Συνέντευξη στο klik με μια ξεχωριστή καλλιτέχνιδα που θα υποδυθεί μια σπουδαία προσωπικότητα. Την Πηνελόπη Δέλτα. Μια παράσταση που θα συζητηθεί.

«Πρόσεχε τον εαυτό σου, σου ανήκει» είναι η συμβουλή που δίνει στην 27χρονη κόρη της, Θαλασσινή.  Το μυαλό μου κάνει ένα γρήγορο flashback… Θυμάμαι μια φωτογραφία της Δήμητρας Παπαδήμα όπου μαζί με το σύντροφό της, Γιάννη Μποσταντζόγλου, κρατούσε τη γλυκύτατη μικρούλα της αγκαλιά.  Από τότε, πέρασαν αρκετά χρόνια κι εκείνη μεγάλωσε όμορφα κερδίζοντας στοιχήματα ζωής – κάτι που λίγοι πετυχαίνουν…

Το τηλεοπτικό της ντεμπούτο έγινε με το “Εκμέκ Παγωτό” στο Mega Channel, οι περισσότεροι ίσως τη θυμούνται ως τη γοητευτική Μάρα στην επιτυχημένη σειρά “Δύο Ξένοι” δίπλα στον αξέχαστο Νίκο Σεργιανόπουλο. 

Η γοητευτική ηθοποιός και συγγραφέας, με το καλλίγραμμο σώμα και τη μελαγχολική ματιά, “δοκιμάστηκε” σε πολλούς, διαφορετικούς, απαιτητικούς ρόλους τόσο στην τηλεόραση, όσο και στον κινηματογράφο και το θέατρο. Σήμερα, υποδύεται μια μεγάλη προσωπικότητα- μια γυναίκα της οποίας η ζωή δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα και δεμένη με την ιστορία της Ελλάδας. Την Πηνελόπη Δέλτα.

Οι συζητήσεις με τη Δήμητρα Παπαδήμα είναι πάντα απολαυστικές. Κάθε φορά συνειδητοποιώ πόσο βαθιά σκεπτόμενος άνθρωπος είναι. Η παραμικρή κουβέντα της έχει νόημα. Δίνει απαντήσεις σε ζητήματα που αφορούν στην ίδια μας την ύπαρξη. Προβληματίζει με τα λόγια, αλλά ταυτόχρονα έχει τον τρόπο να σε ηρεμεί. Chapeau!

Mε αφορμή την παράσταση που θα παρουσιάσει το Πορτρέτο της Πηνελόπης Δέλτα μέσα από την Δήμητρα Παπαδήμα (η Π.Δ. μέσα από την Δ.Π.) είχαμε μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα συζήτηση. Για την αλήθεια της  ψυχής της Πηνελόπης Δέλτα και το ποίημα που έκρυβε μέσα της. Για τις σκέψεις της κας Παπαδήμα για την αγάπη, τον έρωτα, τη μητρότητα, τη ζωή. Μια παράσταση που προετοιμάζει μαζί με την ταλαντούχα κόρη της, Θαλασσινή Μποσταντζόγλου. Όπως λέει η ίδια, την τιμά που τη στηρίζει στην παράσταση με τη μουσική της η Ευανθία Ρεμπούτσικα καθώς ταιριάζει απόλυτα στο κείμενο. Στην ψυχή της Πηνελόπης Δέλτα που επιθυμεί να αναδείξει. Η κυρία Παπαδήμα έχει μια ιδιαίτερη αγάπη στη μελέτη βιογραφιών. Στο να βρίσκει το βάθος της προσωπικότητας και να μαθαίνει τα μυστικά τους. 

Η παράσταση θα ανέβει τα Χριστούγεννα στη Θεσσαλονίκη στο θέατρο Αμαλία. 

Αξίζει να διαβάσετε τη συνέντευξη που ακολουθεί. 

Στην παράσταση το Πορτραίτο της Πηνελόπης Δέλτα μέσα από την Δήμητρα Παπαδήμα προβάλει όλη την αλήθεια της ψυχής της και το ποίημα που έκρυβε μέσα της. Μiα παραγωγή που σας φέρνει μόνη σας στην σκηνή ως ένας πολυπληθής θίασος. Άλλωστε ολομόναχη ήταν και η Πηνελόπη Δέλτα αλλά και χίλιοι άνθρωποι ταυτόχρονα. Θα ήθελα να μου μιλήσετε γι’ αυτή την παράσταση. 

