Με αφορμή τα 84 χρόνια από τη γέννηση ενός σταρ που σφράγισε μια ολόκληρη εποχή με τον ρόλο του ‘μηχανόβιου’ στο Easy Rider, ας γνωρίσουμε το είδωλο που θαυμάστηκε κι αγαπήθηκε.
O Peter Fonda ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς ανθρώπους του αμερικανικού κινηματογράφου. Όχι επειδή ήταν γιος του χολιγουντιανού σταρ Henry Fonda ή ο μικρότερος αδερφός της ακτιβίστριας ηθοποιού Jane Fonda. Αλλά επειδή είχε βγάλει 60 εκατομμύρια δολάρια σε ένα road movie αξίας 384.000 δολαρίων. Επιπλέον, με την παραγωγή, τη συν-σεναριογραφία και τον πρωταγωνιστή στο Easy Rider(1969) του Dennis Hopper, ο Fonda είχε γκρεμίσει τα δεσμά του συστήματος στούντιο και είχε γίνει αντιπολιτισμικό σύμβολο στη διαδικασία. Η ερμηνεία του ως Wyatt (γνωστός και ως Captain America) ώθησε το Village Voice να τον χαρακτηρίσει «ένα συνδυασμό του Clint Eastwood και του James Dean».
«Πιστεύω ότι κάποιος είναι πραγματικά ελεύθερος μόνο όταν μαθαίνει και μπορεί να μάθει μόνο όταν είναι ελεύθερος».
Ο Peter Fonda γεννήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 1939 στη Νέα Υόρκη. Ήταν το νεότερο από τα δύο παιδιά του αστέρα του κινηματογράφου Henry Fonda και της Florence Seymour Fonda. Η μητέρα του έδωσε τέλος στη ζωή της το 1950, στα 42ά της γενέθλια- όταν εκείνος ήταν 10 ετών και η Jane 13. Στην Jane και τον Peter είπαν ότι πέθανε από καρδιακή προσβολή.
Λιγότερο από ένα χρόνο αργότερα, ο Fonda αυτοπυροβολήθηκε στο στομάχι με ένα πιστόλι. Σε συνέντευξη από τους New York Times δεκαετίες αργότερα, επέμεινε ότι ήταν ένα ατύχημα, όχι μια απόπειρα αυτοκτονίας ή ακόμη και μια προειδοποίηση. «Πυροβολείς τον εαυτό σου στο χέρι ή το πόδι αν θέλεις προσοχή», είπε, «όχι όπως έκανα εγώ».
Όπως και η αδερφή του, ο Fonda είχε μια ταραγμένη παιδική ηλικία. Στα απομνημονεύματά του το 1998, «“Μην το πεις στον μπαμπά», εξιστόρησε τη δύσκολη, μακρινή σχέση του με τον διάσημο πατέρα του. Περιγράφοντας τον ρόλο του Henry στο Fort Apache (1948) του John Ford ως «ένα αγέλαστο, πικρό, αυστηρό γαϊδούρι», πρόσθεσε, «όταν οι άνθρωποι με ρωτούν πώς ήταν να μεγαλώνω ως γιος του Henry Fonda, τους ρωτάω αν έχουν δει Οχυρό Απάτσι».
«Ο Peter είναι πολύ γλυκός, ευγενικός και ευαίσθητος στον πυρήνα του», έγραψε η Jane Fonda στα απομνημονεύματά της My Life So Far, το 2005. «Δεν θα έβλαπτε ποτέ σκόπιμα τίποτα ή κανέναν. Μάλιστα, κάποτε με μάλωνε ότι τα λαχανικά έχουν ψυχή».
Ως παιδί, φοίτησε σε πολλά οικοτροφεία στα βορειοανατολικά. Όταν ήταν στο σπίτι, αυτός και η Jane περνούσαν τον περισσότερο χρόνο τους με τη γιαγιά τους παρά με τη μητέρα τους.
