Στις 21 Φεβρουαρίου 1999 έφυγε από τη ζωή η κορυφαία Αμερικανίδα βιοχημικός και φαρμακοποιός, η οποία ανακάλυψε μια αποτελεσματική χημειοθεραπεία για τη λευχαιμία & τη θεραπεία του AIDS
Η βιοχημικός Gertrude Elion (1918-99) ήταν μια επίμονη και δυναμική γυναίκα της οποίας η απεριόριστη συνεισφορά στην ανάπτυξη φαρμάκων εκτιμάται ακόμη και σήμερα. Κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσής της αντιμετώπισε προκλήσεις που δεν ταίριαζαν με την αποφασιστικότητά της. H Elion έσπασε τα εμπόδια σε έναν ανδροκρατούμενο τομέα της ιατρικής επιστήμης και ανακάλυψε αποτελεσματικές θεραπείες για δεκάδες ασθένειες, συμπεριλαμβανομένης της λευχαιμίας και του HIV.
Ο θάνατος του παππού της την ενέπνευσε να γίνει επιστήμονας
“Στην εποχή μου, μου έλεγαν ότι οι γυναίκες δεν πήγαιναν στη χημεία. Δεν έβλεπα κανένα λόγο για τον οποίο δεν μπορούσαμε.”
Η Elion γεννήθηκε στο Μανχάταν της Νέας Υόρκης το 1918 και μεγάλωσε στο Μπρονξ με τον Λιθουανό πατέρα και τη Ρωσίδα μητέρα της. Της άρεσε να μαθαίνει, αλλά δεν μπορούσε να αποφασίσει τι ήθελε να σπουδάσει μέχρι τα 15 της.
«Δεν είχα καμία συγκεκριμένη κλίση προς την επιστήμη μέχρι που πέθανε ο παππούς μου από καρκίνο του στομάχου, είπε. «Αποφάσισα ότι κανείς δεν πρέπει να υποφέρει τόσο πολύ». Πήγε στο Hunter College, ένα σχολείο αποκλειστικά για κορίτσια στο Μανχάταν, και ειδικεύτηκε στη χημεία, αποφοιτώντας με άριστα το 1937.
Δυσκολεύτηκε να βρει θέσεις εργασίας για έρευνα
Μην μπορώντας να βρει δουλειά σε ένα ερευνητικό εργαστήριο επειδή ήταν γυναίκα, η Elion εργαζόταν σε ένα εργαστήριο για μια εταιρεία τροφίμων, όπου έκανε κουραστικές εργασίες, όπως η μέτρηση της οξύτητας του χυμού τουρσί. Είπε ότι «η δουλειά ήταν τόσο επαναλαμβανόμενη και δεν μάθαινα πια τίποτα». Ελπίζοντας για περισσότερη πνευματική δουλειά, άφησε αυτή τη δουλειά. Μετά από σύντομες θητείες ως δασκάλα στο Νοσοκομείο της Νέας Υόρκης και ως χημικός στο Johnson & Johnson, βρήκε τελικά δουλειά ως βοηθός ερευνητή με τον George Hitchings στην Borroughs Wellcome Company, όπου θα περνούσε το υπόλοιπο της καριέρας της.
Δεν ολοκλήρωσε ποτέ το διδακτορικό της
“Νομίζω ότι ίσως ήταν η μητέρα μου που με επηρέασε περισσότερο. Ήταν νοικοκυρά. Δεν είχα τριτοβάθμια εκπαίδευση, αλλά είχε την πιο κοινή λογική από οποιονδήποτε ήξερα, και ήθελε να κάνω καριέρα.”
Η Elion έλαβε μεταπτυχιακό από το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης το 1941. Ενώ δούλευε με τον Hitchings, ξεκίνησε ένα διδακτορικό πρόγραμμα, παρακολουθώντας βραδινά μαθήματα στο Πολυτεχνείο του Μπρούκλιν. Μετά από χρόνια μακροχρόνιων μετακινήσεων, συνειδητοποίησε ότι δεν θα μπορούσε πλέον να ολοκληρώσει το διδακτορικό της χωρίς να γίνει φοιτήτρια πλήρους φοίτησης. Της άρεσε τόσο πολύ η δουλειά της που αποφάσισε να εγκαταλείψει το διδακτορικό και να επικεντρωθεί στην έρευνά της. Αν και δεν επέστρεψε ποτέ στο σχολείο, αργότερα έλαβε επίτιμο διδάκτορα από το Πανεπιστήμιο George Washington, το Πανεπιστήμιο Brown και το Πανεπιστήμιο του Michigan για τη συνεισφορά της στην επιστήμη.