Πολύ σωστά επισημάνατε πως η παράσταση αυτή αποτυπώνει την Βαθιά Μοναξιά μιας καλλιτεχνικής ψυχής, που δεν έβρισκε τρόπους έκφρασης. Έζησε σε μια εποχή ‘ξένη σε εκείνη’ ,όπως λέει. Με πολλά ‘πρέπει ή έτσι πρέπει ’. Δεν την βοήθησε καθόλου και το οικογενειακό περιβάλλον . Οι γονείς Εμμανουήλ Μπενάκης και Βιργινία Χωρέμη, από πολύ νωρίς στάθηκαν ‘απέναντί  της’, επικριτικοί και καθόλου μα καθόλου υποστηρικτικοί.  Διακρίνοντας ασφαλώς, πως αυτό το ‘παράξενο λουλούδι’, δεν χωρούσε σε κανένα βάζο. Η απίστευτη αυστηρότητα που έδειξαν απέναντι της, την ανάγκασαν πολλές φορές να αναρωτηθεί και γραπτώς αν ήταν όντως δικό τους παιδί. Περιγράφει σκηνές βίας που αντιμετώπισε κυρίως από την μητέρα της, ενώ η ίδια, την λάτρευε απλώς και μόνο γιατί ήταν η Μητέρα. Ζητούσε απεγνωσμένα ενδείξεις αγάπης. Τρυφερότητα. Όμορφα, γλυκά λόγια. Ζητούσε επαφή, γαλήνη. Λαχταρούσε από πολύ νωρίς να ‘ηρεμήσει’ την φουρτουνιασμένη ψυχή της στην αγκαλιά της Μητέρας. Όμως ποτέ δεν έζησε, όπως γράφει μια τέτοια μητρική πράξη, αν και θεωρείται δεδομένη. Δεν βίωσε το ‘δεδομένο΄, της αποδοχής από τους γονείς. Δεν αναπαύτηκε ποτέ στην μητρική αγκαλιά. Δεν παρηγορήθηκε από την μητέρα. Γι’ αυτήν ίσχυσε το ακριβώς αντίθετο΄. Μια ψυχρή απαξιωτική αντιμετώπιση.  Οι γονείς της , μάλλον κοροϊδευτικά, την φώναζαν ‘Πουλουδιά’. Φτερά και πούπουλα, όπως κατάλαβα. Ονειροπαρμένη. Φευγάτη. Μοιραία, όπως η ίδια αναφέρει συνεχώς, η μητρική σκληρότητα, λειτούργησε καταλυτικά για την δύσκολη ως τραγική ενηλικίωση της.  Πολλαπλασίαζε τα φαντάσματα και διόγκωνε τη μοναξιά της.  Εφεύρισκε τρόπους διαφυγής για να αντέξει… Το γράψιμο, το διάβασμα… κι ύστερα τον έρωτα. Γαντζώθηκε γερά από το ερωτικό συναίσθημα, γιατί ποθούσε το απόλυτο. Το τραγικά αληθινό. Λαχταρούσε να γεμίσει με φως το κενό της. Να αναπληρώσει τις ολέθριες ελλείψεις. Να βρει κάπου να ακουμπήσει. Αλλά κυρίως να δοθεί. Ολοκληρωτικά. Αυτός άλλωστε είναι προορισμός του ανθρώπου, το ολοκληρωτικό δόσιμο. Η ελευθερία.

Η Πηνελόπη Δέλτα προτίμησε να είναι ειλικρινής με τον αυστηρό πατέρα της, Εμμανουήλ Μπενάκη και στον σύζυγό της, Στέφανο Δέλτα. Τους  εξομολογήθηκε τον έρωτά της για τον Δραγούμη. Μια θαρραλέα και ειλικρινής κίνηση. Ωστόσο, δεν κατάφερε να εξασφαλίσει ένα διαζύγιο και οδηγήθηκε  σε αδιέξοδο. Δεν έπαψε ποτέ να τον αγαπά και να επιθυμεί να είναι μαζί του, ακόμα και όταν έμαθε ότι είχε σχέση με την Μαρίκα Κοτοπούλη.  Εσείς κα Παπαδήμα, έχοντας μελετήσει τη ζωή της, πως θα χαρακτηρίζατε αυτό το βαθύ συναίσθημα για εκείνον ;

