133 χρόνια πριν, στις 13 Φεβρουαρίου 1891 γεννήθηκε ο καλλιτέχνης που δημιούργησε ένα από τα εμβληματικότερα και ίσως το πιο γνωστό έργο της αμερικανικής τέχνης του εικοστού αιώνα.

Όταν κάποιος ακούει το όνομα Grant Wood μπορεί να θυμηθεί φόρμες, αγροτικές εκτάσεις, παραδοσιακή Americana και φυσικά American Gothic. Οι κριτικοί, οι θεατές, ακόμη και ο ίδιος ο Wood πρόβαλαν αυτήν την εικόνα, ωστόσο αυτή είναι μια επίπεδη αναπαράσταση του Wood. Πολλά άλλα έργα του παρουσιάζουν έναν ταλαντούχο, παρατηρητικό και ενδοσκοπικό άνθρωπο που είχε απόψεις και απόψεις για την Αμερική σε μερικές από τις πιο δύσκολες στιγμές της. Έδωσε στους καλλιτέχνες του Midwestern μια φωνή για να επιδείξουν τις απόψεις τους, ενώ ήταν ο κανόνας να κοιτάζουν προς τη Νέα Υόρκη, το Λονδίνο ή το Παρίσι στον κόσμο της τέχνης. Ο Grant χρησιμοποίησε την τέχνη του για να απεικονίσει την αντίληψή του για την αμερικανική μεσοδυτική πολιτεία, τους ανθρώπους της και τις ιδέες του για την αμερικανική κληρονομιά στην τέχνη του.

 Πιστεύοντας στην πολιτιστική υπεροχή της Ευρώπης στην αρχή της καριέρας του, ο Grant Wood μελέτησε το έργο των Γάλλων ιμπρεσιονιστών, αφομοιώνοντας το στυλ τους στην πρακτική του. Στα τέλη της δεκαετίας του 1920, ωστόσο, ο ζωγράφος συνειδητοποίησε ότι η αμερικανική τέχνη έπρεπε να απεγκλωβιστεί από την ευρωπαϊκή και να εκφράσει τον αμερικανικό χαρακτήρα και τον πολιτισμό των δικών τους περιοχών.

Εγκαθίσταται στην Iowa και προσελκύεται όλο και περισσότερο από τις μεσοδυτικές παραδόσεις και τον πολιτισμό που θα εξυμνήσει στην πορεία στα έργα του. Χρησιμοποιώντας τη σκληρή ακρίβεια και τη σχολαστική λεπτομέρεια για να μεταδώσει ένα ξεχωριστά αμερικάνικο στυλ, ο Wood άρχισε να ζωγραφίζει τύπους και όχι άτομα, δημιουργώντας καθολική και διαχρονική αφήγηση.

Αφήνοντας τα έργα του σκόπιμα διφορούμενα, δημιούργησε παζλ για να αποκρυπτογραφήσουν οι θεατές.

Οι αμερικανικοί μύθοι και θρύλοι όπως τους “διηγήθηκε” ο Wood

Parson Weems` Fable by Grant Wood, 1939 

Εκτός από τα τοπία του, ο Wood δημιούργησε αμερικανικές εικόνες που περιείχαν σατιρικά και πολιτικά θέματα. Απεικονίζει  στο Parson Weems, τον ίδιο τον Parson Weems να τραβάει μια κουρτίνα για να δείξει την απεικόνιση της ιστορίας του με τον George Washington να κόβει μια κερασιά και να μην μπορεί να πει ψέματα. Ο Wood χρησιμοποιεί αυτή την εικόνα για να «τραβήξει την κουρτίνα» κυριολεκτικά και να αναδείξει την πραγματικότητα πίσω από τον μύθο.

