Οι Γάλλοι καλλιτέχνες στις αρχές του δέκατου ένατου αιώνα θα μπορούσαν να τοποθετηθούν σε ένα από τα δύο διαφορετικά “στρατόπεδα”. Οι Νεοκλασικά εκπαιδευμένοι ηγήθηκαν της πρώτης ομάδας- Ingres- μιας συλλογής καλλιτεχνών που ονομάζονταν Poussinists (που πήρε το όνομά της από τον Γάλλο μπαρόκ ζωγράφο Nicola Poussin). Αυτοί οι καλλιτέχνες βασίστηκαν στο σχέδιο και τη γραμμή για τις συνθέσεις τους. Η δεύτερη ομάδα, οι Rubenists (ονομάστηκαν προς τιμήν του Φλαμανδού δασκάλου Peter Paul Rubens), αντ `αυτού ανέβασαν το χρώμα πάνω από τη γραμμή. Μέχρι τη στιγμή που ο Delacroix ήταν στα 20 του-δηλαδή, μέχρι το 1823-ήταν ένας από τους ηγέτες του ανερχόμενου γαλλικού ρομαντικού κινήματος.

Ο Γάλλος ρομαντικός καλλιτέχνης Eugene Delacroix θεωρήθηκε ο ηγέτης της γαλλικής ρομαντικής σχολής τέχνης από την αρχή της καριέρας του. Όπως οι Γάλλοι ζωγράφοι του 19ου αιώνα, έτσι κι εκείνος,  λάτρεψαν την Ανατολή και το στυλ της ακαδημαϊκής τέχνης του 19ου αιώνα που επικεντρώνεται στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική. Τον λεγόμενο «Οριενταλισμό». Αυτό το ενδιαφέρον ξεκίνησε όταν ο Ναπολέων εισέβαλε στην Αίγυπτο και τη Συρία το 1798-1801. Αν και αυτή η εισβολή ήταν ανεπιτυχής, προκάλεσε μεγάλο ενδιαφέρον του κοινού για την Αιγυπτιολογία. Το ενδιαφέρον των καλλιτεχνών για αυτόν τον εξωτικό, πολύχρωμο αλλά και μυστηριώδη κόσμο δεν σταμάτησε παρά τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα.

Οι επιρροές του κορυφαίου δασκάλου της Αναγέννησης

 Ο Delacroix ξεκίνησε ως μαθητής της Νεοκλασικής τέχνης και μερικά από τα πρώτα του έργα έμοιαζαν με πίνακες του Raphael, ενός από τους μεγαλύτερους δασκάλους της Αναγέννησης.

Γεννημένος το 1798 κοντά στο Παρίσι, άφησε το σχολείο σε νεαρή ηλικία για να εκπαιδευτεί ως καλλιτέχνης υπό τον Pierre-Narcisse Guerin πριν εγγραφεί στην Ecole des Beaux-Arts.

Η τολμηρή χρήση του χρώματος θα γίνουν το χαρακτηριστικό του στυλ, εμπνέοντας καλλιτέχνες του μέλλοντος.

Ο Delacroix ήταν κάτι περισσότερο από ζωγράφος και ξέρουμε πολλά για αυτόν από τα ημερολόγιά του.

Hamlet and Horatio before The Gravediggers, Eugene Delacroix, 1843

Ο Delacroix κρατούσε ένα ημερολόγιο στο οποίο αφηγούνταν τη ζωή και τις εμπνεύσεις του.

Δεν ήταν μόνο ένας καθιερωμένος ζωγράφος αλλά και ένας ικανός λιθογράφος. Μετά από ένα ταξίδι στην Αγγλία το 1825, άρχισε να παράγει εκτυπώσεις που εικονογραφούσαν σκηνές και χαρακτήρες του Shakespeare, καθώς και λιθογραφίες από το τραγικό έργο του Faust.

Έχει γίνει σαφές ότι μέχρι το τέλος της καριέρας του, είχε συγκεντρώσει τεράστιο όγκο δουλειάς. Εκτός από τους παραγωγικούς πίνακές του που παραμένουν δημοφιλείς και αναγνωρίσιμοι, άφησε επίσης περισσότερα από 6.000 σχέδια, ακουαρέλες και έντυπα μέχρι τον θάνατό του το 1863.

Ο Delacroix έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη λογοτεχνία, τη θρησκεία, τη μουσική και την πολιτική.

Όπως φαίνεται στους πίνακές του, εμπνεύστηκε από τόσα πολλά γύρω του, όπως από τον Δάντη και τον Shakespeare, τους γαλλικούς πολέμους της εποχής και το θρησκευτικό του υπόβαθρο. Η μητέρα του ήταν εξαιρετικά καλλιεργημένη και τον ενθάρρυνε για την τέχνη και όλα τα πράγματα που θα τον ενέπνεαν στη συνέχεια.

