Ο άνθρωπος που συνέδεσε τη σεξουαλική απόλαυση με τον πόνο και την ηδονή. Στο βιβλίο του, Η Αφροδίτη με τη Γούνα, φάνηκε η διαστροφή του Μάζοχ, ο οποίος πέθανε στις 9 Μαρτίου του 1895.
Μαζοχισμός… Ένας όρος που εφευρέθηκε από τον αυστριακό ψυχίατρο βαρόνο Ρίχαρντ φον Κραφτ-Έμπινγκ, το 1886, στο βιβλίο του Psychopathia Sexualis. Ο συγγραφέας γράφει σε αυτό:” Αισθάνομαι ότι δικαιολογημένα αποκαλώ αυτήν τη σεξουαλική ανωμαλία ,μαζοχισμό, γιατί ο συγγραφέας Ζάχερ-Μάζοχ κάνει συχνά αναφορά αυτής της διαστροφής, που μέχρι την εποχή του ήταν τελείως άγνωστη για τον επιστημονικό κόσμο ως τέτοια, στο υπόστρωμα των γραπτών του. Ακολούθησα έτσι τον τρόπο με τον οποίο έγινε η επιστημονική διαμόρφωση του όρου αχρωματοψία (Δαλτονισμός), από τον Ντάλτον, που την ανακάλυψε”.
Ο Μάζοχ, διαβάζοντας την ανάλυση του Κραφτ-Έμπινγκ, δυσαρεστήθηκε. Ωστόσο, το τί συνέβαινε στην προσωπικής του ζωή δεν ήταν γνωστό, μέχρι το 1906. Τότε που η πρώην γυναίκα του, η Φον Ρύμελις, έγραψε τα απομνημονεύματα της -αφού ο αυστριακός συγγραφέας και δημοσιογράφος, Μαζόχ, είχε ήδη φύγει από τη ζωή- με τον τίτλο “Η ομολογία της ζωής μου”.
Ποιό ήταν όμως, το έργο του Μάζοχ, που στάθηκε η αφορμή να γεννηθεί ο όρος του μαζοχισμού και τί πραγματεύεται;
Όπως ακριβώς συνέβη και με τον Μαρκήσιο Ντε Σαντ και το σαδισμό, έτσι και ο Λεοπόλδος Φον Ζάχερ- Μάζοχ, πρόσθεσε στο λεξιλόγιό μας, μια καινούργια λέξη. Το μαζοχισμό ή με άλλα λόγια, την υποταγή μέσως της απόλαυσης του πόνου.
Το βιβλίο του “Η Αφροδίτη με τη γούνα” – που περιλαμβάνεται στον πρώτο τόμο του μυθιστορηματικού κύκλου με τίτλο `Το κληροδότημα του Κάιν`- είναι εκείνο το λογοτεχνικό του έργο που δείχνει τόσο αληθινό και επιβλητικά απλό. Ο λόγος; Ο συγγραφέας του ταυτίζεται με μοναδικό τρόπο με τον ήρωά του. Τον Σεβερίν. Εκείνον τον άντρα που ερωτεύτηκε παράφορα και “θανάσιμα”-θα λέγαμε- τη Βάντα φον Ντουνάγεφ, ικετεύοντάς την να τον κάνει σκλάβο της. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που κρίνουν ότι πρόκειται για μια από τις πιο ασυνήθιστες ιστορίες που έχουν γραφτεί ποτέ. Τί να πρωτοσχολιάσει κανείς γι`αυτό… Για τον τρόπου που “΄ξύπνησε” το επικίνδυνο πάθος της για εξουσία, για το πως παγιδεύτηκε στο μοιραίο συμβόλαιο υποταγής, για το πως υποτάχτηκε κάτω απ` το βάρβαρο μαστίγιό της… Ακόμα, για το πώς παραμερίστηκε όταν εκείνη δόθηκε σε άλλον εραστή- παρόλο που κι εκείνη τον αγάπησε βαθιά…
Δεν χωράει αμφιβολία ότι πρόκειται για μια άκρως περίεργη ιστορία, με τελείως ιδιόρρυθμη συμπεριφορά του ήρωα Σεβερίν φον Κουζίμσκι.