Ο Δραγούμης ήταν ένας γοητευτικός, μορφωμένος, άντρας.  Ένα ρομαντικό Αγόρι, το ‘παιδί της’, όπως τον ονόμαζε – που παρίστανε τον ενήλικα. Έτσι τον έβλεπε. Σωστά κατά τη γνώμη μου. Γιατί μονάχα τα παιδιά χτίζουν πύργους στην άμμο αν και διαισθάνονται πως με το πρώτο φύσημα του ανέμου θα γκρεμιστούν. Όμως αν δεν αφήσεις και το ρομαντικό στοιχείο να μπει στη ζωή σου κάποια στιγμή… τι νόημα έχει η ίδια η Ζωή.  Ο έρωτας αυτός, για την Δέλτα, ήταν ο μοναδικός λόγος που γεννήθηκε. Για να γευτεί αυτό το ακραίο συναίσθημα. Στον Δραγούμη διέκρινε την δική της ψυχή. Την αναγνώριζε… Τέτοιες ψυχές δύσκολα, ως απίθανα προχωρούν με κανονικό βήμα στη γη. Είναι άπιαστες, μοναδικές…. Για αλλού…  Πιστεύω πως και ο Δραγούμης ερωτεύτηκε σε εκείνη την Ψυχή του… Την ψυχή του, έβλεπε όταν την κοιτούσε… 

“Τί σημαίνει θα υπακούς’, ρωτάς; Θα σου πω. Σημαίνει να υποκρίνεσαι πώς είσαι καλά, πώς διασκεδάζεις όσο και όπως πρέπει. Θα μένεις με τον κορμό στητό, καμαρωτό, ακόμα κι αν μέσα σου μαραζώνεις, λιώνεις από ανία, βαρεμάρα, πλήξη. Θα δέχεσαι τα πράγματα όπως είναι δουλεμένα, στημένα. Γιατί ‘ΕΤΣΙ ΠΡΕΠΕΙ’.” λέει η Πηνελόπη Δέλτα στον μονόλογό της. Άραγε, πώς μπορεί να ζει ένας άνθρωπος υπό αυτές τις συνθήκες;

Η Κοτοπούλη ήταν το χώμα που πατούσε…. (Βάλτος ) έγραψε η Δέλτα. Για το δεσμό τους.

 Ενώ για τον δικό τους, αέρινο  έρωτα έγραψε «Παραμύθι δίχως όνομα».

 Τα ΕΤΣΙ ΠΡΕΠΕΙ διαμορφώνουν χαρακτήρες και χαρακτήρες. Αν κάποιος, σαν την Δέλτα, δεν υποκλιθεί στα ΕΤΣΙ ΠΡΕΠΕΙ , αρρωσταίνει, τρελαίνεται από μοναξιά, γίνεται συγγραφέας…. ΑΥΤΟΚΤΟΝΕΙ.  Βέβαια υπάρχουν και οι πολεμιστές. Αλλά πώς να τα βάλουν με τόσα έτσι πρέπει. ‘ΝΙΚΗΘΗΚΑ ΠΟΣΟ ΛΥΠΗΡΟ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΝΕΙΣ ΝΙΚΗΜΕΝΟΣ’, γράφει η Δέλτα

«Το ξέρω πως είμαι τρελή· μα η αγάπη κάποιον τρελαίνει…» γράφει ανάμεσα σε άλλα στον αγαπημένο της Ίωνα. Ο έρωτας, η αγάπη πιστεύετε ότι έχει νόημα να είναι όπως τον περιγράφει ή πρόκειται για παγίδα που ταλαιπωρεί συναισθηματικά ;

Ο Έρωτας είναι έμπνευση. Η Δέλτα γύρευε απεγνωσμένα Έμπνευση και ο Δραγούμης είχε όλο το ‘πακέτο’…..  Δεν έχουν όλοι την ίδια ανάγκη να βουλιάξουν βαθιά στο συναίσθημα της απόγνωσης του έρωτα. Για την Δέλτα ήταν απαραίτητο. Ήταν Μονόδρομος. Έρωτας ή Θάνατος. Αφού η Μάνα, η πηγή, δεν πλησιαζόταν με τίποτα. Δεν την ξεδίψασε ποτέ…

