Το κορυφαίο έργο του Λεονάρντο Ντα Βίντσι αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για πολλούς καλλιτέχνες. Άνάμεσά τους Σαλβαντόρ Νταλί, Άντι Γουόρχολ, Νταν Μπράουν, Μάνος Χατζιδάκις. Στις 3 Νοεμβρίου 1507 έγινε η παραγγελία του.
“”Η απλότητα είναι ο υπέρτατος εκλεπτυσμός.” Λεονάρντο Ντα Βίντσι
Ήταν 3 Νοεμβρίου του 1507, όταν ο σύζυγος της Λίζα Γκεραρντίνι – ένας πλούσιος έμπορος από τη Βενετία, Φραντσέσκο ντελ Τζοκόντο- μισθώνει τις υπηρεσίες του θρυλικού Λεονάρντο Ντα Βίντσι, για να ζωγραφίσει το πορτρέτο της γυναίκας του. Ο Ιταλός μετρ, δημιουργεί το χαμόγελο που θα μείνει στην ιστορία. Αυτό της “Μona Lisa”…
Πρόκειται για μια ελαιογραφία σε ξύλο λεύκης, που ολοκληρώθηκε μέσα στη χρονική περίοδο 1503-1519. Αποτελεί ιδιοκτησία του Γαλλικού κράτους, και εκτίθεται στο Μουσείο του Λούβρου, στο Παρίσι. Ο πίνακας (διαστάσεων 77 εκ. × 53 εκ.) απεικονίζει μία καθιστή γυναίκα, τη Λίζα ντελ Τζιοκόντο. Για την αινιγματική έκφραση του προσώπου έχουν χυθεί τόνοι μελάνης. Δεν θεωρείται, λοιπόν, τυχαία το πιο διάσημο έργο ζωγραφικής.
Η Μόνα Λίζα, θεωρείται ο καλύτερος πίνακας που έγινε ποτέ. Γιατί άραγε;
Μια γυναίκα με καστανά μαλλιά και μάτια, μεγάλο μέτωπο και στρογγυλό σαγόνι. Φορά ένα κομψό πλισέ πέπλο, τα χέρια της ακουμπούν στο μπράτσο της καρέκλας. Βρίσκεται στο μπαλκόνι και κάτω η θέα είναι υπέροχη, γεμάτη δρόμους, ποταμούς, λόφους, κοιλάδες. Εδώ, όμως, υπάρχει ένας γρίφος που βρίσκεται στην έκφραση της συγκεκριμένης γυναίκας. Δεν έχει τυχαία χαρακτηριστεί ως αινιγματική. Είναι κάτι το ανεξιχνίαστο. Οι Ιταλοί έχουν μια λέξη που ερμηνεύει το χαμόγελό της: sfumato. Αυτό σημαίνει πως είναι θολή, ασαφή και όπου φτάνει η φαντασία εικόνα. Όποιος την κοιτάζει δεν μπορεί να είναι σίγουρος για τα συναισθήματά της. Σαν να υπάρχει μία καλυμμένη ασάφεια. Θα μπορούσε να παρομοιαστεί ως η καλύτερη απεικόνιση του Θείου. Δεν ξέρεις αν χαμογελάει ή αν είναι θλιμμένη. Αναρωτιέσαι αν είναι θετική απέναντί σου ή σε κοροϊδεύει. Αν κάθεται στο μπαλκόνι της και είναι καταδεκτική ή απόμακρη.Είναι ένα μυστήριο. Ακριβώς όπως ο Θεός. Περιγράφει αυτό που ο άνθρωπος αισθάνεται απέναντι στο Θεό.
“Η δυνατή και ακίνητη φυσιογνωμία της Τζοκόντα μας θυμίζει τις εικόνες της Παναγίας όπως τις ζωγράφιζαν οι βυζαντινοί ζωγράφοι και οι Ιταλοί πριμιτίφ συνεχίζοντας μια παράδοση πιο παλιά κι απʼ την αρχαϊκή Δήμητρα ή από τη Μεγάλη Μητέρα των Ρωμαίων. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι ο τελευταίος μεγάλος θρησκευτικός πίνακας που ζωγραφίστηκε”.