Ένας τρόπος με τον οποίο ο Wood το κάνει είναι τοποθετώντας με κωμικό τρόπο το κεφάλι του ενήλικα George Washington στο σώμα ενός αγοριού, το οποίο συνδυάζει τον μύθο της παιδικής του ηλικίας με την πραγματικότητα της ενηλικίωσής του. Αυτό το παιδί είναι η απόδοση του πορτρέτου του προέδρου Gilbert Stuart, καθιστώντας το την πιο αναγνωρίσιμη και, ως εκ τούτου, μια πατριωτική εικόνα του πρώτου Αμερικανού Προέδρου. Ο Wood υποσκάπτει αυτόν τον μύθο με την πραγματικότητα. Πίσω από τον μύθο της κερασιάς βρίσκονται δύο σκλάβοι στο βάθος για να δείξουν ότι ο Ουάσιγκτον είχε σκλάβους κατά τη διάρκεια της ζωής του. Ο Wood χρησιμοποιεί μια διαγώνια γραμμή σχεδόν πανομοιότυπη στην τοποθέτηση με τον πίνακα  January για να κατευθύνει τον θεατή προς το μέρος τους, που βρίσκονται μακριά σε μια άλλη κερασιά. Χρησιμοποιεί επίσης αυτή την προοπτική για να στρέψει τον θεατή προς το σκοτάδι που προαισθάνεται στον ορίζοντα.

Daughters of Revolution από τον Grant Wood, 1932 

Σύμφωνα με τον Wood, δημιούργησε μόνο έναν σατιρικό πίνακα, και είναι αυτός που φαίνεται παραπάνω. Όλα ξεκίνησαν με ένα βιτρό που ανατέθηκε στον Wood να δημιουργήσει για το Veterans Memorial Building στο Cedar Rapids της Αϊόβα. Ο Wood ταξίδεψε στη Γερμανία για να μάθει πώς να κατασκευάζει το παράθυρο και πέρασε πάνω από ένα χρόνο εκεί. Λόγω της κατασκευής του στη Γερμανία και των προηγούμενων συγκρούσεων της Αμερικής με τη Γερμανία κατά τη διάρκεια του Α` Παγκοσμίου Πολέμου, το μνημείο δεν είχε τελετή αφιέρωσης λόγω παραπόνων, ιδιαίτερα από τις τοπικές Κόρες της Αμερικανικής Επανάστασης. Ο Wood  θεώρησε ελαφρά την τέχνη του και πήρε εκδίκηση με τη μορφή του πίνακα του Daughters of Revolution.

Απεικονίζει τρία μέλη του DAR να στέκονται αυτάρεσκα και περήφανα μπροστά σε μια αναπαραγωγή του Washington Crossing the Delaware. Είναι ντυμένες αριστοκρατικά με δαντελένιους γιακάδες, μαργαριταρένια σκουλαρίκια, κρατώντας ακόμη και ένα αγγλικό φλιτζάνι τσαγιού. Αυτά τα στοιχεία εμπνευσμένα από την Αγγλική παράδοση είναι μια άμεση αντίθεση με την ίδια την αρχοντιά που πολέμησαν οι πρόγονοί τους. Για τον Wood, αντιπροσωπεύουν μια αριστοκρατία στην Αμερική που επωφελείται κοινωνικά από τη σχέση των προγόνων τους. Αυτό που κάνει αυτό το κομμάτι ειρωνικό είναι ότι ο Γερμανοαμερικανός ζωγράφος, Emanuel Leutze, έκανε τον πίνακα Washington Crossing the Delaware.

Washington Crossing the Delaware by Emmanuel Leutze, 1851 

Μετά την Ύφεση και με την έναρξη του Β` Παγκοσμίου Πολέμου, η αμερικανική εικονογραφία ήταν όλο και πιο δημοφιλής για να αναζωογονήσει τον πατριωτισμό. Ο Wood μπόρεσε να ξεπεράσει αυτή τη γραμμή με λεπτότητα δείχνοντας την υποκρισία των ανθρώπων και τις ψευδείς εμφανίσεις τους μπροστά στην πραγματικότητα. Οι πίνακές του είναι κωμικοί, αλλά στοχαστικοί γιατί δεν προσπαθεί να είναι αντιπατριωτικός σε αυτά τα έργα, αλλά μάλλον να συμβιβάσει το παρελθόν με τους θεατές αντί να το κρύψει.