Ένας τέτοιος έρωτας, όπως τον βίωσε η Πηνελόπη Δέλτα, πιστεύετε ότι μπορεί να βελτιώσει  την προσέγγιση ζωής ενός ανθρώπου ή απλώς καλύπτει παροδικά τα όποια προβλήματα και στη συνέχεια τον βασανίζει  ;

Πιστεύω πως όσο αξίζει να ταλαιπωρηθείς από έναν άπιαστο έρωτα, άλλο τόσο αξίζει να μην ταλαιπωρηθείς. Διαλέγεις το άκρο που σου πάει. Συγκεκριμένα ταλαιπωρήθηκα.

Πιστεύετε πως είναι καλύτερο να έχεις βιώσει ( ή έστω να νομίζεις ότι έχεις βιώσει) τον απόλυτο έρωτα κι ας σε πονέσει ο χωρισμός ή καλύτερα να μην σου συμβεί αυτό το ολοκληρωτικό δόσιμο και να μην πληγωθείς;

‘Εθνικός διχασμός’…. Το ήξεραν και οι δυο.

«‘Ο,τι και να κάνεις, ό,τι και να κάνω, οι ψυχές μας είναι ένα» γράφει εκείνος στα χειρόγραφά του, ωστόσο δεν της συμπαραστέκεται όταν συλλαμβάνεται ο πατέρας της. Θεωρείτε ότι μπορείς να αγαπάς κάποιον χωρίς να το δείχνεις με πράξεις;

Ο Δραγούμης έβλεπε την ψυχή του στην Πηνελόπη , ΄τα περικομμένα μάτια σας’, όπως έλεγε. Το δέσιμο που είχαν δεν είχε να κάνει με πρακτικά θέματα και ιδίως με πολιτική. Αν και μιλούσαν για πολιτικά… Ήταν μονάχα για να έρθουν κοντά. Πιο κοντά έστω και με διαφορετικές πεποιθήσεις. Νομίζω πως η Δέλτα δεν περίμενε απάντηση από τον Δραγούμη όταν του ζήτησε βοήθεια για τον πατέρα της. Ήθελε να επιβεβαιωθεί πως δεν θα λάβει απάντηση…  ‘Όλα στην κόψη του  ξυραφιού. 

“Ποια τελικά είναι η σχέση του γονιού με το παιδί. Στα βιβλία οι μητέρες χαϊδεύουν και φιλούν τα παιδιά τους, τούς μιλούν γλυκά, τρυφερά… Τι Ψεύτικα λόγια γράφουν στα βιβλία; Για να συγκινούν;  Ενώ στα αληθινά σπίτια με τα κλειστά παντζούρια η αγάπη είναι άπιαστο όνειρο ; Γυρεύω απαντήσεις. Αύριο θα γίνω κι εγώ μητέρα. Φοβούμαι…. Φοβούμαι να γίνω μητέρα.” είναι τα λόγια της Δέλτα στον μονόλογό της. Ποιες θεωρείτε ότι είναι οι προυποθέσεις για να γίνει μια γυναίκα σωστή μάνα;

Προϋποθέσεις ….. Δεν υπάρχουν. Ούτε ‘σωστή’ μάνα υπάρχει. Ό,τι και να κάνεις για να  τα καταφέρεις δεν φτάνει ή από την άλλη περισσεύει. Έτσι συνειδητοποιώ μεγαλώνοντας . Ένα μόνο χρειάζεται το  παιδί. «Απάγκιο»…. Αν το κάνεις να το νιώσει  «πέτυχες». 

