Τα βαθιά μηνύματα από το ποίημα ` Ο Ελεγκτής`, του σπουδαίου μας ποιητή. `Εφυγε από τη ζωή στις 29 Μαρτίου του 2005.
Μια σπουδαία προσωπικότητα στα ελληνικά γράμματα με ενδιαφέρουσα ζωή, ήρθε στον κόσμο στις 29 Ιουλίου του 1919, στην κλινική Λούρου στην Αθήνα. Ο λόγος για τον Υδραίο την καταγωγή Μίλτο Σαχτούρη , γιο του Δημητρίου Σαχτούρη και της Αγγελικής Παπαδήμα, απόγονος της οικογένειας του επαναστάτη ναυάρχου, Γεωργίου Σαχτούρη.
Στα πέντε του χρόνια πέντε ετών η οικογένειά του εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα. Η επιμονή του πατέρα του τον προέτρεψε να ξεκινήσει το 1937 σπουδές νομικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ένα χρόνο αργότερα δημοσίευσε με το ψευδώνυμο Mίλτος Xρυσάνθης ένα διήγημα στο περιοδικό Εβδομάδα. Το 1939 φεύγει από τη ζωή ο πατέρας του. Πέντε χρόνια αργότερα, αν και βρισκόταν στο τέταρτο έτος της Νομικής, έκαψε τα βιβλία που διάβαζε, αποφασισμένος να επιδοθεί αποκλειστικά στην ποίηση.
Την άνοιξη του 1941 γράφει ποίηση για πρώτη φορά. Η γνωριμία του με τον Οδυσσέα Ελύτη και το Νίκο Εγγονόπουλο το 1943, τους οδηγεί σε στενή φιλία. Μετά από παρότρυνση του Ελύτη, εμφανίζεται στο χώρο των γραμμάτων, το 1944 στο περιοδικό Τα Νέα Γράμματα. Τον επόμενο χρόνο κυκλοφορεί η πρώτη του ποιητική συλλογή «Η Λησμονημένη». Για την συλλογή αυτή ο Σαχτούρης ανέφερε πολλά χρόνια αργότερα: «το βιβλίο είναι αφιερωμένο σε αυτή τη γυναίκα, η οποία επανέρχεται και σε άλλα ποιήματά μου αργότερα μέχρι τα Εκτοπλάσματα». Το 1948 εκδίδει τις «Παραλογαίς». Ακολούθησαν πολλές, ακόμη συλλογές με αποκορύφωμα την συλλογή «Με το πρόσωπο στον τοίχο» (1952), που εκείνη την εποχή πούλησε πέντε αντίτυπα. Αξίζει να σημειωθεί ότι ήταν το καλύτερο έργο του.
Ο Σαχτούρης ζει από εκείνη την εποχή μοναχική ζωή, με περιορισμένες επαφές με τους ανθρώπους, οι οποίες κανονίζονται από τη σύντρφό του Γιάννα Περσάκη. Διατηρούσαν δεσμό από το 1960, χωρίς να παντρευτούν ποτέ, ωστόσο, έμειναν μαζί έως το θάνατό του κι εκείνη συχνά έκανε την εικαστική επιμέλεια στα ποιήματά του. Σε εκείνη είχε αφιερώσει πολλές συλλογές, ανάμεσά τους: “Το Σκέυος” (1971) καθώς και συγκεκριμένα ποιήματα όπως “Τα Ρολόγια που Αναποδογυρίσαν Ανάποδα” (1998).
Ο Μίλτος Σαχτούρης στα πρώτα του ποιήματα δέχεται κακές κριτικές από τους εκπροσώπους της γενιάς του `30 και ιδιαίτερα από τους Άλκη Θρύλο, Παλαιολόγο, Αιμίλιο Χουρμούζιο, Πέτρο Χάρη κ.α., οι οποίοι χλευάζουν το έργο του.
Εκείνος όμως, δεν πτοείται και η καταξίωση έρχεται στις αρχές τις δεκαετίας του 1960, όταν οι κριτικοί άρχισαν να δίνουν μεγαλύτερη προσοχή στα ποιήματά του. Πρώτα ο Αλέξανδρος Αργυρίου και στη συνέχεια η Νόρα Αναγνωστάκη, σύζυγος του Μανώλη Αναγνωστάκη, με το άρθρο της «Ο Μίλτος Σαχτούρης και οι δύσκολοι καιροί» στο περιοδικό Κριτική. Με το έργο του αργότερα ασχολήθηκαν οι Δ. Μαρωνίτης, Γιάννης Δάλλας, Χρήστος Μπράβος, Θάνος Κωνσταντινίδης, Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου, Τατιάνα Μιλλιέξ κ.ά.
