Η γυναίκα -πρότυπο της γυναικείας απελευθέρωσης, η οποία δεν ήθελε με τίποτα να συμβιβαστεί. Στις 19 Νοεμβρίου του 1955 κάνει πρεμιέρα στους κινηματογράφους η ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη «Στέλλα», με πρωταγωνίστρια τη Μελίνα Μερκούρη.
Μια θρυλική ταινία που έγραψε ιστορία στον ελληνικό κινηματογράφο κι έκανε την αξέχαστη Μελίνα Μερκούρη, σταρ διεθνούς βεληνεκούς. Η Στέλλα. Ποιος μπορεί να ξεχάσει την ατάκα του Γιώργου Φούντα: “Στέλλα κρατάω μαχαίρι”; Μια φράση που έχει καταγραφεί στη συλλογική μνήμη των Ελλήνων…
Γυρίστηκε το 1955, με σκηνοθέτη και σεναριογράφο τον Μιχάλη Κακογιάννη, ενώ είναι βασισμένη σε σενάριο του Ιάκωβου Καμπανέλλη: “Η Στέλλα με τα κόκκινα γάντια”. H ιστορία της, ωστόσο, είναι εμπνευσμένη δραματουργικά από το μύθο της Κάρμεν. Πρόκειται για μια πραγματικά αντισυμβατική υπόθεση. Η ηρωίδα υπερασπίζεται τις επιθυμίες της, την ελευθερία της, το δικαίωμά της να επιλέγει η ίδια ερωτικούς συντρόφους και όχι να την επιλέγουν εκείνοι. Η στάση της αποτέλεσε απειλή για ανδροκρατούμενες και πατριαρχικές κοινωνίες, καθώς οι επιλογές της απειλούν τα θεμέλιά τους. Η μόνη λύση,λοιπόν, είναι να έρθει το τέλος της.
Η Στέλλα είναι τραγουδίστρια στο κέντρο Παράδεισος, το οποίο διευθύνει η Μαρία. Η Στέλλα έχει σχέση με τον Αλέκο (Αλέκο Αλεξανδράκη), γόνο πλούσιας οικογένειας. Κάποια στιγμή, αποφασίζει να δώσει τέλος στη σχέση τους- πριν ακόμα έρθει η φθορά- κι επειδή στη ζωή της έχει εμφανιστεί ο Μίλτος, ένας ποδοσφαιριστής του Ολυμπιακού. Εκείνος την πολιορκεί και η Στέλλα αρχικά τον αποφεύγει. Τελικά υποκύπτει στο πάθος και τη γοητεία του. Μπορεί να τον αγαπά αλλά αγαπά και την ελευθερία της. Πρέπει, λοιπόν, να επιλέξει…
Ο Μίλτος επιμένει να τον παντρευτεί. Εκείνη δεν δέχεται αλλά το μετανιώνει σχεδόν αμέσως. Είναι μια γυναίκα περήφανη, δυναμική, αντισυμβατική, ανατρεπτική που δεν υπολογίζει τις κοινωνικές συμβάσεις. Δεν διστάζει την ημέρα του γάμου τους να τον στήσει στην εκκλησία και να περάσει τη νύχτα της με τον Αντώνη (Κώστας Κακκαβάς) -ένα νεαρό που γνώρισε στο δρόμο. Το ξημέρωμα, επιστρέφοντας στο σπίτι της, αντιμετωπίζει το Μίλτο και το μαχαίρι του, που την οδηγεί στο θάνατο…
Η μουσική του ΄”Μεγάλου Ερωτικού” Μάνου Χατζιδάκι με τη συνδρομή του Βασίλη Τσιτσάνη . Η αισθαντική φωνή της Μελίνας να τραγουδά “Αγάπη που `γινες δίκοπο μαχαίρι…”σε στίχους Κακογιάννη είναι αξέχαστη… Στην ταινία ακούστηκαν και τα τραγούδια “Το Φεγγάρι είναι κόκκινο” που ερμήνευσε η Σοφία Βέμπο και το “Εφτά τραγούδια θα σου πω”.
