‘Αυτό το φιλί είναι κάτι περισσότερο από ένα απλό φιλί.’ Casablanca
φωτογραφία εξωφύλλου: Η μικρού μήκους ταινία του William Selig του 1898 Something Good-Negro Kiss θεωρείται μία από τις πρώτες μαύρες ταινίες που απεικονίζουν τη μαύρη οικειότητα στην οθόνη.
Ενώ κοίταζε μέσα σε ένα κουτί άγνωστων κινηματογραφικών κυλίνδρων το 2017, ο Dino Everett, αρχειοθέτης από το Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνια, δεν περίμενε να ξεδιπλώσει ένα τμήμα ταινίας με τυπικά φορέματα μαύρων των εκπομπών μινστρέλ κλειδωμένοι σε μια ρομαντική αγκαλιά. Το σύντομο κλικ, διάρκειας μόνο 20 δευτερολέπτων, έδειχνε το ζευγάρι να φιλιέται, να κουνιέται, να φιλιέται ξανά και απλώς να χαμογελούν ο ένας στον άλλο. Ο Everettείχε ξαναβρεί μια χαμένη στιγμή στην ιστορία του κινηματογράφου: τη μικρού μήκους ταινία του William N. Selig του 1898 Something Good-Negro Kiss, η παλαιότερη γνωστή απεικόνιση της μαύρης οικειότητας στην οθόνη, με πρωταγωνιστές τους ηθοποιούς Gertie Brown και Saint Suttle.
Το 1898, η Brown και ο Sattle ήταν κυρίως γνωστοί ως καλλιτέχνες βοντβίλ και η εμφάνισή τους στο σιωπηλό μικρού μήκους φιλμ έγινε γρήγορα σύμβολο του τι μπορούσαν να κάνουν οι μαύροι στην οθόνη, μια απομάκρυνση από τις ρατσιστικές καρικατούρες και τα στερεότυπα που μάστιζαν τον κινηματογράφο εκείνη την εποχή. Η ψυχαγωγία τον 19ο αιώνα ήταν γεμάτη με ρατσιστικά σόου, με λευκούς με μαύρους. Το Something Good ανέτρεψε αυτή την αφήγηση – και τώρα ωθεί τους ερευνητές και τους επιμελητές να ξανασκεφτούν τις απαρχές του μαύρου κινηματογράφου.
Η ταινία μικρού μήκους του 1898 που έγινε viral μετά την εκ νέου ανακάλυψή της αποτελεί πλέον μέρος της νεότερης προσωρινής έκθεσης του Μουσείου Κινηματογράφου της Ακαδημίας, Regeneration: Black Cinema, 1898-1971. Στο Λος Άντζελες μέχρι τον Απρίλιο του 2023, το Regeneration ρίχνει μια ματιά στην πλούσια ιστορία της συμμετοχής των Μαύρων στον αμερικανικό κινηματογράφο.
Μια ομάδα στο Μουσείο της Ακαδημίας άρχισε να σκέφτεται αυτήν την έκθεση λίγο περισσότερο από πέντε χρόνια πριν. «Ήταν μια στιγμή για εμάς να κάνουμε απολογισμό της ευθύνης που είχαμε ως επιμελητές για να δημιουργήσουμε πραγματικά έναν νέο τύπο μουσειακού χώρου που θα ήταν πιο περιεκτικός και κρίσιμος», λέει ο βοηθός επιμελητής J. Raúl Guzmán.
Κατά τη διάρκεια ενός από τα ερευνητικά τους ταξίδια, η ομάδα της Ακαδημίας άρχισε να εξετάζει μια συλλογή από αφίσες μαύρου κινηματογράφου, κάρτες λόμπι και εφημερίδες από χαρτί που δώρισε ο αείμνηστος Edward Mapp, συγγραφέας και εκπαιδευτικός γνωστός για τη συλλογή αναμνηστικών μαύρων ταινιών. Αυτή η συλλογή ήταν η σπίθα που δημιούργησε το Regeneration. «Απλώς ξέραμε ότι υπήρχε κάτι μαγικό σε αυτά τα αντικείμενα», λέει ο Guzmán.