Le Radeau de la Meduse

Le Radeau de la Meduse, 1819

To έργο του Delacroix, “Η σχεδία της μέδουσας” («Le Radeau de la Meduse») απεικονίζει τον απόηχο του ναυαγίου της γαλλικής ναυτικής φρεγάτας Meduse. Τουλάχιστον 147 άτομα παρασύρθηκαν σε μια σχεδία που κατασκευάστηκε βιαστικά. Όλοι εκτός από δεκαπέντε πέθαναν στις δεκατρείς ημέρες που περίμεναν τη διάσωση. Όσοι επέζησαν άντεξαν την αφυδάτωση και την πείνα σε σημείο να ασκήσουν κανιβαλισμό. Το γεγονός έγινε διεθνές σκάνδαλο, εν μέρει λόγω της αντιληπτής ανικανότητας του καπετάνιου του Meduse.

Ένα έργο τέχνης που καταφέρνει να αιχμαλωτίσει το βάναυσο, αυθεντικό και ακατέργαστο συναίσθημα στο μέγιστο των δυνατοτήτων του μέσου. Ολοκληρώθηκε όταν ο καλλιτέχνης ήταν μόλις 27 ετών. Πρόκειται για ένα έργο τέχνης που έγινε σύμβολο του ρομαντισμού και ως εκ τούτου αποτελεί ένα πραγματικό ορόσημο της ευρωπαϊκής καλλιτεχνικής πορείας.

Η σχεδία της Μέδουσας είναι ένας πίνακας που περιγράφει τη τρομακτική και συναρπαστική στιγμή μετά το ναυάγιο της γαλλικής ναυτικής φρεγάτας Meduse. Το γαλλικό κοινό εξοργίστηκε όταν ανακάλυψε τι συνέβη με το Meduse, αλλά σοκαρίστηκε εντελώς όταν του παρουσιάστηκε η εκδοχή της ιστορίας αποτυπωμένη σε καμβά. Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι η γαλλική καλλιτεχνική κοινότητα δεν σοκαριζόταν ποτέ εύκολα.

Ανελέητη και ασυμβίβαστη στην απεικονιζόμενη βαρβαρότητα, η απόγνωση στον καμβά παρουσιάζεται τόσο καταστροφική όσο και η ιστορία πίσω από τον πίνακα. Τελικά, Η σχεδία της Μέδουσας έγινε πηγή έμπνευσης για τους νεότερους ζωγράφους -ανεξάρτητα από τις οπτικές προτιμήσεις τους- ανεβαίνοντας γρήγορα στο εμβληματικό επίπεδο που απολαμβάνει ακόμα και σήμερα.

La Barque de Dante

Dante and Virgil in Hell, also known as The Barque of Dante, Eugene Delacroix, 1822

Ο πρώτος σημαντικός πίνακάς του που προκάλεσε μεγάλη αναταραχή στον κόσμο της τέχνης του Παρισιού ήταν “La Barque de Dante” που  απεικονίζει τη δραματική που σκηνή της Κόλασης από το επικό ποίημα του Δάντη “Η Θεία Κωμωδία” από το 1300.

Ο αντίκτυπος της Σχεδίας της Μέδουσας του Géricault ήταν βαθύς και ώθησε τον Delacroix να δημιουργήσει τον πρώτο του σημαντικό πίνακα, The Barque of Dante 1822, ο οποίος έγινε αποδεκτός από το Salon του Παρισιού το 1822. Το έργο προκάλεσε αίσθηση και χλευάστηκε σε μεγάλο βαθμό από το κοινό και επίσημα, αλλά αγοράστηκε από το κράτος για τις γκαλερί του Λουξεμβούργου· Το μοτίβο της ευρείας αντίθεσης στο έργο του, που αντιμετώπιζε μια σθεναρή, φωτισμένη υποστήριξη, θα συνεχιζόταν σε όλη του τη ζωή. Δύο χρόνια αργότερα σημείωσε και πάλι μεγάλη επιτυχία για το έργο του “Η  Σφαγή στη Χίο”.

Mort de Sardanapale

Mort de Sardanapale, Eugene Delacroix, 1827

Ο πίνακας του Delacroix με τον θάνατο του Ασσύριου βασιλιά Σαρδανάπαλου δείχνει μια συναισθηματικά συγκλονιστική σκηνή, ζωντανή με όμορφα χρώματα, εξωτικά κοστούμια και τραγικά γεγονότα. Ο Θάνατος του Σαρδανάπαλου απεικονίζει τον πολιορκημένο βασιλιά να παρακολουθεί απαθής καθώς οι φρουροί εκτελούν τις εντολές του να σκοτώσουν τους υπηρέτες, τις παλλακίδες και τα ζώα του. Η λογοτεχνική πηγή είναι έργο του Λόρδου Byron, αν και το έργο δεν αναφέρει συγκεκριμένα καμία σφαγή παλλακίδων.

