“Περπάτησα όλη τη γη μ’ ένα τραγούδι στην καρδιά και τη βροχή στους ώμους”
Για τον Georges Moustaki, άκουσα για πρώτη φορά από τον πατέρα μου, ο οποίος γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Κάιρο της Αιγύπτου..
Ο σπουδαίος τραγουδιστής και συνθέτης, με το μελαγχολικό βλέμμα και την τρυφερή φωνή, γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια και έφυγε από τη ζωή στη Νίκαια.
Φημισμένος για το ρεπερτόριό του με απλές ρομαντικές μπαλάντες, ο Moustaki έγραψε 300 τραγούδια, πολλά από αυτά ερμηνεύτηκαν από έναν γαλαξία πολύ αγαπημένων Γαλατικών αστέρων, συμπεριλαμβανομένων των Yves Montand, Juliette Greco, Pia Colombo και Tino Rossi.
Μετά από μια δεκαετία σύνθεσης τραγουδιών για αυτούς τους διάσημους καλλιτέχνες, ο Moustaki ξεκίνησε μια επιτυχημένη καριέρα ως ερμηνευτής ο ίδιος, τραγουδώντας στα γαλλικά, ιταλικά, αγγλικά, ελληνικά, πορτογαλικά, αραβικά και ισπανικά.
Γεννημένος Giuseppe Mustacchi στην Αίγυπτο, ήταν γιος μεταναστών Εβραίων γονέων που είχαν μετακομίσει από το ελληνικό νησί της Κέρκυρας στην Αλεξάνδρεια, όπου διατηρούσαν ένα βιβλιοπωλείο.
Θα έγραφε αργότερα: “Η Αλεξάνδρεια της παιδικής μου ηλικίας ήταν ο κόσμος σε μικρογραφία με όλες τις φυλές και όλες τις θρησκείες. Σπάνια ήμουν ξένος πουθενά γιατί πάντα έβρισκα κάποια αναφορά στην Αλεξάνδρεια στις γλώσσες που άκουγα, στις μυρωδιές που ανέπνεα ή Χρώματα.”
Ο πατέρας του, Nessim, μιλούσε πέντε γλώσσες. η μητέρα του, Sarah, έξι. Στο σπίτι, ο νεαρός Giuseppe και οι δύο μεγαλύτερες αδερφές του μιλούσαν ιταλικά, στους δρόμους αραβικά, στο σχολείο γαλλικά. Στο κατάστημα των γονιών του ανακάλυψε τη λογοτεχνία του André Gide, του Jean-Paul Sartre και του Albert Camus.«Έχω γεννηθεί στην Αλεξάνδρεια και έτσι έχω μια ιδιαίτερη ευαισθησία σε ό,τι ελληνικό έφεραν και έσπειραν οι Πτολεμαίοι στη γενέτειρά μου. Είμαι Έλληνας από πατέρα, μητέρα και παππού, με ρίζες στη Μικρά Ασία, τα Ιωάννινα, τη Ζάκυνθο και την Κέρκυρα. Η Αλεξάνδρεια, αν και μου χάρισε τον κοσμοπολιτισμό των Πτολεμαίων, με απομάκρυνε από την ελληνικότητά μου. Η Αίγυπτος ζούσε τότε σ` ένα κοσμοπολίτικο, πολύγλωσσο παζάρι. Οι άνθρωποι επικοινωνούσαν σε πολλές γλώσσες – αραβικά, αγγλικά, γαλλικά. Η Αλεξάνδρεια με άνοιξε στον κόσμο… Οι πρόγονοί μου μιλούσαν όλοι ελληνικά. Η θεία μου η Ροζάντι μέχρι τα πέντε χρόνια της αρνιόταν να μιλήσει, έως τη μέρα που ήρθαν στο σπίτι συγγενείς από την Ιταλία. Από τότε, η θεία άρχισε να μιλάει, αλλά μόνο στα ιταλικά. Έτσι, εξαιτίας της επιλεκτικής αλαλίας της θείας μου, τα ελληνικά απαγορεύτηκαν στην οικογένειά μου και η γλώσσα του Δάντη έγινε η μητρική μου γλώσσα.»
Σε ηλικία 17 ετών, μετά από ειδυλλιακές καλοκαιρινές διακοπές στο Παρίσι, ο Moustaki πήρε την άδεια του πατέρα του να μετακομίσει εκεί, δουλεύοντας ως πωλητής βιβλίων ποίησης από πόρτα σε πόρτα. Αφού η μητέρα του έστειλε την κιθάρα του από την Αίγυπτο, άλλαξε το μικρό του όνομα προς τιμήν του ήρωά του, του διάσημου Γάλλου τραγουδιστή Georges Brassens, και άρχισε να παίζει και να τραγουδά σε νυχτερινά μαγαζιά, όπου γνώρισε μερικούς από τους πιο γνωστούς ερμηνευτές της εποχής.
