«Δεν ξέρουμε τι θα συμβεί, αλλά απλώς τους συγκρατούμε και τους αγκαλιάζουμε, ελπίζοντας σε ένα καλύτερο αύριο».
Η Isra Mcdad απείχε δύο εβδομάδες από τον τοκετό όταν χρειάστηκε να εκκενώσει το σπίτι της για τέταρτη φορά. Αφήνοντας ένα ασφαλές σπίτι στην πόλη της Γάζας, κατευθύνθηκε νότια της Λωρίδας της Γάζας προς τα σύνορα της Ράφα με την οικογένειά της. Μόλις ένα μήνα νωρίτερα, η 33χρονη και ο σύζυγός της ήταν ενθουσιασμένοι που έβαλαν νέα ράφια για προμήθειες μωρών στο υπνοδωμάτιο της τρίχρονης κόρης τους Σοφίας. Τώρα, έβρισκαν καταφύγιο με τρεις οικογένειες, ή σχεδόν 20 άτομα, σε ένα σπίτι χωρίς ρεύμα ή νερό.
Καθώς ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς μαινόταν για την τέταρτη εβδομάδα του, η Mcdad ήταν συγκλονισμένη προσπαθώντας να καταλάβει πώς και πού θα μπορούσε ενδεχομένως να γεννήσει το μωρό της. «Δεν είχα ιδέα αν το σπίτι μας είχε καταστραφεί. Το νοσοκομείο στο οποίο σχεδίαζα να πάω έγινε στόχος αεροπορικής επιδρομής. Και το μόνο που μπορούσα να σκεφτώ ήταν, «πρέπει να γεννήσω κάπου»», θυμάται στο TIME.
Το ιατρικό προσωπικό ελέγχει ένα νεογέννητο στο Νοσοκομείο Nasser, το οποίο γεννήθηκε μετά τον θάνατο της μητέρας του σε ισραηλινή αεροπορική επιδρομή στο Khan Yunis της Γάζας στις 24 Οκτωβρίου 2023. Ο Παλαιστίνιος γιατρός είπε ότι το μωρό είναι τώρα σε σταθερή κατάσταση.
H Mcdad άρχισε να βιώνει συσπάσεις στις 29 Οκτωβρίου, «αλλά ήμουν ήδη κάτω από τόσο μεγάλο στρες που δεν μπορούσα να καταλάβω αν θα ξεκινούσα πρόωρο τοκετό», λέει. Όταν όμως ο πόνος στο κάτω μέρος της πλάτης της έγινε πιο έντονος το επόμενο πρωί, η Mcdad πήγε εσπευσμένα στο πλησιέστερο νοσοκομείο με τον σύζυγό της και τους γονείς της. Εκεί, η οικογένεια απομακρύνθηκε. Το νοσοκομείο ήταν σε πλήρη δυναμικότητα.
Τελικά εισήχθη στο νοσοκομείο al-Emirati, το μοναδικό μαιευτήριο που εξακολουθεί να λειτουργεί στην πόλη Rafah. Πριν τον πόλεμο, το νοσοκομείο παρέδιδε σχεδόν 500 μωρά κάθε μήνα, αλλά τώρα, ήταν υπερπλήρη με έγκυες γυναίκες, πολλές από τις οποίες εξισορροπούσαν την προσδοκία του τοκετού με τη θλίψη για την απώλεια μελών της οικογένειας που σκοτώθηκαν από αεροπορικές επιδρομές. «Ήμουν τόσο ευγνώμων που μπόρεσα να βρω ένα νοσοκομείο», λέει η Mcdad, «αλλά ήταν η πιο έντονη εμπειρία της ζωής μου».
Καθώς μπήκε στο χειρουργείο, η Mcdad άρχισε να κλαίει. Παρακάλεσε τον γιατρό της: «Παρακαλώ κρατήστε εμένα και το μωρό μου ασφαλείς, για να μπορέσουμε να επιστρέψουμε στην κόρη μου».