“Σε ποιόν να εξηγήσω πώς αυτά τα τετράδια, είναι  λύτρωση για μένα; Έχω μια μόνιμη έγνοια, να περισώσω κάθε ιστορική μαρτυρία, κάθε φαινομενικά ασήμαντη λεπτομέρεια, πού μπορεί να φωτίσει μια εποχή με τους ανθρώπους της και τον τρόπο ζωής τους. Είναι σημαντικό. Κι ύστερα με γεμίζει φως το γράψιμο.” λέει η Δέλτα. Εσείς, νιώθετε την ανάγκη να καταγράφετε προσωπικά γεγονότα ; Αν ναι, σε ποιες στιγμές είναι πιο έντονη αυτή η ανάγκη; 

Ναι, έχω μεγάλη ανάγκη να γράψω για το σήμερα. Για τις μέρες μας. Με λόγια αληθινά. ‘Αρα σκληρά, απόκοσμα. Χρησιμοποιώ κι εγώ τα βιβλία μου για να καταγράψω τις δύσκολες στιγμές που περνάμε. Μόνο που έχω φτάσει στο άλλο άκρο. Γράφω τα δύσκολα, τα τραγικά με κωμικό τρόπο. Έτσι γίνονται πιο εύπεπτα. Πιο επαναστατικά τα όποια μηνύματα .  Μέσα στο φθινόπωρο θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Νίκας το μυθιστόρημά μου, μαύρη κωμωδία , με τον τίτλο ΟΛΑ ΜΑΥΡΑ.  Απληστία. Αλαζονεία. Καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος. Συνθετικά έμβρυα. Τεχνητή νοημοσύνη …. Ξεπεσμός, Ξερίζωμα ηθών. (και η Δέλτα λέει για τα δύο τελευταία). Οι εποχές επαναλαμβάνονται. Κι επίσης το βασικό μου θέμα. ‘Τι κάνουν οι νέοι άνθρωποι. Που πάνε…. Με ποια δεδομένα;…  Που πήγαν οι τέχνες; Γιατί γεμίσαμε φάρμακα και φαρμάκια; Φαρμακερές σχέσεις. Διπλωματικές κουβέντες που δεν βγάζουν νόημα σε καμιά γλώσσα. Αλλοιωμένα αισθήματα… Πόλεμος χωρίς πόλεμο. Έρωτας χωρίς έρωτα. Πλύση εγκεφάλου κάθε τρόπο. Διαφθορά. Ξεπεσμένα ΜΜΕ.  Και πολλά άλλα… ΤΟ ΑΝΘΡΩΠΑΚΙ  με ενδιαφέρει . Οπότε του υπενθυμίζω.

ΒΡΕ ΚΟΥΤΟ ΚΟΥΤΟΠΟΝΗΡΟ ΑΝΘΡΩΠΑΚΙ. ΣΕ ΤΙ ΚΟΥΤΑΜΑΡΑ ΚΟΥΤΟΥΛΗΣΕΣ ΠΑΛΙ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΚΟΥΤΙ ΤΟΥ ΚΟΥΤΟΚΟΣΜΟΥ ΠΟΥ ΚΟΥΤΟΤΡΙΓΥΡΙΖΕΙΣ, ΛΑΝΣΑΡΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΚΟΥΤΟΑΝΗΜΠΟΡΙΑ ΣΟΥ. …. Το προτείνω να διδάσκεται στα σχολεία το ποιηματάκι . Μην παραμυθιάζουμε πια τα παιδιά.  Στον επόμενο τόνο προβλέπω να γεννιέται ξανά ‘πιθηκάκι’ αντί για παιδάκι και να φωνάζει ΠΑΜΕ ΠΑΛΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΗ. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Δέλτα είπε πως με διασκεδαστικά αναγνώσματα τα παιδιά μορφώνονται διασκεδάζοντας. Έτσι πρότεινα κι εγώ το παραπάνω ποιηματάκι.

“Οι άνθρωποι έχουν δυο μάτια αλλά κοιτάζουν με μισό. Σαν όλοι να υποκρίνονται, τρέφονται με το ψέμα κι αυτό δεν μού ταιριάζει καθόλου. Γι αυτό τρώω τα νύχια μου, γι’ αυτό οι πονοκέφαλοι και το στομάχι τώρα .” λέει η Δέλτα. Θα ήθελα να σχολιάσετε. 

