H σκοτεινή κυρία των αμερικανικών γραμμάτων, μια από τις μεγαλύτερες διανοούμενες του 20ού αιώνα γεννήθηκε στις 16 Ιανουαρίου του 1933.
Η ομορφιά και η διασημότητά της επισκιάζουν την πραγματική πηγή της γοητείας της – τη δέσμευσή της στην αισθητική αυτοπειθαρχία.
“Τo να βιώνεις ένα πράγμα ως όμορφο σημαίνει: να το βιώνεις αναγκαστικά λάθος”, έγραψε ο Friedrich Nietzsche στο The Will to Power. Είναι μια γραμμή που παραθέτει η Susan Sontag προς το τέλος της συλλογής δοκιμίων της του 1977, On Photography, σχετικά με το πώς οι φωτογραφίες κάνουν αισθητική τη δυστυχία. Είναι μια γραμμή που παραθέτει ο εξουσιοδοτημένος βιογράφος του Sontag, Benjamin Moser, για να περιγράψει την ευαισθησία της Sontag σε όμορφους, αλλά τιμωρητικούς, εραστές.
Η γοητεία της Sontag έγκειται στην αντοχή της ως πολιτιστική εικόνα, το μοντέλο του πώς μια γυναίκα πρέπει να σκέφτεται και να γράφει δημόσια, παρόλο που η σκέψη και η γραφή της δεν ήταν πολύ αυστηρές. Η Sontag έχει κερδίσει μια σπάνια θέση στην αμερικανική λογοτεχνική κουλτούρα: αυτή μιας μελαχρινής, φαινομενικά άτρωτης γυναίκας ικανής να μετατρέποντας την πνευματική σοβαρότητα σε ερωτικό θέαμα. Στο δοκίμιό της το 1975 «Η ομορφιά μιας γυναίκας: Πτώση ή πηγή ενέργειας;» υποστηρίζει ότι η σύλληψη της ομορφιάς μιας γυναίκας ως αντίθετης προς τις άλλες αρετές της κάνει την ομορφιά ηθικά ύποπτη: «Δεν χωρίζουμε μόνο —με τη μεγαλύτερη ευκολία— το «μέσα» (χαρακτήρας, διάνοια) από το «έξω» (βλέμματα). αλλά πραγματικά εκπλήσομαι όταν κάποιος που είναι όμορφος είναι και έξυπνος, ταλαντούχος, καλός». Η δύναμη της ομορφιάς αυτοαναιρείται, προειδοποιεί η Sontag. Είναι μια «δύναμη… που συλλαμβάνεται πάντα σε σχέση με τους άνδρες. δεν είναι η δύναμη να κάνεις αλλά η δύναμη να προσελκύεις». Χρειαζόμαστε «λίγη κρίσιμη απόσταση» από την ομορφιά, αν θέλουμε να αποφύγουμε την «ωμή παγίδα» να αντιμετωπίζουμε την αυτοπαρουσίαση μιας γυναίκας ως χωριστή και αντίθετη από τον εσωτερικό εαυτό της.
“Ο `Ερασμος ταξίδεψε στον κόσμο μέσα από τους 32 τόμους του οι οποίοι περιέχουν όλη τη γνώση του κόσμου. Η Susan Sontag τη μεταφέρει όλη μέσα στο μυαλό της” Carlos Fuentes
Η πρώτη σκέψη που μου έρχεται στο μυαλό για την κορυφαία Αμερικανίδα διανοούμενη του 20ού αιώνα, την ίσως πιο φωτογραφημένη κι αμφιλεγόμενη κριτικό και συγγραφέα των γραμμάτων και τεχνών, είναι ότι προσωπικότητες σαν της Susan Santog, γεννιούνται μόνο μία φορά.
`Εγραψε συνολικά 17 βιβλία και αμέτρητα δοκίμια – που της χάρισαν διεθνή αναγνωρισιμότητα, σκηνοθέτησε ταινίες και θεατρικά έργα. Υπέρμαχος της ανθρώπινης κατάστασης, σήμερα παραμένει πιο επίκαιρη από ποτε.
Η Nancy Kates, σκιαγράφησε το πορτρέτο της, γυρνώντας το ντοκιμαντέρ “Παρατηρώντας τη Susan Sontag” επειδή αντιμετώπισε δύο καρκίνους. Ο πρώτος το 1975 και ο δεύτερος το 1998. Πίστευε ακράδαντα ότι θα έβγαινε νικήτρια και το 2004.
Η προσωπική της εμπειρία από την επάρατο νόσο, αποτέλεσε κίνητρο για την ίσως καλύτερη συλλογή δοκιμίων της “Η ασθένεια ως μεταφορά”, το 1978.