Σε όλη την ενήλικη ζωή του, αναφέρθηκε ανοιχτά σε μια άβολη σχέση με τον πατέρα του, ο οποίος πέθανε τον Αύγουστο του 1982.
Ο πατέρας του ξαναπαντρεύτηκε τη Susan Blanchard, θετή κόρη του Oscar Hammerstein Β`, αλλά εκείνη τον άφησε μετά από πέντε χρόνια γάμου. Στη συνέχεια, ο Peter στάλθηκε να ζήσει με συγγενείς στη Νεμπράσκα. Γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο της Ομάχα, αλλά παράτησε το σχολείο κατά το τρίτο έτος και έγινε μαθητευόμενος στο Cecilwood Theatre στο Fishkill της Νέας Υόρκης.
Το 1960 πρωταγωνίστησε στο The Golden Fleece στο Omaha Community Playhouse. Το ντεμπούτο του στο Μπρόντγουεϊ, μόλις ένα χρόνο αργότερα, ήταν στην ταινία Blood, Sweat and Stanley Poole, μια στρατιωτική κωμωδία για την οποία κέρδισε ένα βραβείο New York Drama Critics` Circle Award. Έκανε το τηλεοπτικό του ντεμπούτο σε ένα επεισόδιο του 1962 του Naked City.
Ο Peter Fonda και η Nancy Sinatra στο The Wild Angels, 1966. Φωτογραφία: Ο Ronald Grant
To Χόλιγουντ τον είδε ως ένα είδος αρσενικού επιστήμονα στην αρχή, στο Tammy and the Doctor (1963), όπου συμπρωταγωνίστησε με τη Sandra Dee . Ένα χρόνο αργότερα έπαιξε με τους Warren Beatty και Jean Seberg στο Lilith, ένα δράμα που διαδραματίζεται σε ένα ψυχιατρείο. Αλλά ήταν ένα πολύ διαφορετικό είδος στο οποίο φαινόταν να βρίσκει την αληθινή του προσωπικότητα.
Το 1967, ο Roger Corman, τότε ο βασιλιάς των ταινιών χαμηλού προϋπολογισμού, σκηνοθέτησε το Ταξίδι από ένα σενάριο ενός ανερχόμενου ηθοποιού, του Jack Nicholson. Μαζί με τους Bruce Dern, Dennis Hopper και Susan Strasberg, o Fonda πρωταγωνίστησε ως ένας ήπιος σκηνοθέτης τηλεοπτικού εμπορικού σήματος που χρησιμοποιεί LSD για πρώτη φορά και το αξιοποιεί στο έπακρο. Το Easy Rider, το οποίο επίσης παρήγαγε, ήρθε δύο χρόνια αργότερα.
Κατά τη διάρκεια της καριέρας του ως ηθοποιός και σεναριογράφος, ο Peter Fonda κέρδισε δύο υποψηφιότητες για Όσκαρ, με διαφορά σχεδόν τριών δεκαετιών. Μοιράστηκε, μαζί με τους Dennis Hopper και Terry Southern, μια υποψηφιότητα καλύτερου πρωτότυπου σεναρίου για το Easy Rider, την ιστορία δύο χίπι ποδηλατών σε ένα ταξίδι cross-country που τροφοδοτείται από τα ναρκωτικά και τη συγκίνηση της νεανικής ελευθερίας.
Mε το “Easy Rider”, ο Peter Fonda άνοιξε το δρόμο για ανεξάρτητους κινηματογραφιστές. Για την καταιγιστική χρονιά του 1969, η εν λόγω ταινία, ήταν μια ταινία δρόμου που πέτυχε κινηματογραφικά ό,τι το “On the Road” έκανε για τη λογοτεχνία. Κέρδισε όρθιους χειροκροτητές στις Κάννες και το βραβείο καλύτερης σκηνοθεσίας του φεστιβάλ.