50.000 γυναίκες στη Γάζα είναι έγκυες και περισσότερες από 160 γυναίκες αναμένεται να γεννούν κάθε μέρα, σύμφωνα με το Ταμείο Πληθυσμού του ΟΗΕ, σύμφωνα με εκτίμηση στις 3 Νοεμβρίου.
Αλλά καθώς η ανθρωπιστική κρίση εντός της πολιορκούμενης επικράτειας βαθαίνει—πάνω από 10.000 άμαχοι έχουν σκοτωθεί τώρα, το 40% εκ των οποίων παιδιά, σύμφωνα με τους Παλαιστίνιους αξιωματούχους—οι έγκυες γυναίκες και τα νεογέννητα παιδιά τους αφήνονται να φέρουν το βάρος ενός συστήματος υγειονομικής περίθαλψης σε κατάσταση ολοκληρωτικής κατάρρευσης.
Περισσότερα από το ένα τρίτο των νοσοκομείων και τα δύο τρίτα των κλινικών πρωτοβάθμιας περίθαλψης έχουν κλείσει λόγω έλλειψης καυσίμων και εκείνα που εξακολουθούν να λειτουργούν είναι κατακλυσμένα με θύματα και αντιμετωπίζουν κρίσιμες ελλείψεις καθαρού νερού, φαρμάκων και άλλων προμηθειών, αναφέρει η UNFPA.
«Η κατάσταση στη Γάζα είναι πραγματικά πολύ δύσκολη για κάποια έγκυο ή πρόκειται να γεννήσει, επειδή το ιατρικό σύστημα έχει γονατίσει και αγωνίζεται ενάντια στο χρόνο», λέει η Hiba Tibi, διευθύντρια της Δυτικής Όχθης και της χώρας της Γάζας για την υπηρεσία ανθρωπιστικής βοήθειας CARE International.
Η Tibi προσθέτει ότι επειδή σχεδόν ο μισός πληθυσμός της Γάζας -περίπου 1,1 εκατομμύριο άνθρωποι- έχει εκκενωθεί από τα βόρεια προς τα νότια, πολλές έγκυες γυναίκες έχουν χάσει την επαφή με τις κλινικές προγεννητικής φροντίδας ή τους γιατρούς τους. «Έχουν εκτοπιστεί, επομένως δεν μπορούν να συνεχίσουν να έχουν πρόσβαση σε αυτές τις ιατρικές υπηρεσίες», λέει. Η ομάδα έχει λάβει πολλές αναφορές από ιατρικό προσωπικό στη Γάζα ότι οι έγκυες γυναίκες δεν έχουν άλλη επιλογή από το να υποβληθούν σε επείγουσα καισαρική τομή χωρίς αναισθητικά.
Στο Khan Younis, τον μεγαλύτερο καταυλισμό προσφύγων για εκτοπισμένους Παλαιστίνιους στα νότια της Γάζας, ο Dr Bassam Zaqqout λέει ότι έχει περιθάλψει τουλάχιστον δύο έως τρεις έγκυες γυναίκες σε καθημερινή βάση. Ο γιατρός εκκενώθηκε από το σπίτι του στην πόλη της Γάζας στο καταφύγιο στις 13 Οκτωβρίου και από τότε εργάζεται ως μέλος μιας ομάδας επείγουσας ιατρικής βοήθειας επί τόπου.
«Ο φόβος είναι η κοινή κατάσταση κάθε εγκύου γυναίκας», λέει ο Dr Zaqquot στο TIME σε μια τηλεφωνική συνέντευξη. Χωρίς όμως τον κατάλληλο ιατρικό εξοπλισμό ή εγκαταστάσεις, λέει ότι το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να συνταγογραφήσει βασικά φάρμακα και να δώσει γενικές συμβουλές. «Προσπαθούμε να κάνουμε το καλύτερο δυνατό, αλλά δεν έχουμε θεραπεία ή λύσεις», λέει. «Είναι μια τρομερή κατάσταση. Είναι πολύ δύσκολο.”