Ο Μίλτος Σαχτούρης τιμήθηκε με τρία κρατικά βραβεία: Το 1956 με το Α΄ Βραβείο Νέοι Ευρωπαίοι Ποιητές από την ιταλική ραδιοφωνία και τηλεόραση για την συλλογή του «Όταν σας μιλώ», το 1962 με το Β΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη συλλογή του «Τα Στίγματα» και το 1987 με το Α΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης για το έργο του «Εκτοπλάσματα».
Η ποίησή του είναι απαλλαγμένη από φανατισμό καθώς δεν οργανώθηκε πολιτικά σε καμία παράταξη, δεν έμεινε όμως αδιάφορος στα γεγονότα.
Επηρεάστηκε από τον υπερρεαλισμό χωρίς όμως να αφομοιωθεί σε αυτόν. Θα τον χαρακτήριζε κανείς ποιητή του παραλόγου και του συμβολισμού, με γλώσσα ελλειπτική, λιτή, τραγική, σκυθρωπή και σοβαρή.
Για να δημιουργήσει τα ποιήματά του εμπνεύστηκε από την περίοδο της κατοχής και της μεταπολεμικής εποχής και έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες όπως Αγγλικά, Γερμανικά, Γαλλικά, Ρωσικά, Ιταλικά, Ολλανδικά, Ισπανικά, Πολωνέζικα, ενώ πολλά από αυτά διδάσκονται σε σχολεία και πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικού.
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του τα πέρασε σε ένα μικρό διαμέρισμα της οδού Μηθύμνης στην Κυψέλη γράφοντας ελάχιστα. Προκειμένου να επιβιώσει, αναγκάστηκε να πουλήσει το οικογενειακό του κτήμα στην Αργολίδα, έκτασης 230 στρεμμάτων, το οποίο είχε δοθεί στην οικογένεια Σαχτούρη από τον Καποδίστρια, καθώς και το πατρικό του στην Κυψέλη, στην οδό Καλύμνου. Το Υπουργείο Πολιτισμού του είχε χορηγήσει τιμητική σύνταξη.
Ο Μίλτος Σαχτούρης έχασε τη μάχη με τη ζωή στις 29 Μαρτίου 2005, στα 86 του χρόνια.
`Ένα από τα πιο συγκλονιστικά ποιήματά του είναι “Ο ελεγκτής” από τη συλλογή “`Εκτοτε”.
Αν παρατηρήσουμε τους τίτλους του, θα δούμε ότι είναι συνήθως ουσιαστικά συνοδευόμενα από ένα οριστικό άρθρο. Ήταν ο δικός του τρόπος για να προετοιμάσει τους αναγνώστες για την είσοδό τους στον γοητευτικό γλυκόπικρο κόσμο της ποίησής του.
Αναφέρεται σε “σπασμένα φτερά”, ένα θέμα χαρακτηριστικό στην ποίηση. Ας θυμηθούμε τον Καρυωτάκη ο οποίος γράφει: “έχω κάτι σπασμένα φτερά ” (Σαν δέσμη από τριαντάφυλλα, Ελεγεία 1927), αλλά και στον Μπωντλαίρ (Άλμπατρoς), όπου ο δημιουργός ταυτίζεται με το πουλί άλμπατρος: “σαν έρθει εξόριστος στη γη και στην οχλοβοή μες στα γιγάντια του φτερά χάνει τα βήματά του.”
Ο Σαχτούρης καθιστά δυνατή την επικοινωνία με τον ουρανό. Είναι ο “ελεγκτής” ο οποίος αν κι έχει σπασμένα φτερά, οφείλει να ελέγχει το φως των αστεριών σε ένα ουρανό που χωρίς αμφιβολία είναι μία δύσκολη υπόθεση… Είναι γεμάτος αίμα και λίγο χιόνι… Αυτό υπαγορεύει η ίδια του η φύση του, άλλωστε, ως κληρονόμου πουλιών.
Και όλοι εμείς, χτυπημένοι από τις σκληρές “αποφάσεις” της ζωής -ο καθένας με διαφορετικό τρόπο- σπασμένα φτερά έχουμε… Η πίστη και ελπίδα να συνεχίσουμε, όμως, δεν πρέπει να πάψει να κυριαρχεί μες την ψυχή μας… Ό,τι κι αν γίνει…
Ὁ Ἐλεγκτής
Ἕνας μπαξὲς γεμάτος αἷμα
εἶν᾿ ὁ οὐρανὸς
καὶ λίγο χιόνι
ἕσφιξα τὰ σκοινιά μου
πρέπει καὶ πάλι νὰ ἐλέγξω
τ᾿ ἀστέρια
ἐγὼ
κληρονόμος πουλιῶν
πρέπει
ἔστω καὶ μὲ σπασμένα φτερὰ
νὰ πετάω.
Μακάρι νὰ βρεῖ πέννα καὶ χαρτὶ ἐκεῖ ποὺ πάει…
(Από τη συλλογή : `Εκτοτε)