Για μια γενιά νέων, ο Fonda ήταν ο «Captain America» και ένα αγόρι για την αφίσα στο δωμάτιο τους, εκείνη την εποχή. Με τις ψυχρές αποχρώσεις του και το δερμάτινο μπουφάν του με τη σημαία ραμμένη στην πλάτη, κάθισε σκαρφαλωμένος πάνω σε έναν κύκλο γεμάτο χρώμιο, με ψηλό τιμόνι και η αφίσα για την ταινία ήταν πανταχού παρούσα στους κοιτώνες του κολεγίου το 1969 και τις αρχές της δεκαετίας του `70.
Ως σύμβολο της επαναστατικής νεολαίας, ο Fonda, μαζί με τους Mick Jagger, Jimi Hendrix, Muhammad Ali και John Lennon, ήταν από τα πιο σεβαστά νεα αγόρια με αντιπολιτισμικές αφίσες.
Από τη στιγμή που ο Fonda έκανε τις πρώτες του εμφανίσεις στο Μπρόντγουεϊ και στην τηλεόραση στις αρχές της δεκαετίας του 1960, η εμφάνισή του και το στυλ του με τα διαπεραστικά γαλάζια μάτια, το σταθερό σαγόνι και το επιβλητικό καρέ– συγκρίθηκαν αναπόφευκτα με του πατέρα του και φαινόταν ότι θα μπορούσε να είναι ο πρωταγωνιστής της γενιάς του. Όμως η καριέρα του πάγωσε για κάποιο χρονικό διάστημα– σε αντίθεση με της αδερφής του, Jane fonda που άνθισε – και η επόμενη εμφάνισή του στη λίστα των υποψηφίων για Όσκαρ ήταν το 1997 για το “Ulee`s Gold”. Ήταν υποψήφιος για τον καλύτερο ηθοποιό για τον ρόλο του ως χήρος μελισσοκόμος με εγγόνια.
Δεκαετίες αργότερα, οι Times τον ρώτησαν για την προσωπική του εμπειρία με τα ναρκωτικά. «Για μένα, έλυσε πάρα πολλά», είπε. «Ωστόσο, δεν το πήρα και βγήκα τρέχοντας μέσα στην πόλη κοιτάζοντας φώτα. Ήμουν πολύ προσεκτικός και ξάπλωσα σε έναν καναπέ». Ευτυχώς, πρόσθεσε, «Δεν έχω εθιστικό χαρακτήρα και τίποτα εκτός από το pot δεν μου έμεινε».
Εκείνη την περίοδο ήταν το απόγειο της φήμης του Fonda, αλλά διατήρησε μια πολυάσχολη καριέρα στην οθόνη τα επόμενα 50 χρόνια. Πρωταγωνίστησε σε τηλεοπτικές ταινίες, όπως το The Passion of Ayn Rand (1999) και το Back When Were Grown-Ups (2004). Οι ταινίες του περιελάμβαναν το Futureworld (1976), το αστυνομικό δράμα του Steven Soderbergh The Limey (1999) και το ριμέικ του 2007 “3:10 to Yuma”. Η τελευταία του κινηματογραφική εμφάνιση ήταν στο The Last Full Measure, ένα πολεμικό δράμα, που είχε προγραμματιστεί να κυκλοφορήσει τον Οκτώβριο.
Απέκτησε δύο παιδιά με την πρώτη του σύζυγο, Susan Brewer, την οποία παντρεύτηκε το 1961. Χώρισαν το 1974 και τον επόμενο χρόνο παντρεύτηκε την Portia Rebecca Crockett. Χώρισαν το 2011, την ίδια χρονιά που παντρεύτηκε τη Margaret DeVogelaere.
Απέκτησε μια κόρη- την ηθοποιό Bridget Fonda- , έναν γιο τον Justin Fonda, δύο θετούς γιους, τον Thomas McGuane και τον Wills DeVogelaere και μια θετή κόρη, την Lexi DeVogelaere.