Ήταν εξ ολοκλήρου αφοσιωμένη στη δουλειά
«Η δουλειά έγινε και η αποστολή και η ενασχόλησή μου». Αν έβγαινε από το εργαστήριο, λέγεται ότι της άρεσε η φωτογραφία, η όπερα και τα ταξίδια. Κάποια στιγμή αρραβωνιάστηκε, αλλά ο αρραβωνιαστικός της πέθανε από καρδιακή λοίμωξη. Η Elion εξέφρασε την αμφιβολία για το αν θα ήταν τόσο επιτυχημένη αν είχε παιδιά, αφού οι γυναίκες αναμενόταν να μένουν σπίτι όσο τα παιδιά ήταν μικρά. «Εκείνες τις μέρες θα ήταν πολύ απίστευτο για μια παντρεμένη γυναίκα να εργάζεται ή να επιστρέψει στο εργαστήριο αν είχε παιδί».
Ανακάλυψε μια αποτελεσματική χημειοθεραπεία για τη λευχαιμία
“Είχα μεγάλο κίνητρο να κάνω κάτι που θα μπορούσε τελικά να οδηγήσει σε μια θεραπεία για αυτήν την τρομερή ασθένεια.”
Ενώ εργαζόταν στην Burroughs Wellcome Company, η Elion μελέτησε μια κατηγορία μορίων που ονομάζονται πουρίνες, τα οποία είναι τα δομικά στοιχεία για το DNA μας. Αυτή και οι συνεργάτες της διαπίστωσαν ότι οι τροποποιημένες πουρίνες μπορούν να αποτρέψουν την αντιγραφή του DNA με παρόμοιο τρόπο με τα φάρμακα χημειοθεραπείας. Εργάστηκε για να προσδιορίσει τις καλύτερες ενώσεις πουρίνης για τη θεραπεία της λευχαιμίας. Για παράδειγμα, απλώς εναλλάσσοντας ένα άτομο θείου με ένα άτομο οξυγόνου, ανακάλυψε την 6-μερκαπτοπουρίνη (6-MP), ένα λιγότερο τοξικό φάρμακο που έχει θεραπεύσει το 80 τοις εκατό των παιδιών με λευχαιμία. Η καριέρα της απογειώθηκε και το 1967 διορίστηκε επικεφαλής του Τμήματος Πειραματικής Θεραπείας.
Η συνεισφορά της στην ανακάλυψη φαρμάκων της κέρδισε ένα βραβείο Νόμπελ
Εκτός από τα ευρήματά της για τη θεραπεία της λευχαιμίας, η Elion βοήθησε στην ανακάλυψη μιας παραλλαγής πουρίνης που καταστέλλει το ανοσοποιητικό σύστημα, καθιστώντας το ένα πολύτιμο φάρμακο για την πρόληψη της απόρριψης οργάνων σε λήπτες μοσχευμάτων. Με τη βοήθειά της, η εταιρεία ανέπτυξε επίσης φάρμακα που παρεμβαίνουν στο βακτηριακό και ιικό DNA, στοχεύοντας την ελονοσία, τη μηνιγγίτιδα, τον έρπητα και άλλους μολυσματικούς οργανισμούς. Χρησιμοποιώντας παρόμοιες τεχνικές, οι συνάδελφοί της ανέπτυξαν μια πουρίνη που ονομάζεται azisothymadine (ή AZT), η οποία παρεμβαίνει στην αναπαραγωγή του ιού HIV, καθιστώντας την το πρώτο φάρμακο για τη θεραπεία ασθενών με AIDS. Για όλες αυτές τις συνεισφορές, αυτή και οι συνάδελφοί της, George Hitchings και Sir James Black, έλαβαν το βραβείο Νόμπελ το 1988.