“Βάλε το πόδι πάνω στον σκλάβο σου, μαγευτική γυναίκα γλυκιά και διαβολική, με το μαρμάρινο κορμί σου ξαπλωμένο ανάμεσα σε μυρτιές και αγαύες.” με τα παραπάνω λόγια, γεννήθηκε και ο μαζοχισμός… Η σεξουαλική απόλαυση που συνδέεται με τον πόνο και την ηδονή…
Το 1924, ο Φρόυντ στο κείμενο του “Το οικονομικό πρόβλημα του μαζοχισμού” αναλύει με ευρύτερο τρόπο από άλλους σεξολόγους τις εποχής του, την έννοια του μαζοχισμού. Αναγνωρίζει στο έργο του Μαζόχ, στοιχεία της γενικότερης σεξουαλικής συμπεριφοράς. Αναφέρεται στον όρο “ηθικός μαζοχισμός” όπου το υποκείμενο – ακριβώς επειδή περιβάλεται από ένα ασυνείδητο συναίσθημα ενοχής- τίθεται σε θέση θύματος. Τελικά, δεν αναμένει καμία σεξουαλική ικανοποίηση.
“Η Βάντα λέει στον Σέβερεν: όλη σου η τρέλα δεν είναι στην πραγματικότητα παρά ένας δαιμονικός και ανικανοποίητος αισθησιασμός. Η τερατώδης πλευρά του εαυτού μας γεννά τέτοιες διαστροφές. Αιφνής το πρόσωπο της Βάντας αλλάζει. Μοιάζει να μεταμορφώνεται από τον θυμό και για μια στιγμή γίνεται αποτρόπαια.”
Ο Ρέικ στο έργο του “Μαζοχισμός”, αμφισβητεί την ψυχαναλυτική φόρμουλα του μαζοχισμού ότι είναι αντεστραμμένος σαδισμός. Εκεί τονίζει τα εξής: “Παρά τις παρατηρήσεις των ψυχαναλυτών και σεξολόγων, υποστηρίζω ότι ο τόπος γέννησης του Μαζοχισμού είναι η φαντασία”.
Ο Ζιλ Ντελέζ , στο σπουδαίο δοκίμιό του “Η παρουσίαση του Ζάχερ Μαζόχ”, γράφει:”Ο μαζοχισμός είναι η τέχνη του φαντάζεσθαι”.
“Τότε έβαλα μπρος στο τραπέζι την εικόνα, στηρίζοντάς τη σ` ένα βιβλίο και την κοίταζα. Η ψυχρή φιλαρέσκεια που τύλιγε τις χάρες της στις γούνες η υπέροχη γυναίκα, η αυστηρότητα κι η λιτότητα, που λάμπανε στο χλωμό της πρόσωπο, με συναρπάζανε και με τρομάζανε ταυτόχρονα. Πήρα τη πένα μου κι έγραψα από πίσω, τις παρακάτω λέξεις:
“Τί ευτυχία ν` αγαπάς και ν` αγαπιέσαι! και δε συγκρίνεται με την ωμήν ευδαιμονία όταν λατρεύουμε μια γυναίκα, που μας κάνει παιγνίδι, όταν γινόμαστε δούλοι ενός όμορφου τυράννου, που μας ποδοπατάει ανελέητα κάτω απ` τα πόδια του. Έτσι έγινε με τον Σαμψών, τον ήρωα, τον κολοσσό, που αφέθηκε στα χέρια της Δαλιδάς, που τονε πρόδωσε και τονε ξαναπρόδωσε και μπρος της οι Φιλισταίοι τον έδεσαν και του βγάλανε τα μάτια, κείνα που απολαμβάνανε την όμορφη προδότρια, μεθυσμένος από έρωτα, μέχρι τη τελευταία στιγμή”. Είναι ένα απόσπασμα από το βιβλίο, “Η Αφροδίτη με τη γούνα”.
Ποιός από τους αναλυτές του έχει δίκιο, δεν είμαστε εμείς- ίσως- οι αρμόδιοι να κρίνουμε. Αυτό που μπορούμε να πούμε με σιγουριά, είναι ότι το διασημότερο έργο του Μαζόχ,είναι ένα χρονικό ερωτικής υποταγής ενός άντρα σε μια ισχυρή γυναίκα, που έδωσε λογοτεχνική υπόσταση στην ερωτική δυναμική της σχέσης σκλάβου – αφέντη.