American Gothic

Ένας πατέρας με αρκετά βλοσυρό ύφος κρατά στο χέρι του ένα δικράνι συμβολίζοντας την χειρωνακτική εργασία με την οποία ασχολούνταν κυρίως οι άνδρες. Με ρόλο πάνω απ’όλα εξουσιαστικό στέκεται δίπλα στην σκυθρωπή κόρη του. Κι αν η Μόνα Λίζα θεωρείται ο πιο γνωστός πίνακας του κόσμου, για την αμερικανική ζωγραφική, η παραπάνω εικόνα που δημιούργησε ο Grant Wood το 1940 είναι η πιο αναγνωρίσιμη. ‘Ενας κτηματίας μαζί με την κόρη του μπροστά από ένα αγροτόσπιτο να απεικονίζουν τους άκρως συντηρητικούς, παραδοσιακούς ρόλους των δύο φύλων στην αμερικανική αγροτική κοινωνία.

Ο Grant Wood εμπνεύστηκε να ζωγραφίσει αυτό που είναι σήμερα γνωστό ως American Gothic στο Elton της Iowa, μαζί με “το είδος των ανθρώπων που φανταζόταν ότι θα έπρεπε να ζουν σε αυτό το σπίτι”. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που  λανθασμένα θεωρούν ότι η γυναίκα είναι η σύζυγος. Ο πίνακας πήρε το όνομά του από το αρχιτεκτονικό στυλ του σπιτιού.

Ο καλλιτέχνης δημιούργησε ένα από τα εμβληματικότερα  και ίσως το πιο γνωστό έργο της αμερικανικής τέχνης του εικοστού αιώνα.

Αυτό το αμερικανικό γοτθικό είναι το έργο τέχνης που ανέβασε στην κορυφή τον Wood, ο οποίος ήταν προηγουμένως σχετικά άγνωστος ζωγράφος ιμπρεσιονιστικών τοπίων, εμπνευσμένων από τη Γαλλία. Η στιγμή της διασημότητας για εκείνον ήταν στο Ινστιτούτο Τέχνης του Σικάγο το 1930.

Απεικονίζοντας ένα αγροτικό ζευγάρι με αυστηρή εμφάνιση, αυτό το απατηλά απλό πορτρέτο έχει αιχμαλωτίσει τη φαντασία του έθνους, παρωδώντας την ποπ κουλτούρα. Παρά το ότι ο Wood σκοπεύει να είναι μια θετική δήλωση για τις αμερικανικές αξίες της υπαίθρου, το νόημα της αμερικανικής γοτθικής ζωγραφικής έχει αλλάξει με την πάροδο των ετών.

Ωστόσο, η ιστορία πίσω από τη δημιουργία και τη φήμη του κάνει τον πίνακα ακόμα πιο συναρπαστικό.

Πιστεύοντας στην πολιτιστική υπεροχή της Ευρώπης στην αρχή της καριέρας του, ο Grant Wood μελέτησε το έργο των Γάλλων ιμπρεσιονιστών, αφομοιώνοντας το στυλ τους στην πρακτική του. Στα τέλη της δεκαετίας του 1920, ωστόσο, ο ζωγράφος συνειδητοποίησε ότι η αμερικανική τέχνη έπρεπε να απεγκλωβιστεί από την ευρωπαϊκή και να εκφράσει τον αμερικανικό χαρακτήρα και τον πολιτισμό των δικών τους περιοχών.

Εγκαθίσταται στην Iowa και προσελκύεται όλο και περισσότερο από τις μεσοδυτικές παραδόσεις και τον πολιτισμό που θα εξυμνήσει στην πορεία στα έργα του. Χρησιμοποιώντας τη σκληρή ακρίβεια και τη σχολαστική λεπτομέρεια για να μεταδώσει ένα ξεχωριστά αμερικάνικο στυλ, ο Wood άρχισε να ζωγραφίζει τύπους και όχι άτομα, δημιουργώντας καθολική και διαχρονική αφήγηση.

Αφήνοντας τα έργα του σκόπιμα διφορούμενα, δημιούργησε παζλ για να αποκρυπτογραφήσουν οι θεατές.

