O χρόνος σταματά και κανείς δεν πεθαίνει. Σε μια εποχή που ο κόσμος μας μαστίζεται από την πανδημία – και όχι μόνο- άραγε, πόσο θα ήθελε ο καθένας μας να μπορούσε να παγώσει τον χρόνο σε εκείνες τις καλές στιγμές με αγαπημένα μας πρόσωπα, που περνούν σαν αστραπή από μπροστά μας και τις εκτιμάμε όταν έχουν πια χαθεί;
Ήμουν σε δίλημμα για τον ποιον πίνακα να διαλέξω για την πρώτη μέρα της νέας χρονιάς. Για το 2023. Επέλεξα τελικά κάτι που νομίζω ότι μας συνδέει όλους, ανεξαρτήτως φύλου, καταγωγής, ηλικίας – αν και οι μεγαλύτεροι ίσως αντιληφθούν καλύτερα την σπουδαιότητα της αλληγορικής σημασίας αυτού του έργου.
Δεν είναι από τα διασημότερα έργα που γνωρίζουν οι περισσότεροι. Ωστόσο, εκείνοι που αγαπούν την τέχνη, έχουν παρακολουθήσει το έργο του Simon Vouet, του Γάλλου ζωγράφου και σχεδιαστή, που βοήθησε στην εισαγωγή του ιταλικού μπαρόκ στυλ στη Γαλλία.
Ένας Γάλλος σύγχρονός του, είπε: «Στην εποχή του η τέχνη της ζωγραφικής άρχισε να ασκείται εδώ με πιο ευγενή και όμορφο τρόπο από ποτέ άλλοτε» και την αλληγορία του «Πλούτου» δείχνει μια νέα ηρωική αίσθηση των όγκων, ένα εύρος και αυτοπεποίθηση χωρίς διακοσμητικούς τρόπους. Το νέο στυλ του Vouet ήταν σαφώς ιταλικό, μετά τα χρόνια των σπουδών του στην Ιταλία, από το 1613 έως το 1627, κυρίως στη Ρώμη όπου ξεκίνησε το μπαρόκ στυλ αυτά τα χρόνια, αλλά επισκέφτηκε επίσης τη Βενετία, τη Μπολόνια, όπου η οικογένεια Carracci είχε την ακαδημία της και Γένοβα και Νάπολη.
Ένα από τα πιο σημαντικά και με βαθιά νοήματα, έργα του είναι “ Ο χρόνος που νικήθηκε από την Ελπίδα και την Ομορφιά”.
Ο ολοκληρωμένος χειρισμός του φωτός είναι ακόμα εκεί, αλλά υπάρχει μια πολύ μεγαλύτερη αίσθηση δραματικής ενέργειας σε αυτόν τον πίνακα. Όλοι φαίνεται να επικεντρώνονται στο να χτυπήσουν τον “Πατέρα Χρόνο” ο οποίος είναι πάντα ανίκητος και εξαιρετικά ισχυρός. Τι συμβαίνει όμως στον αλληγορικό πίνακα του Vouet; Πώς βλέπει ο ίδιος τον Χρόνο με τα δικά του μάτια; Ποιος είναι ο νικητής και ποιος ο ηττημένος;
Η αναπαράσταση του Χρόνου ήταν σταθερή κατά την του εποχή Μπαρόκ, όταν ήταν μια εικόνα της παροδικής φύσης της ανθρώπινης ζωής και των αξιών που την κυβερνούν. Με αυτό το είδος έργου, ο Vouet έφερε την επιρροή της ιταλικής τέχνης στη Γαλλία του Λουδοβίκου ΙΓ`.
Οι φιγούρες των δύο γυναικών – η μία χαρίζει στον γέρο Πατέρα ένα καλό κύμα, ενώ η άλλη τον κρατά από τα μαλλιά – δημιουργούν μια ένταση που δημιουργεί μια ισορροπία γύρω από τη φιγούρα του άνδρα στο κέντρο του πίνακα.
Η μπαρόκ πτυχή του πίνακα βασίζεται στη φανταστική ιδέα ότι η αγάπη για την ελπίδα και την ομορφιά θα διαρκέσει περισσότερο από τον χρόνο. must,
O ρόλος που δίνει στη γυναίκα ο καλλιτέχνης είναι πολύ δυναμικός. Η γυναίκα είναι πολεμίστρια, ισχυρή και εκδικητική και η χρήση φωτός και χρώματος σε αυτόν τον πίνακα θυμίζει τον πολύ πιο σκοτεινό πίνακα της Artemisia Gentileschi να σκοτώνει τον Ολοφέρνη.
Ο πίνακας του Simon Vouet είναι εντελώς αντιφατικός σε αυτά που συμβαίνουν στην πραγματικότητα σχετικά με τον χρόνο. Καθώς ο χρόνος προχωρά και ο θάνατος πλησιάζει, χάνουμε την ομορφιά, την αγάπη και την ελπίδα μας. Σε αυτόν τον υπέροχο πίνακα όλα αντεπιτίθενται.Σε αυτόν τον πίνακα είναι ο Ρωμαίος θεός Κρόνος που συνδέεται με τον πλούτο, τη γεωργία, την απελευθέρωση και – στην περίπτωση αυτή – τον χρόνο. Ο Κρόνος έπεσε και δίπλα του είναι το δρεπάνι του και μια κλεψύδρα. Τα άλλα πρόσωπα σε αυτόν τον πίνακα είναι (από αριστερά προς τα δεξιά): η χαμογελαστή Ρωμαϊκή θεά Spes, η οποία αντιπροσωπεύει την Ελπίδα, με την ιδιότητά της μια άγκυρα. Δίπλα της βρίσκονται δύο φτερωτοί Έρωτες που αντιπροσωπεύουν τον Έρωτα, τον θεό της έλξης και της στοργής, της επιθυμίας. Στα δεξιά είναι η Ρωμαϊκή Θεά Αφροδίτη που αντιπροσωπεύει την Αγάπη και την Ομορφιά. Το δρεπάνι και η κλεψύδρα του είναι άχρηστα στο έδαφος.
O χρόνος σταματά και κανείς δεν πεθαίνει. Σε μια εποχή που ο κόσμος μας μαστίζεται από την πανδημία – και όχι μόνο – άραγε, πόσο θα ήθελε ο καθένας μας να μπορούσε να παγώσει τον χρόνο σε εκείνες τις καλές στιγμές με αγαπημένα μας πρόσωπα, που περνούν σαν αστραπή από μπροστά μας και τις εκτιμάμε όταν έχουν πια χαθεί;
