπανάληπτος Χάμφρει Μπόγκαρτ.
Δύσκολο να μη γνωρίζει κάποιος αυτή το θρυλικό ασπρόμαυρο, ρομαντικό φιλμ με φόντο τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, σε σκηνοθεσία του Μάικλ Κέρτιζ. Η ταινία βασίζεται στο θεατρικό έργο των Μάρεϊ Μπάρνετ και Τζόαν Άλισον Everybody Comes to Rick`s. Τα δικαιώματα του οποίου εξασφάλισε αντί 20.000 δολαρίων ο μεγαλοπαραγωγός του Χόλιγουντ, Χαλ Γουόλις. Το συγκεκριμένο ποσό ήταν τεράστιο για άπαιχτο θεατρικό έργο εκείνη την εποχή. Οι σεναριογράφοι της ταινίας, οι αδελφοί Επστάιν και Χάουαρντ Κοτς, μεταφέρουν τη δράση του έργου από τη Βιέννη στην κοσμοπολίτικη Καζαμπλάνκα. Από εκεί παίρνει και το όνομά της η ταινία. Η ιστορία έχει ως εξής… Είναι αρχές της δεκαετίας του `40, η Καζαμπλάνκα (παραθαλάσσια πόλη του Μαρόκου) βρίσκεται υπό τον έλεγχο του γαλλικού καθεστώτος του Βισύ, το οποίο με τη σειρά του ήταν υπό την επιρροή του Άξονα. Ο Ρικ (Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ), ο οποίος είναι ιδιοκτήτης ενός δημοφιλούς νυκτερινού κέντρου, ξανασυναντά μια παλιά του αγάπη. Όμως, η αγαπημένη του Ίλσα (Ίνγκριντ Μπέργκμαν), συνοδεύεται από τον άντρα της, ο οποίος είναι ο ηγέτης της τσέχικης αντίστασης και καταζητείται από τους Ναζί. Το ζευγάρι θέλει οπωσδήποτε να φύγει από τη χώρα και ο Ρικ είναι ο κατάλληλος άνθρωπος για να τους βοηθήσει.
Είναι κάποιες ατάκες στην “Καζαμπλάνκα” που έχουν αφήσει εποχή…
Όπως όταν η ΄Ινκγκριντ Μπέργκμαν λέει στον Μπόγκι :”Αυτό ήταν κανονιά ή η καρδιά μου να χτυπά;”
“Να θυμάσαι ένα φιλί παραμένει φιλί. Ένας αναστεναγμός είναι μόνο ένας αναστεναγμός. Ισχύουν τα βασικά πράγματα καθώς ο χρόνος περνά…” είναι η φράση της Ίλσα στον πιανίστα Σαμ. Εκείνη η φράση που οι περισσότεροι θυμούνται ως “Play it, Sam. Play as time goes by…”
Ή η τελευταία σκηνή στο αεροδρόμιο. Όταν ο Ρικ πείθει την Ίλσα να ανέβει στο αεροπλάνο, λέγοντάς της και μία από τις πιο γνωστές φράσεις τις ταινίας” Εμείς θα έχουμε πάντα το Παρίσι…”
Η θρυλική ηρωίδα που ενσάρκωσε, η Ίλσα, θα έχει πάντα το Παρίσι. Εμείς, θα έχουμε πάντα ότι ζήσαμε και είναι δικό μας. Ακόμα κι αν τελειώσει, δικό μας θα είναι πάλι… Λίγο αργότερα, παίζει στις ακόλουθες ταινίες… “Για ποιόν χτυπά η καμπάνα”, “Εφιάλτη” του Τζορτζ Κιούκορ, “Καμπάνες της Παναγίας”, “Σαρατόγκα”. Το 1945 λαμβάνει το βραβείο “Όσκαρ” για τη συμμετοχή της στη ταινία “Εφιάλτης”. Γίνεται ηθοποιός του Άλφρεντ Χίτσκοκ και κατακτά περίοπτη θέση στον κόσμο της κινηματογραφικής αλλά και της θεατρική τέχνης. Και ποιός δεν γνωρίζει τις ταινίες : “Νύχτες αγωνίας”, “Νοτόριους”, “Τροπικός του Αιγόκερω”.