Ένα κορίτσι και το βρέφος αδερφό της, τραυματισμένοι και οι δύο, νοσηλεύονται στο Ιατρικό Νοσοκομείο Nasser μετά από ισραηλινή αεροπορική επιδρομή στη συνοικία Al-Amal στο κέντρο του Khan Yunis, στη Γάζα, στις 19 Οκτωβρίου 2023. Loay Ayyoub—The Washington Post/Getty Images
Μέσα στον καταυλισμό, η 42χρονη Lubna Rayyes αναμένεται να φέρει στον κόσμο το τρίτο της παιδί στις αρχές Ιανουαρίου. Η Rayyes ήταν ήδη νευρική για τις επιπλοκές της εγκυμοσύνης της, αλλά από τότε που εκκενώθηκε με την οικογένειά της από τη γειτονιά al-Rimal στην πόλη της Γάζας, οι φόβοι της έχουν πολλαπλασιαστεί.
«Είμαι στον έβδομο μήνα [της εγκυμοσύνης] μου τώρα, αλλά αν ξαφνικά χρειαστεί να γεννήσω το μωρό μου, δεν μπορώ», λέει στο TIME μέσω WhatsApp. «Δεν υπάρχει αναισθησία εδώ και τα νοσοκομεία δεν έχουν χώρο για περισσότερες χειρουργικές επεμβάσεις».
Και παρόλο που η Rayyes είναι ευγνώμων που ήταν ασφαλής στο Khan Younis κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της μέχρι στιγμής, υπάρχει επίσης θυμός. «Απλώς συνεχίζω να σκέφτομαι «γιατί να φέρω το μωρό μου σε αυτόν τον άδικο και άδικο κόσμο;» λέει.
Ο Dr Zaqqout λέει ότι η πρόσβαση σε καθαρό νερό και τουαλέτες έχει γίνει η πιο κρίσιμη ανάγκη για τις εγκύους στο Khan Younis. Η έλλειψη υγιεινής έχει προσθέσει αυξημένο κίνδυνο μόλυνσης από άλλες λοιμώξεις, λέει. «Χιλιάδες άνθρωποι έχουν πρόσβαση μόνο σε ένα μπάνιο τη φορά, οπότε μπορείτε να φανταστείτε την κατάσταση στην οποία βρίσκονται αυτές οι γυναίκες», λέει, περιγράφοντας πόσοι βρίσκονται στην ουρά για σχεδόν δύο ώρες για να έχουν πρόσβαση σε ένα μπάνιο.
«Η κατάσταση είναι κρίσιμη χωρίς νερό», λέει η Soraida Hussein-Sabbah, ειδική σε θέματα φύλου και υπεράσπισης με έδρα τη Ραμάλα για την ActionAid UK. Χωρίς νερό, οι νέες μητέρες αντιμετωπίζουν αφυδάτωση, η οποία επηρεάζει την ικανότητά τους να παράγουν γάλα για να ταΐσουν τα μωρά τους, προσθέτει ο Hussein-Sabbah.
Οι άθλιες συνθήκες επιδεινώνουν τον κίνδυνο μητρικής και νεογνικής θνησιμότητας. Στη Γάζα, το ποσοστό νεογνικής θνησιμότητας των 8,8 θανάτων ανά 1.000 γεννήσεις ζώντων γεννήσεων ήταν ήδη δυσανάλογα υψηλό – υπερδιπλάσιο από το ποσοστό των χωρών υψηλού εισοδήματος σύμφωνα με στη UNICEF. Καθώς η Γάζα ξεμένει πλέον από καύσιμα εν μέσω διακοπών ρεύματος. Τα πρόωρα μωρά σε ηλεκτρικές θερμοκοιτίδες σε έξι μονάδες νεογνών στη Λωρίδα της Γάζας διατρέχουν σοβαρό κίνδυνο.