Δέκα χρόνια αργότερα, το 1988,δημοσιεύει “Το AIDS και οι Μεταφορές του” στηλιτεύοντας την προκατάληψη για την ασθένεια κι απομυθοποιώντας τη γλώσσα. Παρουσιάζει την πραγματική διάσταση των ασθενειών στο βαθμό που αυτές έχουν επηρεάσει την ανθρώπινη κουλτούρα διά μέσου των αιώνων.
Στις 28 Δεκεμβρίου του 2004 χάνει τη μάχη με την επάρατη νόσο, ωστόσο βγήκε “νικήτρια ζωής”…
Επέλεξα κάποιες από τις αγαπημένες μου φράσεις της, και σας τις παραθέτω…
Το μυαλό είναι ερωτογενής ζώνη.
Τίποτα δεν είναι μυστηριώδες, καμία ανθρώπινη σχέση, εκτός από την αγάπη.
Ο θάνατος είναι το αντίθετο του οτιδήποτε.
Οι ταινίες επιστημονικής φαντασίας δεν έχουν να κάνουν με την επιστήμη. Έχουν να κάνουν με την καταστροφή, που είναι ένα από τα πιο παλιά θέματα της τέχνης.
Η δημοτικότητα και η πειστικότητα της επιστήμης της ψυχολογίας οφείλονται κυρίως στο γεγονός ότι πρόκειται για καταπιεσμένο πνευματισμό: μια άθρησκη και κατ’ επίφασιν επιστημονική μέθοδος επιβεβαίωσης της κυριαρχίας του πνεύματος επί της ύλης.
Η επεξηγηματική ερμηνεία είναι η εκδίκηση που παίρνει ο διανοούμενος από την τέχνη.
Ζηλεύω τους παρανοϊκούς. Έχουν πραγματικά την εντύπωση ότι οι άλλοι άνθρωποι τους δίνουν σημασία.
Ο χρόνος υπάρχει για να μη συμβαίνουν όλα ταυτοχρόνως… και ο χώρος υπάρχει για να μη συμβαίνουν όλα σε σένα.
Δεν θέλω να εκφράσω την αποξένωση. Δεν είναι αυτό που νιώθω. Ενδιαφέρομαι για κάθε λογής παθιασμένη συνδιαλλαγή. Όλη η δουλειά μου φωνάζει να είσαι σοβαρός, να είσαι παθιασμένος, να ξυπνήσεις.
Η ομορφιά και η διασημότητά της επισκιάζουν την πραγματική πηγή της γοητείας της – τη δέσμευσή της στην αισθητική αυτοπειθαρχία.
“Τo να βιώνεις ένα πράγμα ως όμορφο σημαίνει: να το βιώνεις αναγκαστικά λάθος”, έγραψε ο Friedrich Nietzsche στο The Will to Power. Είναι μια γραμμή που παραθέτει η Susan Sontag προς το τέλος της συλλογής δοκιμίων της του 1977, On Photography, σχετικά με το πώς οι φωτογραφίες κάνουν αισθητική τη δυστυχία. Είναι μια γραμμή που παραθέτει ο εξουσιοδοτημένος βιογράφος του Sontag, Benjamin Moser, για να περιγράψει την ευαισθησία του Sontag σε όμορφους, αλλά τιμωρητικούς, εραστές.
Η γοητεία της Sontag έγκειται στην αντοχή της ως πολιτιστική εικόνα, το μοντέλο του πώς μια γυναίκα πρέπει να σκέφτεται και να γράφει δημόσια, παρόλο που η σκέψη και η γραφή της δεν ήταν πολύ αυστηρές. Η Sontag έχει κερδίσει μια σπάνια θέση στην αμερικανική λογοτεχνική κουλτούρα: αυτή μιας μελαχρινής, φαινομενικά άτρωτης γυναίκας ικανής να μετατρέποντας την πνευματική σοβαρότητα σε ερωτικό θέαμα. Στο δοκίμιό της το 1975 «Η ομορφιά μιας γυναίκας: Πτώση ή πηγή ενέργειας;» υποστηρίζει ότι η σύλληψη της ομορφιάς μιας γυναίκας ως αντίθετης προς τις άλλες αρετές της κάνει την ομορφιά ηθικά ύποπτη: «Δεν χωρίζουμε μόνο —με τη μεγαλύτερη ευκολία— το «μέσα» (χαρακτήρας, διάνοια) από το «έξω» (βλέμματα). αλλά πραγματικά εκπλήσομαι όταν κάποιος που είναι όμορφος είναι και έξυπνος, ταλαντούχος, καλός». Η δύναμη της ομορφιάς αυτοαναιρείται, προειδοποιεί η Sontag. Είναι μια «δύναμη… που συλλαμβάνεται πάντα σε σχέση με τους άνδρες. δεν είναι η δύναμη να κάνεις αλλά η δύναμη να προσελκύεις». Χρειαζόμαστε «λίγη κρίσιμη απόσταση» από την ομορφιά, αν θέλουμε να αποφύγουμε την «ωμή παγίδα» να αντιμετωπίζουμε την αυτοπαρουσίαση μιας γυναίκας ως χωριστή και αντίθετη από τον εσωτερικό εαυτό της.