Επισκεπτόμενος το Έλντον της Αϊόβα το καλοκαίρι του 1930, κεντρίζεται το ενδιαφέρον του από ένα μικρό λευκό εξοχικό σπίτι με ένα ενιαίο παράθυρο, βασισμένο σε ένα στυλ γνωστό ως Carpenter Gothic. Σχεδίασε το σπίτι σε ένα φάκελο, αποφασισμένο να το χρησιμοποιήσει ως φόντο σε αυτό που θα γίνει ο πιο διάσημος πίνακάς του.

Στην αμερικανική γοτθική, ο ζωγράφος χρησιμοποίησε τη δική του η αδερφή Nan και τον  οδοντίατρό του Byron McKeeby ως μοντέλα για έναν αγρότη και την κόρη του. Παρόλο που και τα δύο μοντέλα του δημιουργήθηκαν ρεαλιστικά, το πρόσωπο της αδερφής του είναι κάπως μακρόστενο. Όπως εξήγησε ο ίδιος ο Wood

“Φαντάστηκα Αμερικανούς Γοτθικούς ανθρώπους με τα πρόσωπά τους πολύ τεντωμένα πολύ για να ταιριάζουν με αυτό το αμερικάνικο γοτθικό σπίτι”

Nan Wood Graham και ο Dr Byron McKeeby ποζάρουν δίπλα στην Αμερικανική Γοτθική. Δεν ήταν λίγες οι ζωγραφικές παρωδίες του εν λόγω πίνακα κι αυτό οδήγησε τη Nan αρκετές φορές στα δικαστήρια καθώς πίστευε ότι έτσι θίγεται τόσο η προσωπικότητα του αδελφού της όσο και η δική της.

Ο αμερικανικός γοτθικός πίνακας απεικονίζει μια γυναίκα ντυμένη με αποικιακή ποδιά που απεικονίζει την Αμερικανίδα του 19ου αιώνα και έναν άντρα που κρατά ένα δικράμι.

Για το εξαιρετικά λεπτομερές και στιλβωμένο στυλ και την άκαμπτη μετωπικότητα των δύο μορφών, πιστεύεται ότι ο Wood επηρεάστηκε από τη φλαμανδική αναγεννησιακή τέχνη, την οποία σπούδασε κατά τα προηγούμενα ταξίδια του στην Ευρώπη. Επηρεασμένος από τις ευρωπαϊκές παραδόσεις, ο καλλιτέχνης έχει στρέψει αυτά τα μαθήματα προς το αμερικανικό τοπίο.

Ζωγράφισε μια κάπως αρχαϊκή εικόνα, παρέχοντας μια αίσθηση εργατικών πρακτικών ανθρώπων και μια συντηρητική όψη της Αμερικής. Ωστόσο, οι χαρακτήρες του American Gothic παραμένουν δύσκολο να διαβαστούν.

Με τα χρόνια, κάθε στοιχείο του πίνακα αναζητά το νόημά του, αν και ο καλλιτέχνης παρέμεινε σιωπηλός σε αυτές τις συζητήσεις. Διφορούμενη και πολυεπίπεδη, η αμερικανική γοτθική είναι διαποτισμένη με διάφορες ψυχαναλυτικές, πολιτικές και ιστορικές σημασίες.

Ο πίνακας είναι ταυτόχρονα πραγματικός και συμβολικός. Τοποθετώντας έναν άνδρα και μια γυναίκα μπροστά από το σπίτι, πιστεύεται ότι ο Wood αναφέρεται στη σχέση που έχουν οι Αμερικανοί με τα σπίτια τους ως προέκταση του εαυτού τους, ειδικά στην αγροτική Αμερική.

Στο γοτθικού ύφους παράθυρο του αγροτόσπιτου, που φαίνεται πίσω από τις δύο μορφές, οφείλεται και ο τίτλος του πίνακα. Το σπίτι αυτό, που χτίστηκε το 1881 στο Eldon της Iowa  ανακηρύχτηκε ιστορικό εθνικό μνημείο το 1974. Ωστόσο,  δεν είναι ανοιχτό για το κοινό. Οι επισκέπτες μπορούν να το φωτογραφίσουν εξωτερικά, όπως ακριβώς έκανε και ο Wood για να μπορέσει να δουλέψει πιο άνετα τον πίνακά του. Σήμερα, το γοτθικό παράθυρο που ενέπνευσε τον αμερικανό ζωγράφο, φυλάσσεται στο Boulder του Colorado, κι αυτό που φωτογραφίζουν πια οι τουρίστες είναι ένα νεώτερο αντίγραφό του.