Κερδίζει επίσης το 1947 βραβείο Τόνυ για Καλύτερη Ερμηνεία Πρωταγωνιστικού Γυναικείου Ρόλου σε Θεατρικό Έργο, στην πρώτη απονομή των Τόνυ. Η ζωή της κυλά ήρεμα μέχρι τη στιγμή που είδε τις ταινίες “Ρώμη, ανοχύρωτη πόλη” και “Παιζά”.
Τότε, αποφασίζει να γράψει το μοιραίο – όπως αποδείχθηκε- γράμμα, στον σκηνοθέτη Ρομπέρτο Ροσελίνι. “Αγαπητέ κύριε Ροσελίνι. Είδα τις ταινίες σας “Ρώμη, ανοχύρωτη πόλη και ‘Παιζά’ και μου άρεσαν πολύ. Αν χρειάζεστε μια Σουηδέζα ηθοποιό να μιλάει πολύ καλά αγγλικά, που δεν έχει ξεχάσει τα γερμανικά, που δεν την πολυκαταλαβαίνουν όταν μιλάει γαλλικά και που από ιταλικά ξέρει μόνο το “ti amo” , είμαι πρόθυμη να έρθω και να συνεργαστώ μαζί σας.” γράφει η Μπέργκμαν. Ύστερα από αυτό το γράμμα, η σπουδαία ηθοποιός, όχι μόνο συνεργάζεται με τον Ρομπέρτο Ροσελίνι – σε έξι συνολικά ταινίες- αλλά γίνεται και ερωμένη του, χωρίς να έχει χωρίσει από τον άντρα της. Αποκτά μαζί του ένα γιο εξώγαμο και δίδυμα κορίτσια. Το μοντέλο και ηθοποιό Ιζαμπέλα Ροσελίνι και την Ιζότα αφού παντρεύεται το σκηνοθέτη.
Οι Αμερικανοί, επηρεασμένοι από το μακαρθισμό, την επικρίνουν έντονα βγάζοντάς την από την καρδιά τους.
Τελικά…από γυναίκα-πρότυπο γίνεται γυναίκα-σκάνδαλο. Η Ίνγκριντ Μπέργκμαν όμως ήταν αποφασισμένη να ακολουθήσει τον έρωτά της σε πείσμα όλων… Με τον Ρομπέρτο Ροσελίνι ζει για πέντε χρόνια. Μετά το χωρισμό τους παίζει στην “Αναστασία” του Ανατόλ Λίτβακ, μια ταινία που της χαρίζει το δεύτερο Όσκαρ της καριέρας της. Εκεί υποδύεται τη χαμένη κόρη των Ρομανόφ. Τη Μπέργκμαν τη θυμόμαστε επίσης από την κομψή κομεντί “Αδιακρισίες”,πλάι στον Κάρι Γκραντ, τη δεκαετία του ’50, “Το Αγκάθι”, “Αντίο για Πάντα” και “Η Κίτρινη Ρολς-Ρόις”. Ακολουθεί τη ταινία “Έγκλημα στο Όριαν Εξπρές “ που της χαρίζει το τρίτο της Όσκαρ, για δεύτερο ρόλο αυτή τη φορά. Τότε παντρεύεται το Σουηδό θεατρικό ιμπρεσάριο Λαρς Σμιτ.
Τον καλύτερο κινηματογραφικό ρόλο της, όμως, τον παίζει στην ταινία του συμπατριώτη της, Ίνγκμαρ Μπέργκμαν. Πρόκειται για την υπέροχη ταινία “Φθινοπωρινή Σονάτα”.
Η κορυφαία και πιο πληρης ηθοποιός της Έβδομης Τέχνης εκδίδει το 1980 την αυτοβιογραφία της που γίνεται μπεστ σέλερ. Δύο χρόνια αργότερα φεύγει από τη ζωή την ημέρα των 67ων γενεθλίων της, στο Λονδίνο, στις 29 Αυγούστου του 1982… Η ντίβα της Έβδομης Τέχνης έγραψε τη δική της ιστορία στον κινηματογράφο με το ταλέντο, τη χάρη και την ευφυία της. Ανήκει σε εκείνες τις κορυφαίες καλλιτέχνιδες του 20ου αιώνα που άνοιξαν τα παράθυρα στη ζωή δεκάδων εκατομμυρίων γυναικών. Παράθυρα που παραμένουν ανοιχτά για όσους δεν έχουν τα μάτια τους ερμητικά κλειστά. Σε εκείνους που έχουν μάτια που εξακολουθούν να βλέπουν και να ονειρεύονται.
“…a kiss is still a kiss in Casablanca…”
