Η Βιέννη χωρίς τον Στράους είναι όπως η Αυστρία, χωρίς τον Δούναβη είπε κάποτε ο Μπερλιόζ για τον πατέρα του βιεννέζικου βαλς, ο οποίος γεννήθηκε στις 14 Μαρτίου του 1804.
Ο Γιόχαν Στράους, ένας από τους μεγαλύτερους συνθέτες και διευθυντές ορχήστρας του 19ου αιώνα, αναγνωρίζεται διεθνώς ως ο βασιλιάς του βαλς. Γεννημένος στις 25 Οκτωβρίου 1825 στη Βιέννη, ο Στράους κατέκτησε τα καλύτερα αίθρια της μουσικής σκηνής με τα έργα του, δημιουργώντας μια κληρονομιά που διαρκεί μέχρι και σήμερα.
Η πορεία του Στράους στον κόσμο της μουσικής ξεκίνησε σε μικρή ηλικία, καθώς προέρχονταν από μια οικογένεια μουσικών. Από τη νεότητά του έδειξε εξαιρετικές ικανότητες στο βιολί και στη σύνθεση, καθώς και στον ρόλο του διευθυντή ορχήστρας. Οι πρώτες του συνθέσεις και οι προτροπές στη διεύθυνση ορχήστρας ανέδειξαν το ταλέντο του και τον έφεραν στο προσκήνιο της μουσικής σκηνής της Βιέννης.
Ως συνθέτης, ο Στράους έγραψε μερικά από τα πιο αξέχαστα και αγαπημένα έργα της κλασικής μουσικής. Τα βαλς του, έχουν αγαπηθεί και εκτιμηθεί ανα τους αιώνες για την κομψότητα, τον ρομαντισμό και τη γοητεία τους. Με τη μουσική του κατάφερε να μεταδώσει συναισθήματα και εικόνες που αγγίζουν τις καρδιές των ακροατών του.
Ως διευθυντής ορχήστρας, ο Στράους ήταν εξίσου ικανός και ενθουσιώδης. Με την ενέργειά του και την ταλαιπωρία του στην απόδοση, κατάφερε να δώσει νέα ζωή στις εκτελέσεις των έργων του και να τα κάνει να λάμπουν με νέα φως. Οι συναυλίες του Στράους έγιναν γνωστές για την κοσμοπολίτικη αίσθηση και τον κοσμοθεώρητικό χαρακτήρα τους, προσελκύοντας κοινό από διάφορες περιοχές του κόσμου.
Η επιτυχία του Στράους δεν περιορίστηκε μόνο στη Βιέννη. Τα έργα του έγιναν διάσημα σε όλη την Ευρώπη και την υπόλοιπη ηπειρωτική Αμερική, ενώ η φήμη του εξαπλώθηκε σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα βαλς του Στράους έγιναν ο ύμνος των κοινωνικών εκδηλώσεων, των χορευτικών βραδιών και των επίσημων εκδηλώσεων σε πολλές χώρες.
Στράους. Τον Αυστριακό Ρομαντικό συνθέτη, του οποίου τα βαλς ξεχωρίζουν με τη σαγηνευτική μελωδία τους και τον παιχνιδιάρικο ρυθμό τους. Μαζί του, το βάλς έγινε κομψό και δημοφιλές. Αυτό το πέτυχε περισσότερο από τον πατέρα του, δίνοντάς του χαρακτηριστικά γνωρίσματα του μουσικού πολιτισμού της Αυστρίας. Ποιά είναι όμως αυτά; H γοητευτική μελωδικότητα, η μοναδική ευαισθησία, η λικνιστική διάθεση τόσο στην ενορχήστρωση όσο και το ρυθμό. τη μελωδικότητα, την ξεχωριστή ευαισθησία στην ενορχήστρωση και στο ρυθμό. Ο Λιστ, ο Βάγκνερ, ο Μπραμς και άλλοι μουσικοί μελέτησαν με ενδιαφέρον και θαυμασμό τα γοητευτικά βαλς του.
Από τα 500 περίπου έργα του ξεχωρίζουν: Lorelei Rheinklange, Op. 154.,«Ο Γαλάζιος Δούναβης», «Το σπίτι μου», «Βιεννέζικο αίμα» κ.ά.