Η Μόνα Λίζα στο διάστημα…
Υπό αυτόν τον τίτλο ανακοινώθηκε η επιλογή της NASA να στείλει μέσω λέιζερ σε σεληνιακό δορυφόρο το διάσημο πορτρέτο. Πρόκειται για την πρώτη επίδειξη της νέας δυνατότητας αποστολής δεδομένων μιας εικόνας από τη γη. Αυτό μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω οπτικής τεχνολογίας. Όσο για την απόσταση… Είναι περίπου 384.000 χλμ!
Για τον διάσημο πίνακο της Μόνα Λίζα, όχι μόνο έχουν γραφτεί πολλά, αλλά έχουν δοθεί και διάφορες εκδοχές…
Στα 1919 ο ζωγράφος Μαρσέλ Ντισάν, σε μια καρτ ποστάλ του έργου ζωγραφίζει πάνω από τα χείλη της ένα μουστάκι. Αυτή ήταν η πρώτη δημόσια εκφρασμένη εμμονή για Μόνα Λίζα. 
Στα 1953 ο Σαλβατόρ Νταλί με τη βοήθεια του φωτογράφου Φ. Χάλσμαν και του φωτομοντάζ, δίνει στη Μόνα Λίζα στην το δικό του βλέμμα, το τσιγκελωτό του μουστάκι και τα χέρια του, να κρατούν δολάρια.
Στα 1963 ο Αντι Γουόρχολ φιλοτεχνεί τον πίνακα “Thirty are better than one” που παρουσιάζει 30 φωτογραφίες της Μόνα Λίζα τοποθετημένες σε άναρχη σειρά.
Το 1971 ο Ρικ Μεγέροβιτς μεταμφιέζει την Τζοκόντα σε… γορίλα…
Το 1972 ο καρτουνίστας Τζωρτζ Πίτσαρντ ζωγραφίζει τη Μόνα Λίζα με σκουλαρίκι και τσιγάρο στα χείλη.
Το 1992 ο επίσης καρτουνίστας, Στιβ Μπεστ, παρουσιάζει τη Μόνα Λίζα να συγκρατεί το χαμόγελό της.
Το 2003 o ζωγράφος Aρτους Πίξελ, με το έργο του “Viva Mona Lisa”, παρουσιάζει 1001 διαφορετικές Mόνα Λίζα.
Τέλος, ο Oυίλιαμ Γκίμπσον δίνει το όνομά της σε μια πόρνη του κυβερνοχώρου.
Η υπερέκθεση της Μόνα Λίζα είναι σχεδόν παραληρηματική και έχει οδηγήσει το σπουδαίο αυτό έργο στον ευτελισμό.Όπως όλα δείχνουν, όσα χρόνια κι αν περάσουν, το αινιγματικό πρόσωπό της θα μας συντροφεύει… Ακόμα και στο μπεστ-σέλερ βιβλίο του Νταν Μπράουν “Kώδικας Nτα Bίντσι”…
Η Μόνα Λίζα δεν έγινε τυχαία και “μουσική”…
Όταν την τραγουδά ο Nat King Cole λίγο πριν τα μέσα του ʽ60.
Όταν το 1965 ο Mάνος Xατζιδάκις βρίσκεται στην Aμερική και μαγεύεται από την αινιγματική γοητεία της Nέας Yόρκης. Στα μάτια του φαντάζει σαν μια απόμακρη αλλά και γοητευτική συγχρόνως γυναίκα. Όπως ακριβώς η Mόνα Λίζα. Και δημιουργεί έναν από τους πιο μελωδικούς του δίσκους: “Tο χαμόγελο της Tζοκόντα”.
Όταν οι Modern Talking τραγουδούν τη Mona Lisa…
Oι Panic με τη Mona Lisa…
H Britney Spears με τη Mona Lisa…
O Mango με τη Mona Lisa…
“Η ζωγραφική που ικανοποιεί την όραση, είναι πιο ευγενική από τη μουσική που δεν ικανοποιεί παρά μόνο το αυτί. Η μουσική που χάνεται όπως γεννιέται, δεν είναι ίση με τη ζωγραφική που στεροποιείται και γίνεται αθάνατη.” γράφει ο Λεονάρντο ντα Βίντσι.
Εμείς δεν έχουμε παρά να συμπληρώσουμε ότι η ζωγραφική του εκπέμπει τέτοια αρμονία, που καταλήγει να είναι, ίσως, η πιο όμορφη μελωδία…
