Περισσότεροι από 480 άνθρωποι έπαθαν από τον Ιανουάριο έως τον Αύγουστο του 2023 τροφική δηλητηρίαση από το βακτήριο σαλμονέλα στην χώρα μας, ανακοίνωσε ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ).
Περισσότεροι από έξι στους δέκα από αυτούς είχαν μολυνθεί από τον τύπου s. enteritidis του βακτηρίου. Ένας συγκεκριμένος ορότυπος του s. enteritidis προκάλεσε εφέτος δύο συρροές κρουσμάτων σαλμονέλλωσης από κατανάλωση κοτόπουλου σε 11 χώρες του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου.
Η σαλμονέλα (ή πιο σωστά σαλμονέλλα) είναι η συχνότερη αιτία τροφικής δηλητηρίασης. Η μόλυνση από αυτήν συμβαίνει κυρίως με την κατανάλωση μισοψημένων ή ωμών τροφίμων, κυρίως:
- Κρέατος
- Πουλερικών
- Αυγών
Μπορεί επίσης να συμβεί με την κατανάλωση επιμολυσμένων τροφίμων, όπως οι σαλάτες.
Όπως εξηγεί ο ΕΟΔΥ σε ανακοίνωσή του, την περίοδο Ιανουάριος-Αύγουστος 2023 καταγράφηκαν 488 κρούσματα μη τυφυο-παρατυφικής σαλμονέλλωσης, όπως λέγεται επιστημονικά η λοίμωξη. Από τα κρούσματα αυτά, το 66% οφείλονταν στον ορότυπο s. enteritidis, που είναι ο συχνότερα εμφανιζόμενος.
Tο ποσοστό απομόνωσης του συγκεκριμένου ορότυπου παρουσίασε αύξηση κατά 43% σε σύγκριση με τον μέσο όρο της πενταετίας 2015-2019. Από την σύγκριση εξαιρέθηκε η περίοδος της πανδημίας ως μη τυπική όσον αφορά την καταγραφή της συχνότητας της σαλμονέλλωσης.
Με τα εφετινά κρούσματα, ο συνολικός αριθμός των ανθρώπων που νόσησαν από σαλμονέλα στην Ελλάδα από το 2004 ανέρχεται σε 12.143.
Καθησυχαστικοί οι επιστήμονες
Για το θέμα είχε μιλήσει στη Γιάννα Σουλάκη και στο Iatropedia.gr την περασμένη εβδομάδα ο κ. Δημήτρης Παρασκευής, αντιπρόεδρος του ΕΟΔΥ, αρμόδιος για τα Μη Μεταδοτικά Νοσήματα. Όπως είχε πει, σημειώνονται και στη χώρα μας ανάλογες με τις ευρωπαϊκές εξάρσεις τοπικού χαρακτήρα, οι οποίες σχετίζονται με την κατανάλωση μολυσμένου κρέατος.
«Η σαλμονέλλωση… προκαλεί τις πιο συχνές εξάρσεις», είπε πει ο κ. Παρασκευής, ο οποίος είναι αναπληρωτής καθηγητής Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής στο ΕΚΠΑ. «Αφορά ένα παθογόνο το οποίο μεταδίδεται κυρίως μέσω τροφίμων… ιδίως κατά την θερινή περίοδο, ίσως και λόγω των υψηλών θερμοκρασιών. Βασικότερα, όμως, οι λοιμώξεις αφορούν το ατελώς ψημένο κρέας ή τις συνθήκες υγιεινής των τροφίμων».
Οι εφετινές εξάρσεις στην Ευρώπη «δεν είναι κάτι που είναι περίεργο ή έχει εμφανιστεί μόνο εφέτος. Τώρα το ECDC αναφέρει ότι υπάρχει μια έξαρση αλλά δεν μας ανησυχεί πολύ», είχε προσθέσει.