7 από τις καλύτερες ταινίες του Peter Fonda
«The Wild Angels» (1966)
Αφού ξεκίνησε το θέατρο και την τηλεόραση στη Νέα Υόρκη στις αρχές της δεκαετίας του 1960, ο Fonda τράβηξε την προσοχή των παραγωγών του Χόλιγουντ, οι οποίοι προσπάθησαν να τον κάνουν πρωταγωνιστή σε ρομαντικά φιλμ όπως το «Tammy and the Doctor.» Όμως ο ηθοποιός ενδιαφερόταν περισσότερο για τα ναρκωτικά, την εξέγερση και το ροκ εν ρολ. Βρήκε ένα όχημα για τις αξίες του στο “The Wild Angels”, μια ταινία γεμάτη με εικόνες “youthsploitation” που σκηνοθέτησε ο επιχειρηματίας indie ταινιών Roger Corman. Η ιστορία της ταινίας για μια μανιασμένη συμμορία μοιάζει με τα ηθικολογικά νεανικά παραβατικά μελοδράματα της προηγούμενης δεκαετίας. αλλά ο Corman υιοθετεί έναν λιγότερο επικριτικό τόνο. Η έντονη, χωρίς περιττά στοιχεία απεικόνιση ενός μηχανόβιου που ζούσε σκληρά βοήθησε στη διάδοση ενός νέου είδους αντιήρωα οθόνης.
«Easy Rider» (1969)
Ο Corman και o Fonda ακολούθησαν το «The Wild Angels» με το δράμα LSD του 1967 «The Trip», στο οποίο ο Fonda εργάστηκε μαζί με τον Dennis Hopper. Ο Hopper και o Fonda αποφάσισαν στη συνέχεια να επωφεληθούν από την αυξανόμενη αγάπη των Αμερικανών θεατών του κινηματογράφου με τους ντόπερ και τους μοτοσυκλετιστές, συνεργαζόμενοι ως ηθοποιοί και ως κινηματογραφιστές σε αυτό που θεωρείται ως η απόλυτη ταινία μοτοσυκλέτας. Στο «Easy Rider», οι δυο τους αντικαθιστούν πολλή βία του είδους με ψυχεδελικά ιντερμέδια, μαζί με ντοκου-ρεαλιστικές αποστολές από το διευρυνόμενο χάσμα γενεών της χώρας. Ο ταπεινός, αξιοπρεπής χαρακτήρας του Fonda, Wyatt,, προσθέτει ένα στοιχείο πνευματικής λαχτάρας στην ταινία με το οποίο ακόμη και οι μη χίπις εκείνη την εποχή θα μπορούσαν να σχετίζονται.
«Dirty Mary Crazy Larry» (1974)
Ο Fonda ξεκίνησε μια καριέρα ως πρωταγωνιστής του κινηματογράφου τη δεκαετία του 1970, φέρνοντας το χαμηλών τόνων χάρισμα και το διάσημο όνομά του σε πολλές ταινίες χαμηλών φιλοδοξιών με αυτοκίνητο και θρίλερ εκδίκησης. Το “Dirty Mary, Crazy Larry” είναι ένα από τα πιο διασκεδαστικά της παρέας, με τον Fonda να υποδύεται έναν οδηγό αγώνων που ληστεύει ένα σούπερ μάρκετ με τον φίλο του (Adam Roarke) και μια πρώην ερωμένη (Susan George) και μετά περνά με ταχύτητα στην αγροτική Καλιφόρνια. Με τα μεγάλα γυαλιά ηλίου του και το υπέροχο χαμόγελό του, ο Fonda χαρίζει μια αξέχαστη φιγούρα όπως οι μηχανόβιοι χαρακτήρες του, της δεκαετίας του `60.