Η Πηνελόπη Δέλτα έτρωγε τα νύχια της. Είναι παρόμοιο με αυτό που λέμε ‘τρώω τις σάρκες μου για να αντέξω’. Την τιμωρούσαν βάναυσα και γι’ αυτό. Έπασχε από πονοκεφάλους και πόνους στο στομάχι. Πονούσε διαρκώς γιατί … οι άνθρωποι έχουν δυο μάτια αλλά κοιτάζουν με μισό. Όλοι και όλα ύποπτα. Υπερισχύει το ψέμα από την Αλήθεια. Και στις μέρες μας σαφέστατα. Κι αν κάποιος λέει την αλήθεια  έχει ‘πρόμπλεμ’…. Τον αφήνουμε στην άκρη. Τον κρύβουμε… Τον θεωρούμε μισότρελο… Διακωμωδούμε την αλήθεια του..Άλλωστε το ψέμα περιέχει κάμποσες αλήθειες και η Αλήθεια μπόλικο ψέμα… Η Δέλτα τα ήθελε ξεκάθαρα, ανθρώπινα. Την καταλαβαίνω απόλυτα… 

“ Η μητέρα μού κάνει τη ζωή αφόρητη με τα προξενιά της. Τα απορρίπτω όλα. Θέλω αγάπη” λέει η Δέλτα, φανερώνοντας έτσι την ευαίσθητη ψυχή της. Μπορεί άραγε να ζήσει ένας τέτοιος ευαίσθητος άνθρωπος, μια ζωή με συμβιβασμό και να στερηθεί την αγάπη;

Όταν δεν γεύεσαι την αγάπη της Μάνας, όταν δεν βεβαιώνεσαι ποτέ, πως η Μάνα που σε έφερε στον κόσμο σε αγαπάει, σε νοιάζεται, σε πονάει, σε καταλαβαίνει, σε ακούει, σου συμπαρίσταται…. Καμιά αγάπη άλλη δεν την αντικαθιστά… Ψάχνεσαι ασταμάτητα. Και χάνεσαι αδιάκοπα… Χάος… δίχως την αγάπη της Μάνας. Χειρότερο αν η μάνα είναι ζωντανή οπότε σε καθημερινή βάση βλέπεις την απαξίωση στα μάτια της. Το ‘εχασες το παιχνίδι που λέγεται ζωή. 

“Μια καρδιά, δεν εκτιμάται από το πόσο αγαπάει, αλλά από το πόσο την αγαπούν οι άλλοι. Η δική μου… ακούγεται καταδικασμένη.” είναι τα λόγια της Δέλτα. Ποιες οι σκέψεις σας;

Πάλι θα αναφερθώ στο οικογενειακό περιβάλλον. Διαβάζοντας τα βιβλία της κατέληξα πως το ‘ξερό, από συναίσθημα’ οικογενειακό περιβάλλον την συνέθλιψε. Από πολύ νωρίς, παιδάκι, ένιωθε πως ήταν διαφορετική από τους άλλους, γιατί ό,τι ένιωθε… το ένιωθε πολύ…. ΔΕΝ ΕΙΧΕ ΜΕΤΡΟ.  ‘ Δεν πρέπει να αγαπάς πάνω από το μέτρο.’ Όμως δεν έμαθε ποτέ ποιο είναι το μέτρο. Γιατί οι μεζούρες δεν φτιάχτηκαν για εκείνη…. Έτσι την γέννησε η μητέρα της, κι ας νευρίαζε μαζί της τόσο άσχημα. «Δεν φταίω εγώ μητέρα. Εσείς με γεννήσατε έτσι».

“   Ζεσταίνομαι, βαριέμαι… Με πλακώνουν οι τοίχοι.. Δεν χωράω πουθενά .Πονάω . Πόσο με αηδιάζει πού ή μητέρα συμμαχεί με την πεθερά μου εναντίον μου. Και ο πατέρας επηρεασμένος από εκείνες, μού μιλά σκληρά. Μα δεν έκανα τίποτα. Δεν φταίω για την μελαγχολία μου. Δεν φταίω.” Μέσα από αυτά τα λόγια της Πηνελόπης Δέλτα, είναι φανερό ότι η στάση της οικογένειάς της απέναντί της, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο τέλος της. Ποια η γνώμη σας;

Και σε ‘χρυσή φωλιά’ να γεννηθείς, δεν φτάνει, αν το μητρικό χέρι δεν σε αγγίζει .

Θα ήθελα να σχολιάσετε τα ακόλουθα λόγια : “Πλασμένοι εύπλαστοι, γεννηθήκαμε να ανεβαίνουμε βουνά την κάθε μέρα και την νύχτα μαστιζόμαστε από τα απόκοσμα όνειρα.”