Τα κρούσματα στην Ευρώπη
Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, οι δύο συρροές κρουσμάτων που προκάλεσε η σαλμονέλα στην Ευρώπη αναφέρθηκαν:
- Τον Ιούλιο 2023. Η συρροή αυτή άρχισε στη Δανία. Έως τις 25 Αυγούστου 2023 είχαν δηλωθεί συνολικώς 97 κρούσματα σε 11 χώρες.
- Τον Αύγουστο 2023. Η συρροή άρχισε στην Αυστρία. Τα κρούσματά της δηλώθηκαν μεταξύ Μαρτίου 2023 και Ιουλίου 2023. Έως τις 25 Αυγούστου 2023 δηλώθηκαν συνολικά 37 κρούσματα από 6 χώρες.
Ποιες λοιμώξεις προκαλούν
Αποτελούν συχνή αιτία γαστρεντερίτιδας (σαλμονέλωση) παγκοσμίως με τυπικά συμπτώματα, όπως πυρετό, έμετο, πονοκέφαλο, πόνους στους μυς και διάρροια. Οι λοιμώξεις από σαλμονέλες είναι περισσότερο συχνές τους καλοκαιρινούς μήνες.
Η γαστρεντερίτιδα διαρκεί μερικές μόνο ημέρες (3-7 ημέρες) με τάση αυτοΐασης. Η λοίμωξη είναι βαρύτερη στα πολύ μικρά παιδιά και στους υπερήλικες καθώς και στα ανοσοκατασταλμένα άτομα. Στα άτομα αυτά μπορεί να σημειωθούν και επιπλοκές όπως βακτηριαιμία, ενδοκαρδίτιδα, πνευμονία ή και εστιακές λοιμώξεις (π.χ. οστεομυελίτιδα).
Σε μερικά άτομα (έχουν γενετική προδιάθεση) μετά την αποδρομή της λοίμωξης εμφανίζεται τριάδα συμπτωμάτων όπως ουρηθρίτιδα, αρθρίτιδα και επιπεφυκίτιδα (σύνδρομο Reiter).
Διάγνωση και θεραπεία: Προσοχή στα αντιβιοτικά
Για τη διάγνωση γίνεται καλλιέργεια κοπράνων. Για να εντοπιστεί η λοίμωξη ανάλογα με την υποψία για την πηγή της λοίμωξης γίνεται καλλιέργεια σε διάφορα τρόφιμα και νερά. Μετά την καλλιέργεια κοπράνων γίνεται έλεγχος ευαισθησίας στα αντιβιοτικά (αντιβιόγραμμα).
Σε ελαφρές περιπτώσεις δεν χορηγούνται αντιβιοτικά καθότι αυτά φέρνουν αντίθετο αποτέλεσμα, λόγω καταστροφής της χλωρίδας του εντέρου. Αν υπάρχει υπόνοια για βαρύτερη λοίμωξη χορηγούνται αντιβιοτικά κατόπιν εντολής του ιατρού και σύμφωνα με το αντιβιόγραμμα.
Δεν υπάρχει εμβόλιο. Η καλή προσωπική υγιεινή (κυρίως το καλό και συχνό πλύσιμο των χεριών και ιδιαίτερα μετά την τουαλέτα, μετά την επαφή με τα ζώα και πάντοτε προ του φαγητού), η τήρηση των κανόνων υγιεινής κατά την παρασκευή των τροφίμων, και η σωστή συντήρηση των τροφίμων σε χαμηλές θερμοκρασίες είναι τα βασικά προληπτικά μέτρα κατά της μετάδοσης και του πολλαπλασιασμού των σαλμονελών.
Τρόποι προστασίας
Για την προστασία από τη σαλμονέλα ο ΕΟΔΥ συνιστά τα εξής:
- Επαρκές μαγείρεμα του κρέατος, των πουλερικών και των αυγών
- Λήψη μέτρων για την αποφυγή της επιμόλυνσης τροφίμων που καταναλώνονται ωμά (π.χ. σαλάτες) από μολυσμένα τρόφιμα ή μολυσμένες επιφάνειες
- Αυστηρή τήρηση των κανόνων υγιεινής