`Race With the Devil` (1975)
Ακριβώς όπως το “Easy Rider” πρόσφερε μια ανεβασμένη, καλλιτεχνική εκδοχή των παράνομων συγκινήσεων στο “The Wild Angels”, έτσι και το “Race with the Devil” είναι σαν το “Dirty Mary, Crazy Larry” αλλά με μια υπέροχα διαβολική ανατροπή. Αυτή τη φορά, ο Fonda υποδύεται έναν λάτρη του χωμάτινου ποδήλατο, ο οποίος μαζί με τον συνεργάτη του (Warren Oates) και τις συζύγους τους (Loretta Swit και Lara Parker) ανακαλύπτουν κατά λάθος μια σατανική συνωμοσία. Σύντομα τα ζευγάρια οδηγούν για να σώσουν τη ζωή τους σε ένα φουσκωμένο RV που τους κρατά ένα βήμα μπροστά από τους αποκρυφιστές. Η ταινία έχει μια δυναμική όπως αυτή στο “Easy Rider”, αλλά οι μηχνόβιοι είναι οι αξιοσέβαστοι τύποι και οι κάτοικοι της επαρχίας είναι οι φρικιά.
«Ulee`s Gold» (1997)
Ο Fonda έλαβε τη μοναδική του υποψηφιότητα για Όσκαρ καλύτερου ηθοποιού για αυτό το υπέροχο δράμα χαρακτήρων, σε σενάριο και σκηνοθεσία του σκηνοθέτη από τη Φλόριντα Victor Nuñez. Σε αυτό, ο Fonda υποδύεται έναν ηλικιωμένο μελισσοκόμο που έχει ήδη κατακλυστεί με την οικογένεια και τις επαγγελματικές του ευθύνες όταν ξεκινά η ιστορία, και μπαίνει ακόμα πιο βαθιά στο μυαλό του όταν το εγκληματικό παρελθόν του γιου του θέτει το νοικοκυριό του σε κίνδυνο. Είναι μια εντυπωσιακά λεπτή ερμηνεία του Fonda, του οποίου ο Ulee ξοδεύει πολύ χρόνο σκέφτεται ήσυχα τα προβλήματά του και συλλογίζεται τα λάθη του, σε σκηνές συναρπαστικές σε κάθε σκηνή της ταινίας.
«The Limey» (1999)
Αρκετοί σκηνοθέτες έχουν χρησιμοποιήσει το ανάστημα και τη φήμη του Fonda ως αγαπημένου επιζώντα της δεκαετίας του `60 —συχνά για παροδικούς λόγους— αλλά κανένας δεν τα κατάφερε καλύτερα από τον Steven Soderbergh ο οποίος έκανε τον Fonda αξιοσέβαστο honcho της μουσικής βιομηχανίας του Λος Άντζελες με προσοδοφόρο περιθώριο ως λαθρέμπορος ναρκωτικών. Ο Terence Stamp υποδύεται τον Βρετανό πρώην απατεώνα με ένα λογαρισμό να τακτοποιήσει, σε μια ιμπρεσιονιστική εγκληματική εικόνα που λειτουργεί ως κυκλοθυμικός διαλογισμός για τις δόξες του παρελθόντος και τις σπαταλημένες δυνατότητες της Γενιάς Αγάπης.
`3:10 to Yuma` (2007)
O Fonda δεν έκανε τόσα γουέστερν όπως ο πατέρας του, αλλά σκηνοθέτησε και πρωταγωνίστησε στην εξαιρετική ταινία γουέστερν του 1971 “The Hired Hand” (δεν είναι διαθέσιμη για ροή αυτή τη στιγμή). Στα τέλη της καριέρας του, πρόσθεσε κάποια γήινη αυθεντικότητα στο ριμέικ του σκηνοθέτη James Mangold του «3:10 to Yuma». Ως πράκτορας του Pinkerton που προσπαθεί να βοηθήσει να φέρει έναν ληστή τρένου ενώπιον της δικαιοσύνης, επιστρέφει στη ζημιά και τη βαρύτητα των παλαιών χαρακτήρων του γουέστερν. Η ταινία μοιάζει με κάτι από μια εναλλακτική ιστορία του Χόλιγουντ, στην οποία ο Fonda περνούσε περισσότερο χρόνο στα άλογα παρά στις μοτοσυκλέτες.
O Peter Fonda πήρε την διάσημη μοτοσυκλέτα του με το ψηλό τιμόνι και ανέβηκε στον ουρανό στις 16 Αυγούστου 2019.
