Η ιστορία του τραγουδιού που έγραψε ο Μάνος Ελευθερίου, σε μουσική του Γιάννη Μαρκόπουλου. Γεννήθηκε στις 12 Μαρτίου του 1938.
Ο Μάνος Ελευθερίου, υπήρξε ένας από τους πιο εξαιρετικούς καλλιτέχνες της σημερινής εποχής. Ήταν η φωνή που άγγιζε την ψυχή και εκφράζει την ομορφιά με μοναδικό τρόπο. Γεννημένος με τον καλλιτεχνικό ένστικτο και την αγάπη για τη μουσική, ο Μάνος Ελευθερίου έχει κατακτήσει τις καρδιές του κοινού με την παραδοσιακή αλλά και σύγχρονη προσέγγισή του.
Η πορεία του στη μουσική ξεκίνησε σε νεαρή ηλικία, όταν ανακάλυψε τον μαγικό κόσμο των νότων και των στίχων. Ήδη από τα πρώτα του βήματα, φάνηκε ότι είχε κάτι ξεχωριστό να προσφέρει στον χώρο της ελληνικής μουσικής. Η φωνή του, γεμάτη συναίσθημα και βάθος, αποτέλεσε το εργαλείο με το οποίο εξέφρασε τις σκέψεις, τα όνειρα και τα συναισθήματά του.
Ο Μάνος Ελευθερίου δεν περιορίστηκε σε ένα είδος μουσικής. Με επιτυχία πειραματίστηκε και συνδύασε διάφορα μουσικά στοιχεία, δημιουργώντας ένα μοναδικό και πολυδιάστατο ηχητικό τοπίο. Από τη ρεμπέτικη κληρονομιά μέχρι το σύγχρονο ποπ, ο Μάνος Ελευθερίου αφηγείται τις ιστορίες του με μια μουσική γλώσσα που καθηλώνει και εναρμονίζεται με κάθε συναίσθημα.
Η δισκογραφία του Μάνου Ελευθερίου αποτελεί έναν περίπατο σε διάφορα μουσικά είδη, αφήνοντας το ακροατήριο να ταξιδεύει μέσα από τις νότες και τους στίχους. Το “Στη Σιωπή Μια Νότα” αποτελεί ένα από τα αριστουργήματα του, ένα άλμπουμ που συνδυάζει την παράδοση με τον σύγχρονο ήχο, δημιουργώντας μια συναισθηματική και αισθητική εμπειρία.
Εκτός από τη μουσική, ο Μάνος Ελευθερίου ξεχωρίζει και στον τομέα του στίχου. Οι στίχοι των τραγουδιών του φέρνουν στο προσκήνιο την ποίηση και την ευαισθησία, αναδεικνύοντας το ταλέντο του όχι μόνο ως ερμηνευτή αλλά και ως στιχουργό. Κάθε λέξη φαίνεται να είναι στο σωστό της μέρος, δημιουργώντας έναν πανέμορφο διάλογο με το κοινό.
Εκτός από το μουσικό του ταλέντο, ο Μάνος Ελευθερίου επιδεικνύει και μια έντονη κοινωνική συνείδηση. Μέσα από τη μουσική του, εκφράζει ανησυχίες και αξίες, αναδεικνύοντας τη σημασία της ανθρώπινης αλληλεγγύης και της δικαιοσύνης. Συμμετέχοντας σε φιλανθρωπικές εκδηλώσεις και υποστηρίζοντας κοινωνικά προγράμματα, επιδεικνύει τον ενεργό ρόλο του ως καλλιτέχνης που επιθυμεί να συμβάλει στη δημιουργία ενός καλύτερου κόσμου.
Συνοψίζοντας, ο Μάνος Ελευθερίου είναι ένας καλλιτέχνης που ξεπερνά τα μουσικά όρια και αφήνει το στίγμα του στην καρδιά του κοινού. Με το ταλέντο του να αγγίζει τις ψυχές και την κοινωνική του ευαισθησία, αναδεικνύεται ως ένα πραγματικό κεφάλαιο στον πολύχρωμο χάρτη της ελληνικής μουσικής.
`Ενα από τα ποίηματά του που έχω ξεχωρίσει είναι τα “Μαλαματένια Λόγια”, σε μουσική Γιάννη Μαρκόπουλου.
Οι στίχοι γράφτηκαν μέσα στη χούντα και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο έχουν λογοκριθεί.
Αναφέρεται στην ιστορία του εργατικού κινήματος. Είναι σαν να ξεκινά με την κατοχή και ολοκληρώνεται με την επταετία.
Στο πρωτότυπο λέει “κι όχι να ζεις μ` αυτή τη συμμορία” ενώ στο δισκογραφημένο η λέξη που χρησιμοποιείται είναι “κομπανία”.
Ακόμα, έχει αλλάξει και ο στίχος : “και ξημερώματα Παρασκευή” σε “ξημερώνοντας μέρα κακή”.
