Μία γυναίκα που διαγνώστηκε με τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού στα 41 της χρόνια, έγινε η πρώτη στον κόσμο στην οποία χορηγήθηκε πειραματικό εμβόλιο για τη νόσο, στο πλαίσιο της πρώτης φάσης των δοκιμών του σε ανθρώπους.
Η 46χρονη σήμερα Jennifer Davis, που είναι νοσηλεύτρια και μητέρα τριών παιδιών, μίλησε για τη ζωή της μετά τη διάγνωση και τον εμβολιασμό της.
Η περιπέτειά της άρχισε τον Φεβρουάριο του 2018 όταν ψηλάφησε έναν όγκο στο στήθος της. Η πρώτη βιοψία στο τοπικό νοσοκομείο ήταν αρνητική, αλλά εκείνη συνέχισε να παρακολουθεί τον όγκο διότι μεγάλωνε συνεχώς. Αρκετούς μήνες αργότερα ένα υπερηχογράφημα είχε ύποπτα ευρήματα και μια νέα βιοψία επιβεβαίωσε ότι είχε καρκίνο.
Απευθύνθηκε στην Cleveland Clinic, στο Οχάιο, όπου οι γιατροί διέγνωσαν τον τριπλά αρνητικό καρκίνο της. Την υπέβαλλαν σε αρκετούς γύρους χημειοθεραπείας και ακτινοθεραπείας, καθώς και σε διπλή μαστεκτομή. Ύστερα, της συνέστησαν τακτική παρακολούθηση, στη διάρκεια της οποίας έμαθε ότι σύντομα θα άρχιζε μελέτη με το ερευνητικό (πειραματικό) εμβόλιο.
Το εμβόλιο είναι σχεδιασμένο για να προστατεύει τις γυναίκες από τις υποτροπές του τριπλά αρνητικού καρκίνο του μαστού. Αυτός ο τύπος της νόσου αντιπροσωπεύει το 10-15% όλων των κρουσμάτων του. Είναι δύσκολος στην αντιμετώπισή του και επιθετικός, ενώ έχει υψηλότερα ποσοστά υποτροπής από τις άλλες, πι συχνές μορφές.
Στην πραγματικότητα, οι πιθανότητες να υποτροπιάσει την πρώτη πενταετία μετά τη διάγνωση είναι σχεδόν τριπλάσιες απ’ ό,τι με τις άλλες μορφές της νόσου.
Από τον Οκτώβριο του 2021
Η κλινική μελέτη με το εμβόλιο άρχισε τον Οκτώβριο του 2021 και η κυρία Davis πρόθυμα δήλωσε συμμετοχή. «Δεν υπάρχει κάποιο φάρμακο που να μπορούσα να πάρω για να αποτρέψει την υποτροπή», είπε. «Έτσι, με κάθε πόνο και ενόχληση που είχα, το μυαλό μου πήγαινε στο χειρότερο δυνατό σενάριο. Όταν έμαθα για το εμβόλιο ενθουσιάστηκα, γιατί ήταν ακριβώς για ασθενείς σαν κι εμένα».
Η κυρία Davis συμμετέχει στην επονομαζόμενη Φάση 1α της κλινικής δοκιμής. Σε αυτήν έχουν ενταχθεί ασθενείς οι οποίες ολοκλήρωσαν θεραπεία για αρχικού σταδίου, τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού. Αυτό σημαίνει ότι ο καρκίνος τους ήταν τοπικός, χωρίς εξάπλωση στους γύρω ιστούς, ούτε φυσικά μεταστάσεις.
Οι γυναίκες αυτές είχαν επίσης διαγνωστεί την τελευταία τριετία πριν ενταχθούν στη μελέτη. Μολονότι, δε, ήταν ελεύθερες καρκίνου, όλες διέτρεχαν αυξημένο κίνδυνο υποτροπής.