Ο πίνακας, ο οποίος δεν εκτέθηκε ξανά για πολλά χρόνια μετά, έχει θεωρηθεί από ορισμένους κριτικούς ως μια φρικτή φαντασίωση που περιλαμβάνει θάνατο και πόθο. Ιδιαίτερα σοκαριστικός είναι ο αγώνας μιας γυμνής γυναίκας της οποίας ο λαιμός πρόκειται να κοπεί, μια σκηνή που τοποθετείται σε περίοπτη θέση στο προσκήνιο για μέγιστο αντίκτυπο. Ωστόσο, η αισθησιακή ομορφιά και τα εξωτικά χρώματα της σύνθεσης κάνουν την εικόνα να φαίνεται ευχάριστη και συγκλονιστική ταυτόχρονα.

La Liberte Guidant le peuple

La Liberte Guidant le peuple, Eugene Delacroix, 1830

Πέντε χρόνια αργότερα, μετά τον Θάνατο του Σαρδανάπαλου (Mort de Sardanapale) εμπνευσμένο από το ποίημα του Λόρδου Βύρωνα, το 1830 δημιούργησε το αριστούργημα “La Liberte Guidant le peuple” (Η ελευθερία που οδηγεί τον λαό) καθώς η Γαλλική Επανάσταση ξεδιπλώθηκε σε όλη τη χώρα. Το έργο αυτό, έγινε συνώνυμο με την αιματηρή εξέγερση του λαού κατά του βασιλιά Καρόλου X και είναι ένα από τα πιο γνωστά δημιουργήματα του Delacroix. Στον πίνακα του Delacroix απεικονίζεται ένα γυμνό κορίτσι με προφίλ που θυμίζει Ελληνίδα θεά, κρατώντας στα χέρια της ένα τουφέκι. Με τι θα μπορούσαμε να συνδέσουμε αυτήν την εικόνα; Δίχως αμφιβολία με την αόριστη έννοια της «ελευθερίας».

Στον ιστορικό πίνακα του κορυφαίου ζωγράφου διακρίνονται τριγύρω πεσμένοι νεκροί και στρατιώτες. Παντού καπνοί από τις εκρήξεις. Μπορεί να μην υπάρχει αρχηγός για το λαό, έχουν όμως την Ελευθερία κι αυτή είναι το όραμά τους. Εκείνη τους κατευθύνει. Επιβλητική, φορώντας την φρυγική σκούφια των Ιακωβίνων στο κεφάλι, υψώνει το χέρι της κρατώντας την απαγορευμένη σημαία της Γαλλικής Επανάστασης. Κόκκινο, λευκό και μπλε, αντανακλάται από τη γαλλική σημαία της Ελευθερίας.Το κεφάλι της είναι στραμμένο στον λαό που την ακολουθεί.Τους εμπνέει να βρουν το θάρρος να πολεμήσουν.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η εμβληματική αυτή γυναίκα είναι γνωστή ως “Marianne”- η  προσωποποίηση της Γαλλικής Δημοκρατίας από την πρώτη Γαλλική Επανάσταση του 1789.

Δεν είναι τυχαίο ότι μαζί με την Αφροδίτη της Μήλου του Botticelli, τη Μόνα Λίζα  του Leonardo da Vinci και τη “ Σχεδία της Μέδουσας” του Theodore Gericault , “η Ελευθερία οδηγεί το λαό” του Delacroix  είναι ένα από τα σημαντικότερα έργα στο Λούβρο.

O Delacroix έγινε φίλος με τον Πολωνό συνθέτη Frederique Chopin ζωγραφίζοντας τα πορτρέτα του και μιλώντας ιδιαίτερα για τη μουσική ιδιοφυΐα στα ημερολόγιά του.

The Virgin Harvest, Eugene Delacroix, 1819

Τα έργα του Delacroix είχαν μεγάλη ζήτηση

Σε αντίθεση με πολλούς καλλιτέχνες που φαίνεται να έχουν ταραχώδη σταδιοδρομία φτώχειας και αγώνα, βρήκε αγοραστές για το έργο του ως νεαρός άνδρας και μπόρεσε να συνεχίσει το σερί επιτυχιών του σε όλη την 40χρονη καριέρα του.

Ένας από τους πρώτους πίνακές του που του είχε παραγγείλει ήταν το έργο “The Virgin Harvest” (“Παναγία της Συγκομιδής”) , που ολοκληρώθηκε το 1819 όταν ο Delacroix δεν ήταν μεγαλύτερος από είκοσι δύο ετών. Δύο χρόνια αργότερα ζωγράφισε το προαναφερθέν “The Barque of Dante” (“H βάρκα του Δάντη”) που έγινε αποδεκτό στο Salon de Paris.