Να επισημανθεί ότι μέρα Παρασκευή έγινε η 21η Απριλίου αλλά και η δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη.Κάποιοι υποστηρίζουν ότι οι στίχοι έχουν αναφορές σχετικές με τον Γιώργο Σεφέρη:
Η πρώτη στροφή αφορά την ανάγνωση του έργου τού Σεφέρη από τον Μάνο Ελευθερίου:
“Μαλαματένια λόγια στο μαντήλι, τα βρήκα στο σεργιάνι μου προχθές, τ’ αλφαβητάρι πάνω στο τριφύλλι μου μάθαινε το αύριο και το χθες.”
Η δεύτερη στροφή αναφέρεται στο ποίημα “Ελένη” του Σεφέρη:
“Τα αηδόνια σε χτικιάσανε στην Τροία “
“Τα αηδόνια δεν σε αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες”.
“Γυναίκες στην γωνιά με ασετυλίνη, παραμιλούν στην ακροθαλασσιά.” “σαν και μια τέτοια νύχτα στ᾿ ακροθαλάσσι του Πρωτέα σ᾿ άκουσαν σκλάβες Σπαρτιάτισσες κι έσυραν το θρήνο, κι ανάμεσό τους – ποιός θα το᾿ λέγε; – η Ελένη!”
Η τελευταία στροφή αναφέρεται στο ποίημα “Επί Ασπαλάθων”
“Ετσι στον κάτω κόσμο πλέρωνε τα κρίματά του ο Παμφύλιος ο Αρδιαίος ο πανάθλιος Τύραννος” -πώς το ‘φεραν η μοίρα και τα χρόνια να μην ακούσεις έναν ποιητή.
Προφανώς, λοιπόν, ο ποιητής είναι ο Σεφέρης.
Εντυπωσιακό είναι ότι η μελωδία του τραγουδιού γράφτηκε από το Γιάννη Μαρκόπουλο στα 13 του χρόνια, όταν προσπαθούσε να βάλει άλλη μουσική σε κάλαντα. Μετά από πολλά χρόνια την χρησιμοποίησε γι’ αυτό το εκπληκτικό τραγούδι.
Μαλαματένια λόγια
μαντήλι
μαντήλι
τα βρήκα στο σεργιάνι μου προχτές
τ” αλφαβητάρι πάνω στο τριφύλλι
σου μάθαινε το αύριο και το χτες
μα εγώ περνούσα τη στερνή την πύλη
με του καιρού δεμένος τις κλωστές
Τ αηδόνια σε χτικιάσανε στην Τροία
που στράγγιξες χαμένα μια γενιά
Καλύτερα να σ έλεγαν Μαρία
και να “σουν ράφτρα μες στην Κοκκινιά
κι όχι να ζεις μ αυτή την κομπανία
και να μην ξέρεις τ άστρο του φονιά
Γυρίσανε πολλοί σημαδεμένοι
απ” του καιρού την άγρια πληρωμή
στο μεσοστράτι τέσσερις ανέμοι
τους πήραν για σεργιάνι μια στιγμή
και βρήκανε τη φλόγα που δεν τρέμει
και το μαράζι δίχως αφορμή
Και σαν τους άλλους χάθηκαν κι εκείνοι
τους βρήκαν να γαβγίζουν στα μισά
κι απ” το παλιό μαρτύριο να “χει μείνει
ένα σκυλί τη νύχτα που διψά
Γυναίκες στη γωνιά μ ασετιλίνη
παραμιλούν στην ακροθαλασσιά
Και στ” ανοιχτά του κόσμου τα καμιόνια
θα ξεφορτώνουν στην Καισαριανή
Πώς έγινε με τούτο τον αιώνα
και γύρισε καπάκι η ζωή
Πώς το “φεραν η μοίρα και τα χρόνια
να μην ακούσεις έναν ποιητή
Του κόσμου ποιος το λύνει το κουβάρι
Ποιος είναι καπετάνιος στα βουνά
Ποιος δίνει την αγάπη και τη χάρη
και στις μυρτιές του Άδη σεργιανά
Μαλαματένια λόγια στο χορτάρι
ποιος βρίσκει για την άλλη τη γενιά
Με δέσαν στα στενά και στους κανόνες
και ξημερώνοντας μέρα κακή
τοξότες φάλαγγες και λεγεώνες
με πήραν και με βάλαν σε κλουβί
και στα υπόγεια, ζάρια τους αιώνες
παιχνίδι παίζουν οι αργυραμοιβοί
Ζητούσα τα μεγάλα τα κυνήγια
κι όπως δεν ήμουν μάγκας και νταής
περνούσα τα δικά σου δικαστήρια
αφού στον Άδη μέσα θα με βρεις
να με δικάσεις πάλι με μαρτύρια
και σαν κακούργο να με τιμωρείς.