Ο Hussein-Sabbah από την ActionAid UK προσθέτει ότι εν μέσω της σπανιότητας, τα νοσοκομεία είναι επίσης υποχρεωμένα να περιθάλψουν ασθενείς που τραυματίστηκαν σοβαρά από αεροπορικές επιδρομές πριν από έγκυες γυναίκες. «Μέσα στα νοσοκομεία, η προτεραιότητα αυτή τη στιγμή είναι να σωθούν οι ζωές εκείνων των ανθρώπων που βγαίνουν από τα ερείπια», λέει.
Αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις, ο ασθενής είναι θύμα και των δύο τραγικών περιστάσεων. Ο Dr Nasser Fouad Bulbul, επικεφαλής της νεογνικής φροντίδας στο νοσοκομείο Al-Shifa, τη μεγαλύτερη υγειονομική μονάδα στη Γάζα, είπε στο UNFPA ότι πρόσφατα έκανε πρόωρο τοκετό ενός μωρού «από τη μήτρα της μητέρας ενώ εκείνη πέθαινε» αφού χτυπήθηκε από αεροπορική επιδρομή.
«Πολλά από αυτά τα βρέφη είναι πλέον ορφανά. Δεν γνωρίζουμε την τύχη των συγγενών τους ούτε έχουμε ιδέα για την ταυτότητά τους», είπε.
Μια Παλαιστίνια από την οικογένεια Abu Taim παρηγορεί ένα κοριτσάκι καθώς συλλέγουν τη σορό ενός συγγενή τους για ταφή από το νοσοκομείο al-Nasser στο Khan Yunis στις 9 Νοεμβρίου 2023. Mahmud Hams—AFP/Getty Images
Στις 30 Οκτωβρίου, η Mcdad γέννησε ένα κοριτσάκι μετά από έξι ώρες στο χειρουργείο. Την ονόμασαν Μαρία.
«Τη στιγμή που μπόρεσα να ακούσω το μωρό μου να ουρλιάζει, τη στιγμή που το έβαλαν στο δέρμα μου, τότε κατάλαβα ότι είμαι ζωντανός και είναι ζωντανή», λέει η Mcdad.
Από τότε, μαθαίνει να προσαρμόζεται με δύο κοριτσάκια σε ένα σπίτι γεμάτο κόσμο που προσπαθούσε να κρατηθεί στη ζωή κατά τη διάρκεια του πολέμου. Η Sophia λατρεύει την αδερφή της, αλλά έχει μάθει επίσης τις αραβικές λέξεις για «ομίχλη» και «βόμβα» σε όλη την εμπειρία. Οι βασικές προμήθειες είναι σπάνιες, αλλά ως νέα μητέρα, η Mcdad έχει προτεραιότητα από την πρόσβαση σε νερό, φαγητό και τουαλέτα.
Ωστόσο, υπάρχει η ανησυχία ότι οι προμήθειες θα εξαντληθούν σύντομα στο σπίτι και στο κατάστημα κοντά. Και παρόλο που η Mcdad είναι ανακουφισμένη που έχει το μωρό της μαζί της, τώρα είναι απασχολημένη με την προσπάθεια να κρατήσει τα παιδιά της ασφαλή. «Όποτε ακούμε μια βόμβα, εγώ και ο σύζυγός μου έχουμε από μία κόρη να καλύψουμε», λέει.
«Δεν ξέρουμε τι θα συμβεί, αλλά απλώς τους συγκρατούμε και τους αγκαλιάζουμε, ελπίζοντας σε ένα καλύτερο αύριο».
ASTHA RAJVANSH για το περιοδικό ΤΙΜΕ
Απόδοση κειμένου : Μανταλένα-Μαρία Διαμαντή