“Ο `Ερασμος ταξίδεψε στον κόσμο μέσα από τους 32 τόμους του οι οποίοι περιέχουν όλη τη γνώση του κόσμου. Η Susan Sontag τη μεταφέρει όλη μέσα στο μυαλό της” Carlos Fuentes
Η πρώτη σκέψη που μου έρχεται στο μυαλό για την κορυφαία Αμερικανίδα διανοούμενη του 20ού αιώνα, την ίσως πιο φωτογραφημένη κι αμφιλεγόμενη κριτικό και συγγραφέα των γραμμάτων και τεχνών, είναι ότι προσωπικότητες σαν της Susan Santog, γεννιούνται μόνο μία φορά.
`Εγραψε συνολικά 17 βιβλία και αμέτρητα δοκίμια – που της χάρισαν διεθνή αναγνωρισιμότητα, σκηνοθέτησε ταινίες και θεατρικά έργα. Υπέρμαχος της ανθρώπινης κατάστασης, σήμερα παραμένει πιο επίκαιρη από ποτε.
Η Nancy Kates, σκιαγράφησε το πορτρέτο της, γυρνώντας το ντοκιμαντέρ “Παρατηρώντας τη Susan Sontag” επειδή αντιμετώπισε δύο καρκίνους. Ο πρώτος το 1975 και ο δεύτερος το 1998. Πίστευε ακράδαντα ότι θα έβγαινε νικήτρια και το 2004.
Η προσωπική της εμπειρία από την επάρατο νόσο, αποτέλεσε κίνητρο για την ίσως καλύτερη συλλογή δοκιμίων της “Η ασθένεια ως μεταφορά”, το 1978.
Δέκα χρόνια αργότερα, το 1988,δημοσιεύει “Το AIDS και οι Μεταφορές του” στηλιτεύοντας την προκατάληψη για την ασθένεια κι απομυθοποιώντας τη γλώσσα. Παρουσιάζει την πραγματική διάσταση των ασθενειών στο βαθμό που αυτές έχουν επηρεάσει την ανθρώπινη κουλτούρα διά μέσου των αιώνων.
Στις 28 Δεκεμβρίου του 2004 χάνει τη μάχη με την επάρατη νόσο, ωστόσο βγήκε “νικήτρια ζωής”…
Επέλεξα κάποιες από τις αγαπημένες μου φράσεις της, και σας τις παραθέτω…
Το μυαλό είναι ερωτογενής ζώνη.
Τίποτα δεν είναι μυστηριώδες, καμία ανθρώπινη σχέση, εκτός από την αγάπη.
Ο θάνατος είναι το αντίθετο του οτιδήποτε.
Οι ταινίες επιστημονικής φαντασίας δεν έχουν να κάνουν με την επιστήμη. Έχουν να κάνουν με την καταστροφή, που είναι ένα από τα πιο παλιά θέματα της τέχνης.
Η δημοτικότητα και η πειστικότητα της επιστήμης της ψυχολογίας οφείλονται κυρίως στο γεγονός ότι πρόκειται για καταπιεσμένο πνευματισμό: μια άθρησκη και κατ’ επίφασιν επιστημονική μέθοδος επιβεβαίωσης της κυριαρχίας του πνεύματος επί της ύλης.
Η επεξηγηματική ερμηνεία είναι η εκδίκηση που παίρνει ο διανοούμενος από την τέχνη.
Ζηλεύω τους παρανοϊκούς. Έχουν πραγματικά την εντύπωση ότι οι άλλοι άνθρωποι τους δίνουν σημασία.
Ο χρόνος υπάρχει για να μη συμβαίνουν όλα ταυτοχρόνως… και ο χώρος υπάρχει για να μη συμβαίνουν όλα σε σένα.
Δεν θέλω να εκφράσω την αποξένωση. Δεν είναι αυτό που νιώθω. Ενδιαφέρομαι για κάθε λογής παθιασμένη συνδιαλλαγή. Όλη η δουλειά μου φωνάζει να είσαι σοβαρός, να είσαι παθιασμένος, να ξυπνήσεις.