Μέσω της έρευνάς της, η ομάδα βρήκε επίσης ένα σωρό αποκατεστημένες μαύρες ταινίες, ανάμεσά τους την ταινία Reform School με τη Louise Beavers, μια μαύρη ηθοποιό ταινιών και τηλεόρασης της οποίας η καριέρα διήρκεσε τέσσερις δεκαετίες. «Οι περισσότεροι τη γνωρίζουν από το Imitation of Life. Αλλά το να τη βλέπεις σε έναν ρόλο που της επιτρέπει να δείξει πραγματικά τις καλλιτεχνικές της ικανότητες είναι απλώς κάτι υπέροχο να δεις» λέει ο Guzmán. «Το Imitation of Life, που κυκλοφόρησε το 1934 και ονομάστηκε από Time το 2007 ως μία από τις «25 πιο σημαντικές ταινίες στον αγώνα», πρωταγωνιστεί ο Beavers ως οικονόμος. Στο Reform School υποδύεται μια μεταρρυθμιστική επιμελήτρια που εφαρμόζει δραστικές αλλαγές σε μια φυλακή ανηλίκων.
Ταινίες όπως το Reform School θεωρήθηκαν ότι είχαν χαθεί. Σύμφωνα με το Ίδρυμα Κινηματογράφου, περισσότερες από τις μισές ταινίες που γυρίστηκαν πριν από το 1929 χάνονται για πάντα λόγω της χρήσης νιτρικού φιλμ που ήταν φυσικά εύφλεκτο και το κόστος αποκατάστασης μιας ταινίας μεγάλου μήκους κυμαίνεται από $50.000 έως $250.000.
Η Maya Cade, επιμελήτρια ταινιών και υπότροφος στη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου, λέει ότι η προβολή παλαιότερων μαύρων ταινιών επιτρέπει στο νέο κοινό να κατανοήσει καλύτερα το παρελθόν. Η Cade είναι η ιδρύτρια του Black Film Archive, ενός διαδικτυακού καταλόγου μαύρων ταινιών που δημιουργήθηκε μεταξύ 1898 και 1989 και η δουλειά της στη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου θα επικεντρωθεί στην τρυφερότητα στη μαύρη ταινία.
Το Regeneration παρουσιάζει επίσης αφίσες, σενάρια, κοστούμια και φωτογραφίες, ανάμεσά τους σχέδια κοστουμιών που δεν έχουμε ξαναδεί από την Carmen Jones (1954).
Ο Cade θα επιμεληθεί επίσης μια σειρά ταινιών για Regeneration το 2023. “Η έκθεση δίνει σε αυτές τις ταινίες μια δεύτερη ζωή και στους ανθρώπους να μάθουν για σκηνοθέτες όπως ο Oscar Micheaux που ίσως δεν έχουν ξανακούσει.” αυτή λέει. Ο Micheaux θεωρείται ως ο πρώτος μεγάλος μαύρος σκηνοθέτης μεγάλου μήκους και παραγωγός «ταινιών φυλής», ταινιών που δημιουργήθηκαν κυρίως για μαύρο κοινό με μαύρο καστ μεταξύ 1912 και 1948. «Συχνά δανείζομαι από τον Toni Morrison, ο οποίος είναι κάποιος που πίστευε ότι το παρελθόν ήταν άφθονο. », λέει ο Cade. «Υπάρχουν άπειρα πράγματα να μάθεις από το παρελθόν».
Το Something Good-Negro Kiss είναι ένα σαφές παράδειγμα αυτού. Το να βρούμε έναν κύλινδρο ενός ζευγαριού μαύρου που εμφανίζει οικειότητα στην οθόνη το 1800 ήταν μια έκπληξη. Αλλά μια μεγαλύτερη έκπληξη ήρθε λίγο μετά την αναγνώριση της ταινίας, όταν ανακαλύφθηκε εναλλακτική εκδοχή. Αυτό το καρούλι, διπλάσιο από το πρώτο και μια εικόνα καθρέφτη, δείχνει την Brown και τον Suttle να φιλιούνται ακόμα και να λικνίζονται. Οι ερευνητές της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Νορβηγίας έκτοτε κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι αυτό το Κάτι Καλό βρήκε το δρόμο του στη Σκανδιναβική χώρα το 1898 μέσω ενός άνδρα ονόματι Hans Killingberg, ο οποίος επέστρεφε στο σπίτι από ένα ταξίδι στις Ηνωμένες Πολιτείες. Όπως εξηγεί ο Guzmán, «είναι πραγματικά συναρπαστικό να βλέπεις ότι αυτές οι ταινίες κυκλοφορούσαν παγκοσμίως εκείνη την εποχή».