Αυτός είναι ένας προσωπικός μου στίχος.  Έτσι βλέπω τον άνθρωπο. Εύπλαστο, ενώ παριστάνει τον ατσάλινο, την ημέρα. Τη νύχτα όμως, στα όνειρα, ταλαιπωριόμαστε από την ανημπόρια μας….     

“Ήμουν της εποχής μου γυναίκα υποδουλωμένη, πού γνώμη ελεύθερη δεν μπορούσε να εκφράσει. Παλέψτε, για εσάς…. Συνεχώς.” είναι κάποια από τα τελευταία της λόγια στον μονόλογό της. Αν με κάποιο μαγικό τρόπο, μια γυναίκα εκείνης της εποχής ερχόταν στη σημερινή και το αντίστροφο, τι πιστεύετε ότι θα γινόταν; Πώς θα αντιδρούσαν στα νέα δεδομένα;

Με τα συγκεκριμένα λόγια, ίσως ζητάει συγγνώμη από τις κόρες της που δεν στάθηκε απέναντί τους όπως θα ήθελε. Ζητάει κατανόηση από τα τρία της κορίτσια. Δεν ξέρω αν μια σημερινή γυναίκα είχε την ‘Μαγκιά’, να παραδεχτεί και να δημοσιοποιήσει τον ΄παράνομο΄έρωτα της. Από την άλλη και που το έκανε μεγένθυνε τον πόνο γύρω της…. Αν ήμουν στη θέση της τότε… Δεν ξέρω… Ίσως ο Δραγούμης δεν της ενέπνεε εμπιστοσύνη…. Έτσι ήταν γραφτό να γίνει….

“Μητέρα μου πού ποτέ δεν σε  γνώρισα. Μητέρα εσύ …ξένη .,άγνωστη… αναντικατάστατη…. Τι τραγικό το γραφτό μας, να μην συναντηθούμε ποτέ. Κι όμως εγώ σε  αγάπησα μητέρα. Αγκάλιασέ με μια μοναδική φορά. Σφιχτά… πιο σφιχτά, μέχρι να  μού κοπεί ή άνάσα.” λέει στο τέλος του μονολόγου της η Δέλτα, τονίζοντας έτσι το χάσμα ανάμεσα στη μητέρα της και σε εκείνη αλλά και τη βαθιά ανάγκη που είχε για μια ουσιαστική σχέση μαζί της. Πόσο καθοριστικό ρόλο στη ζωή της, πιστεύετε, ότι έχει για μια γυναίκα ( αλλά και για έναν άνδρα) η σχέση της με τη μάνα της; 

Η Μάνα είναι το πρώτο και το τελευταίο σε αυτήν τη ζωή.  Όλα ξεκινούν και τελειώνουν με αυτήν. Αν είσαι, γεμάτος, Μάνα… τα κουτσοκαταφέρνεις… στην περίπτωση της Δέλτα… ο πόνος από την ανυπαρξία της, γίνεται μια Αξιοσέβαστη αρρώστια, Σκλήρυνση κατά πλάκας… Και πάλι ζητάει μια σφιχτή αγκαλιά από τη μάνα για να την αποτελειώσει. Να της πάρει την ζωή που της έδωσε. 

«…Και εγώ γράφω για κείνον, γιατί γνώρισα ένα μέρος της ψυχής του που δεν είδε άλλος…»έγραψε στις αναμνήσεις της όταν το 1941 παρέλαβε τα ημερολόγια και αρχεία του από τον αδελφό του. Λίγους μήνες αργότερα, τον Απρίλιο, δίνει τέλος στη ζωή της. Ήταν η ημέρα που οι Γερμανοί εισέβαλαν στην Αθήνα. Ήταν ίσως κι ο ανεκπλήρωτος έρωτας που την βασάνιζε. Τι πιστεύετε την οδήγησε σε αυτήν την πράξη της;

Όπως έμαθα από την οικογένεια, τους απογόνους, η αρρώστια ήταν αυτή που την έσπρωξε σε μια ακόμα αυτοκτονία που ήταν και μοιραία.  Όταν δεν κατάφερνε να πεθάνει στις προηγούμενες απόπειρες έλεγε χαρακτηριστικά «Ούτε εσένα δεν έχω θάνατε»…. Όπως ο Δραγούμης νωρίτερα της είχε πει.. «Εσείς φίλη, που αγαπάτε περισσότερο τον θάνατο από εμένα»…  Τελικά μετά από φρικτούς πόνους πέθανε την ημέρα που μπήκαν οι Γερμανοί.