Τον Οκτώβριο του 2021 η κυρία Davis έλαβε την πρώτη δόση του εμβολίου. «Δεν το σκέφτηκα δεύτερη φορά, ούτε ξανακοίταξα έκτοτε πίσω μου», τόνισε. «Το εμβόλιο άλλαξε τη ζωή μου. Δεν σκέφτομαι πια καθημερινά τις υποτροπές. Ησύχασε το μυαλό μου και τώρα έχω μια πραγματικά ευτυχισμένη ζωή».
Στο πλαίσιο της μελέτης, η κυρία Davis και οι άλλες συμμετέχουσες έκαναν συνολικά τρεις δόσεις του εμβολίου. Από δόση σε δόση μεσολαβούσαν δύο εβδομάδες. Η κυρία Davis έκανε την τρίτη το Νοέμβριο του 2021, χωρίς να εκδηλώσει κάποια ιδιαίτερη παρενέργεια.
Τι είναι το εμβόλιο
Τον Φεβρουάριο του 2023, η Cleveland Clinic άρχισε την επόμενη φάση των κλινικών δοκιμών, την Φάση 1b. Σε αυτήν έχουν εντάξει γυναίκες χωρίς καρκίνο, οι οποίες διατρέχουν ιδιαίτερα αυξημένο κίνδυνο να τον εκδηλώσουν λόγω κληρονομικότητας. Οι γυναίκες αυτές έχουν υποβληθεί σε προφυλακτική μαστεκτομή για να προστατευθούν.
Εν τω μεταξύ, η κυρία Davis συνεχίζει την παρακολούθηση στο νοσοκομείο, καθώς κοντεύει να συμπληρώσει 5 χρόνια σε ύφεση. Αν και θα χρειασθούν πολλά χρόνια ακόμα για να εξακριβωθεί η αποτελεσματικότητα του εμβολίου που έκανε, δηλώνει ανυπόμονη για το μέλλον. Και ελπίζει ότι με τη συμμετοχή της στη μελέτη θα βοηθήσει τελικά πολλές γυναίκες να προστατευθούν από τον καρκίνο.
Τι είναι όμως το εμβόλιο που έκανε και πώς δρα; «Το εμβόλιο εκπαιδεύει το ανοσοποιητικό σύστημα να αναγνωρίζει μία πρωτεΐνη που λέγεται άλφα-λακταλβουμίνη», απαντά ο κ. Justin Johnson, μάνατζερ του προγράμματος στο Ερευνητικό Ίδρυμα Lerner της Cleveland Clinic. «Στους υγιείς ιστούς η πρωτεΐνη αυτή παράγεται μόνο κατά τον θηλασμό. Ωστόσο την παράγουν και οι όγκοι του μαστού, ιδίως οι τριπλά αρνητικοί».
Μόλις το ανοσοποιητικό σύστημα εντοπίσει την πρωτεΐνη που παράγουν οι καρκίνοι, τους επιτίθεται για να τους καταστρέψει. Έτσι μειώνει τον κίνδυνο υποτροπής.
Προς το παρόν το εμβόλιο έχουν κάνει 16 γυναίκες. Οι παρενέργειες που εκδήλωσαν ήταν ήπιες – κυρίως ερεθισμός στα σημεία των εγχύσεων, είπε ο Dr. Johnson. Ειδικές ανοσολογικές εξετάσεις έδειξαν ότι το εμβόλιο προκάλεσε ισχυρή αντίδραση του ανοσοποιητικού, ακόμα και στις χαμηλότερες δόσεις.
Είναι όμως πολύ νωρίς για να λεχθεί εάν το εμβόλιο είναι αποτελεσματικό ή όχι. «Θα παρακολουθήσουμε για πολλά χρόνια για ασθενείς μας», πρόσθεσε.
«Απώτερος στόχος της έρευνάς μας είναι η ανάπτυξη ενός εμβολίου που θα προλαμβάνει τον καρκίνο του μαστού στις γυναίκες υψηλού κινδύνου», δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής Dr. G. Thomas Budd, από το Κέντρο Καρκίνου Taussing της Cleveland Clinc. «Πρέπει όμως να γίνουν πολλά βήματα έως ότου φθάσουμε εκεί. Δεν ξέρουμε αν θα επιτύχουμε, αλλά τουλάχιστον κάναμε τα πρώτα».