Ένα από τα πιο αγαπημένα κομμάτια της κλασσικής μουσικής που ενσάρκωσε την ουσία του βάλς με απίθανη ακρίβεια όχι μόνο σε μορφή αλλά και σε πνεύμα, είναι Ο Γαλάζιος Δούναβης, που όσα χρόνια και να περάσουν, θα συνεχίσει να γνωρίζει παγκόσμια επιτυχία.
Ο πλήρης τίτλος του είναι Στον όμορφο γαλάζιο Δούναβη (An der schönen blauen Donau). Το έργο γράφτηκε το φθινόπωρο του 1866 ως μια παραγγελία του διευθυντή της Ανδρικής Χορωδίας της Βιέννης, Γιόχαν Χέρμπεκ. Εκείνος ήθελε ένα νέο έργο όλο ζωντάνια για να το παρουσιάσει στις καρναβαλικές εκδηλώσεις της πρωτεύουσας των Αψβούργων. Σκοπός του ήταν να αναστρέψει το βαρύ κλίμα που επικρατούσε στη Βιέννη από την ήττα του αυστριακού στρατού στον “Πόλεμο των επτά εβδομάδων” με την Πρωσία.
Ο Στράους συνέθεσε τη μουσική αφιερώνοντάς την στον ελληνικής καταγωγής μαικήνα των τεχνών και μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Χορωδίας, Νικόλαο Δούμπα. Ο στίχος του Ούγγρου ποιητή Καρλ Μπεκ για τον “Δούναβη, τον όμορφο γαλάζιο Δούναβη” αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για τον συνθέτη.
Αρχικά, γράφτηκαν στίχοι από τον αστυνομικό και μέλος της χορωδίας Γιόζεφ Βάιλ. Ωστόσο, θεωρήθηκαν αταίριαστοι με την ποιότητα της μουσικής του Στράους και αντικαταστάθηκαν με νέους από τον Αυστριακό δικηγόρο και συνθέτη, Φραντς φον Γκέρνερτ, που έγραψε το 1890.
Η πρεμιέρα του Γαλάζιου Δούναβη γίνεται στις 13 Φεβρουαρίου του 1867, σε συναυλία της Ανδρικής Χορωδίας της Βιέννης στην αίθουσα Ντιάνα της Βιέννης.
Το ότι δεν είχε ιδιαίτερη απήχηση στενοχώρησε τον συνθέτη, ο οποίος είπε : “Ο διάβολος μου πήρε το βαλς, θα ήθελα να γνώριζε επιτυχία”. Η ευχή του εισακούστηκε γρήγορα…
Το καλοκαίρι του 1867, το έργο παρουσιάστηκε στην ορχηστρική του εκδοχή στην Παγκόσμια Εμπορική Έκθεση των Παρισίων γνωρίζοντας μεγάλη επιτυχία. Η ορχηστρική εκδοχή του Γαλάζιου Δούναβη είναι επικράτησε εκτοξεύοντας τη δημοτικότητα του μουσικού αυτού έργου.
H επιτυχία του Στράους δεν ήταν απλώς μια υπόθεση της στιγμής. Η μουσική του κληρονομιά διαρκεί μέχρι και σήμερα, με τα έργα του να παραμένουν αγαπημένα από γενιές και γενιές μουσικών και ακροατών. Ο βαλς του Στράους έχει γίνει σύμβολο της κομψότητας και του ρομαντισμού, ενώ η μουσική του αποτελεί πηγή έμπνευσης για πολλούς σύγχρονους καλλιτέχνες.
Πέρα από τη μουσική του, επέδειξε επίσης το ενδιαφέρον του για τη λογοτεχνία και τη ζωγραφική. Τα ενδιαφέροντά του σε αυτούς τους τομείς αντανακλούνται στις συνθέσεις και στις εκτελέσεις του, καθώς ο Στράους επεδίωξε να εκφράσει την τέχνη του μέσα από διάφορες μορφές έκφρασης.
Συνολικά, ο Γιόχαν Στράους αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους και πλέον αγαπητούς συνθέτες της κλασικής μουσικής. Η μουσική του έχει αφήσει ένα ανεξίτηλο σημάδι στην ιστορία της μουσικής, ενώ η επιρροή του εκτείνεται πέρα από τα όρια του χρόνου και του χώρου. Με τα έργα του, ο Στράους κατάφερε να αγγίξει τις καρδιές και τις ψυχές των ανθρώπων, αφήνοντας πίσω του ένα πλούσιο και αξέχαστο μουσικό κληρονομιά.