Jacob Wrestling with the Angel, Eugene Delacroix, 1861

Παρέμεινε απασχολημένος με τη ζωγραφική και την εργασία σε όλη του τη ζωή, σχεδόν μέχρι το τέλος. Πέρασε τα περισσότερα από τα τελευταία του χρόνια στην ύπαιθρο, δημιουργώντας πίνακες νεκρής φύσης, εκτός από τις διάφορες παραγγελίες του που απαιτούσαν κάποια προσοχή στο Παρίσι.

Το τελευταίο του σημαντικό έργο που του είχε παραγγείλει περιελάμβανε μια σειρά από τοιχογραφίες για την Εκκλησία του St. Sulpice που περιελάμβανε τον Jacob Wrestling with the Angel που απασχόλησε τα περισσότερα από τα τελευταία του χρόνια. Ήταν πραγματικά καλλιτέχνης μέχρι το τέλος.

Ίσως λόγω του αντικειμένου του, στον Delacroix ανατέθηκαν συχνά από σημαντικούς πελάτες συγκεκριμένοι πίνακες και πολλοί από τους πίνακές του αγοράζονταν από την ίδια τη γαλλική κυβέρνηση.

Το “Liberty Leading the People” αγοράστηκε από την κυβέρνηση αλλά ήταν κρυμμένο από το κοινό μέχρι μετά την Επανάσταση. Αυτό φαινόταν να είναι το σημείο εκκίνησης για περισσότερη εργασία σε υψηλές θέσεις.

Η “Medée furieuse” (“Μήδεια έτοιμη να σκοτώσει τα παιδιά”) της αγοράστηκε επίσης από το κράτος και το 1833 του ανατέθηκε να διακοσμήσει το Salon du Roi στο Chambre des Deputes στο Palais Bourbon. Την επόμενη δεκαετία, ο Delacroix θα κέρδιζε προμήθειες για να ζωγραφίσει τη Βιβλιοθήκη στο Palais Bourbon, τη βιβλιοθήκη στο Palais de Luxembourg και την εκκλησία του St. Denis du Saint Sacrement.

Medee ferieuse

Από το 1848 έως το 1850, ζωγράφισε την οροφή της Galerie d`Apollon του Λούβρου και από το 1857 έως το 1861 ολοκλήρωσε τις προαναφερθείσες τοιχογραφίες στις τοιχογραφίες στο Chapelle des Anges στην εκκλησία του St. Sulpice.

Ο Delacroix ενέπνευσε πολλούς σύγχρονους καλλιτέχνες όπως ο Van Gogh και ο Picasso.

Women of Algiers in their Apartment, Eugene Delacroix, 1834

Θεωρείται ο ζωγράφος που τερμάτισε την παράδοση του μπαρόκ που ήταν εμφανής στο έργο των Rubens, Titian και Rembrandt και αυτός που άνοιξε το δρόμο για μια νέα γενιά τέχνης και καλλιτεχνών.

Για παράδειγμα, ταξίδεψε στο Μαρόκο το 1832 σε ένα ταξίδι συνοδείας υπό την ηγεσία της γαλλικής κυβέρνησης. Εκεί, επισκέφτηκε ένα μουσουλμανικό χαρέμι ​​και κατά την επιστροφή του, ο πιο διάσημος πίνακας του που βγήκε από την επίσκεψη ήταν οι Γυναίκες του Αλγερίου στο διαμέρισμά τους.

Les Femmes d`Alger (Version O), Pablo Picasso, 1955

Αν αυτό το όνομα ακούγεται γνωστό, είναι επειδή ο πίνακας ενέπνευσε αμέτρητα αντίγραφα και στη δεκαετία του 1900, ζωγράφοι όπως ο Matisse  και ο Picasso ζωγράφισαν τις δικές τους εκδοχές. Μάλιστα, μια από τις εκδοχές του Picasso που ονομάζεται Les Femmes d`Alger (Έκδοση O) βρίσκεται στην πρώτη δεκάδα των πιο ακριβών έργων που πουλήθηκαν ποτέ, καθώς η τιμή που έπιασε ήταν 179,4 εκατομμύρια δολάρια σε δημοπρασία του Christie`s στη Νέα Υόρκη.

Η γαλλική τέχνη και η τέχνη σε παγκόσμια κλίμακα άλλαξαν για πάντα από το έργο του Delacroix. Έδωσε στον κόσμο μερικά από τα πιο σημαντικά έργα όλων των εποχών, καθορίζοντας τη ρομαντική εποχή και πολλά άλλα.