Τα σκηνικά του Γιάννη Τσαρούχη οι ηθοποιοί -Μελίνα Μερκούρη, Γιώργος Φούντας, Αλέκος Αλεξανδράκης. Και στο πλευρό τους η Σοφία Βέμπο, η Χριστίνα Καλογερικού, η Βούλα Ζουμπουλάκη, ο Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, η Τασώ Καββαδία – και πολλοί άλλοι ακόμα.
Η παραγωγή ανήκει στη Μήλλας Φιλμ. Το 1956 διακρίθηκε με Χρυσή Σφαίρα καλύτερης ξένης ταινίας και με το βραβείο καλύτερης ταινίας ρετροσπεκτίβας στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης το 1960. Η ταινία ήταν φαβορί το 1955 για το Χρυσό Φοίνικα στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Καννών και η Μελίνα Μερκούρη για το βραβείο καλύτερης ηθοποιού. Ωστόσο, δεν κέρδισε κανένα από τα δύο. Το γεγονός αυτό προκάλεσε αντιδράσεις με αποτέλεσμα η Isa Miranda,-μέλος της κριτικής επιτροπής- να δώσει στη Μερκούρη ένα ειδικό βραβείο ερμηνείας το οποίο ονομάστηκε βραβείο “Isa Miranda”. Ήταν επιπλέον η ελληνική υποβολή για το Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας του 1956.
Οι κριτικοί της εποχής ήταν αρκετά διχασμένοι με την ταινία. Κάποιοι την αντιμετώπισαν με καλά σχόλια και άλλοι πάλι, με εξαιρετικά αρνητική κριτική. Οι αντιλήψεις της ηρωίδας ενόχλησαν τα αριστερά έντυπα “Αυγή” και “Επιθεώρηση Τέχνης”, με αποτέλεσμα να επιτεθούν με τα πιο σκληρά λόγια κατά της ταινίας.
Στο μόνο που όλοι συμφωνούσαν, ήταν η εκπληκτική ερμηνεία της Μελίνας Μερκούρη, η οποία επαινέθηκε και δεν αμφισβητήθηκε. Οι περισσότεροι κριτικοί περιέγραψαν την ταινία ως ανατρεπτική, με ένα ηχηρό κατηγορητήριο κατά της πατριαρχίας, με ηρωίδα που εκπροσωπεί ένα γυναικείο πρότυπο- αναμφίβολα ξένο προς την ελληνική κοινωνία της εποχής- και ταυτόχρονα μια διαχρονική ηρωίδα τραγωδίας. Τα σχόλια, όμως, του ξένου Τύπου στις Κάννες ήταν ιδιαίτερα θετικά για τη Στέλλα καθώς και για το πρότυπο της γυναικείας απελευθέρωσης που προβάλει η ταινία.
Η Στέλλα δεν δίστασε να εκφράσει τις επιθυμίες της που αντιπροσώπευαν “τα θέλω” πολλών γυναικών της εποχής- που δεν τολμούσαν όμως να ομολογήσουν.
Δεν ήθελε με τίποτα να συμβιβαστεί και να χάσει την ελευθερία της. Αυτό, την οδήγησε σε τραγική κατάληξη που θυμίζει καταραμένη ηρωίδα κάποιας τραγωδίας… Κι έγινε η αγάπη… δίκοπο μαχαίρι…
“Αγάπη που `γινες δίκοπο μαχαίρι
άλλοτε μου `δινες μόνο τη χαρά
μα τώρα πνίγεις τη χαρά στο δάκρυ
δε βρίσκω άκρη, δε βρίσκω γιατρειά.
Φωτιές ανάβουνε μες στα δυο του μάτια,
τ’ αστέρια πέφτουνε όταν με θωρεί.
Σβήστε τα φώτα, σβήστε το φεγγάρι
σαν θα με πάρει τον πόνο μου μη δει.”