Το “Αmerican Gothic” στην ετήσια έκθεση του 1930 στο Art Institute of Chicago κέρδισε ένα χάλκινο μετάλλιο και ένα βραβείο $ 300 και αποκτήθηκε στη συλλογή του ιδρύματος. Από εκεί, η εικόνα του βραβευμένου πίνακα προβλήθηκε σε πολλές εφημερίδες σε όλη τη χώρα, κάνοντας τον Wood αμέσως διάσημο.

Αυτή ήταν μια σπουδαία ώθηση για εκείνον καθώς στο παρελθόν ήταν ένας άγνωστος 39χρονος επίδοξος καλλιτέχνης, που ζούσε στη σοφίτα ενός μεταφορικού σπιτιού κηδειών με τη μητέρα και την αδελφή του.

Ωστόσο, η αμερικανική γοτθική προκάλεσε αντιδράσεις στη γενέτειρα του καλλιτέχνη, Cedar Rapid της Iowa, καθώς οι κάτοικοι δυσαρεστηθήκαν από το να απεικονίζονται ως με πικρό πρόσωπο, πουριτανοί θεατές της Βίβλου. Ο Wood επέμεινε ότι ως πιστός Iowan, δεν είχε σκοπό να ζωγραφίσει μια καρικατούρα, μόνο να αναδείξει την εκτίμησή των συγχωριανών του.

Όπως εξήγησε, στόχος του ήταν να δημιουργήσει μια θετική εντύπωση σχετικά με τις αμερικανικές αξίες της υπαίθρου σε μια περίοδο μεγάλων δυσκολιών και απογοήτευσης που έφερε η ύφεση. Για τον καλλιτέχνη, ο άνδρας και η γυναίκα στον πίνακα αντιπροσώπευαν εκείνους που είχαν επιβιώσει από την καταστροφή..

Ο Grant Wood δεν άργησε να βρει σύντομα μια θέση στο Regionalism, ένα αμερικανικό ρεαλιστικό κίνημα μοντέρνας τέχνης που αναδείκνυε το αγροτικό περιβάλλον. Ο ίδιος  φορούσε συχνά φόρμες, σημειώνοντας κάποτε ότι πήρε όλες τις ιδέες του για ζωγραφική, αρμέγοντας μια αγελάδα.^[4]

Ωστόσο, ενώ μεγάλωσε στο αγρόκτημα, αυτό δεν ήταν μέρος της ενήλικης ζωής του. Λέγεται ότι ο ρόλος που προέβαλε υποτίθεται ότι έδειχνε την ανδρική του αντίληψη κρύβοντας έτσι την κλειστή ομοφυλοφιλία του.

Ορισμένοι κριτικοί τέχνης, όπως η Gertrude Stein και ο Christopher Morley, είδαν στη συνέχεια την αμερικανική γοτθική ζωγραφική ως μια σάτιρα της ζωής των αγροτικών μικρών πόλεων, ενώ άλλοι την είδαν ως μια απεικόνιση σταθερού πνεύματος της αμερικανικής πρωτοπορίας. Ο ίδιος ο Wood έδωσε μια κάπως συγκεχυμένη δήλωση:

“Υπάρχει σάτιρα σε αυτό, αλλά μόνο όπως υπάρχει σάτιρα σε οποιαδήποτε ρεαλιστική δήλωση. Αυτοί είναι τύποι ανθρώπων που γνωρίζω σε όλη μου τη ζωή.”

Κι αν κάποιος αναρωτιέται γιατί ξεχώρισε τόσο πολύ το “American Gothic” , η απάντηση βρίσκεται στην  ασάφεια που είναι τόσο διάχυτη μέσα από αυτόν τον πίνακα. Έγινε το σύμβολο της Αμερικής γιατί οι άνθρωποι μπορούσαν να δουν ό, τι ήθελαν σε αυτό.