«Ένας δειλός είναι ανίκανος να δείξει αγάπη. Αυτό είναι προνόμιο των γενναίων.» έχει πει ο Μαχάτμα Γκάντι. Στην εποχή μας που κυριαρχεί η κρίση αξιών, ιδανικών και αληθινών συναισθημάτων, πόσο εύκολο είναι να γεννηθεί η ανιδιοτελής αγάπη ανάμεσα σε δυο ανθρώπους ;

Στην εποχή μας….. ‘έχω χαθεί στην μετάφραση’…..   Καταλαβαίνετε πως το διατυπώνω… Υπάρχει έρωτας έρωτας;; Ή υποπροϊόν; Ή κουκιά μοιρασμένα;… Ή μια φλόγα που αναβοσβήνει χωρίς νόημα;…  Πολλή πλάνη γύρω…. ‘Πολλή διαστρεβλωμένη πραγματικότητα’, όπως γράφω στο μυθιστόρημά μου ΟΛΑ ΜΑΥΡΑ που αξιολογεί και το ερωτικό στοιχείο, των μίζερων ημερών.

«Το μεγαλύτερο ψέμα:`Σ`αγαπώ`.» υποστηρίζει  ο Αμερικανός ψυχίατρος και συγγραφέα Gordon Livingston.» Πότε λέτε “Σ`αγαπώ”;

Δεν λέω και δεν έλεγα ποτέ ΄σε αγαπώ’. Μεγάλωσα σε μια παρόμοια Μπενακική οικογένεια, που το, σε αγαπώ ήταν άγνωστη λέξη. Οπότε άργησα πολύ να την μάθω και δυσκολεύτηκα περισσότερο. Σαν άλυτη εξίσωση –τριγωνομετρία κι άλγεβρα μαζί.  Στο παιδί μου λέω ΔΕΝ ΣΕ ΑΓΑΠΩ ΔΕΝ ΣΕ ΛΑΤΡΕΥΩ ΣΕ ΤΡΙΣΛΑΤΡΕΥΩ… 

Στις σημαντικές  αποφάσεις της ζωής σας, σας κυριεύει η λογική ή το συναίσθημα;

Σίγουρα το συναίσθημα με πάει και με φέρνει…. Με χτυπάει στους τοίχους με τινάζει στο κενό, με βουτάει στα βαθιά… αλλά ξαφνικά ξεπετιέται μια λογική, δική μου λογική, και σώζομαι …. Στις σημαντικές αποφάσεις παίρνει μέρος το συναίσθημα 90 τοις εκατό και δέκα η λογική

Από τις εμπειρίες που είχατε  έως σήμερα, υπάρχει κάτι για το οποίο έχετε μετανιώσει ;

Όχι δεν έχω μετανιώσει για τίποτα… Έτσι ήταν να γραφτεί η δική μου ιστορία. 

Ο Oscar Wilde έλεγε ότι «καλό είναι να είναι κανείς πάντα ερωτευμένος. Γι’ αυτό δεν πρέπει ποτέ να παντρεύεται.» Ποια η γνώμη σας; 

Γάμος και έρωτας…. Δύσκολος συνδυασμός….  Ό,τι καταφέρνει ο καθένας.

«Αυτό που ισχύει για τον έρωτα είναι ό,τι ειπωθεί αφού τελειώσει.»λέει η Κική Δημουλά. Συμφωνείτε;

Ανέκαθεν συμφωνούσα με την Κική Δημουλά. Ειδικά… με το ΠΕΣ ΜΟΥ ΤΙ ΘΑ ΦΟΡΑΣ ΣΥΝΕΝΝΟΗΣΗ ΓΙΑ ΝΑ ΣΕ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΩ ΜΕΣΑ στους ΠΟΛΥΠΛΗΘΕΙΣ ΣΩΣΙΕΣ ΣΟΥ… ΩΣΤΕ ΝΑ ΜΗΝ ΧΑΘΟΥΜΕ ΠΑΛΙ….