«Το γούστο μου για τη μουσική προήλθε από γαλλικά τραγούδια: ο Charles Trénet, που με θάμπωσε και που, πολύ καιρό μετά, του είπα πολλά· Henri Salvador, Georges Ulmer, Yves Montand, Georges Guétary, Luis Mariano.
«Θα δανειζόμουν το μακρύ παντελόνι του πατέρα (όταν ήταν μικρός) για να πάω να τους ακούσω να τραγουδούν. Είδα ακόμη και την Πιαφ με τη μητέρα μου όταν ήμουν 13 χρονών, 10 χρόνια πριν τη γνωρίσω», είπε.
O Moustaki γνώρισε την Piaf στα τέλη της δεκαετίας του 1950 από έναν φίλο του οποίου ο έπαινος του νεαρού συνθέτη ήταν τόσο κολακευτικός που η Πιάφ, τότε στο απόγειο της φήμης της, ζήτησε κάπως σαρκαστικά να τον ακούσει να τραγουδά τα καλύτερα έργα του.
«Πήρα μια κιθάρα και ήμουν λυπημένος. Κάτι όμως πρέπει να την άγγιξε. Μου ζήτησε να πάω να τη δω να ερμηνεύει το ίδιο βράδυ στο Olympia [το μιούζικαλ του Παρισιού] και να της δείξω αργότερα τα τραγούδια μου.”
Σύντομα άρχισε να γράφει τραγούδια για την Piaf, το πιο διάσημο από τα οποία, ο Milord, για Ένα κορίτσι κατώτερης τάξης που ερωτεύεται έναν αριστοκράτη Βρετανό ταξιδιώτη, έφτασε στο νούμερο ένα στη Γερμανία το 1960 και έφτασε στο νούμερο 24 στα βρετανικά charts την ίδια χρονιά. Έκτοτε έχει καλυφθεί από πολλούς καλλιτέχνες, συμπεριλαμβανομένων των Bobby Darin και Cher.
Η σχέση του Moustaki με την Piaf δεν ήταν αποκλειστικά επαγγελματική. Οι δυο τους έγιναν εραστές και ξεκίνησαν αυτό που η Libération περιέγραψε ως μια χρονιά «καταστροφικού, τρελού έρωτα», με τις εφημερίδες να ακολουθούν «το «σκάνδαλο» του «ζιγκολό» και την κοπέλα του μέρα με τη μέρα.
Ο Moustaki απέκτησε φήμη στη Γαλλία με τραγούδια όπως το Le Meteque και το Ma Liberté, έναν ύμνο στο ελεύθερο πνεύμα της δεκαετίας του 1960. Έγραφε επίσης κινηματογραφική μουσική και αγαπούσε το σχέδιο , ζωγραφική και πάνω από όλα travelling. Η καριέρα του στο τραγούδι τελείωσε το 2009, όταν παραπονέθηκε για μια βρογχική πάθηση που του καθιστούσε αδύνατο να συνεχίσει τις εμφανίσεις του.
Σε ένα αφιέρωμα στην τραγουδίστρια και τραγουδοποιό, η Juliette Gréco είπε: “Ήταν ένας απολύτως γοητευτικός άντρας, ένας κύριος, ένας καλός άνθρωπος. Ήταν ένας κομψός άνθρωπος με άπειρη απαλότητα και φυσικά ταλέντο. Ήταν όπως όλοι οι ποιητές, εκεί ήταν κάτι διαφορετικό για εκείνον».
Τον Δεκέμβριο, ο Moustakis είπε στον γαλλικό ραδιοφωνικό σταθμό RTL ότι ήθελε να ταφεί στην Αλεξάνδρεια, τη γενέτειρά του. «Υπάρχει ένα νεκροταφείο που είναι το νεκροταφείο των ελεύθερων στοχαστών και εκεί θέλω να αναπαυθώ για την αιωνιότητα», είπε.
Ο Moustakis και η σύζυγός του, Yannick (Annick) Cosannec, είχαν μια κόρη, την Pia, επίσης τραγουδίστρια.
Ο Μουστακί ερμήνευσε τραγούδια σε πολλές γλώσσες: γαλλικά, ιταλικά, ελληνικά, πορτογαλικά, ισπανικά, αγγλικά και αραβικά. Στίχοι ποιητικοί με ρομαντικό ύφος.
Τα πιο διάσημα τραγούδια του είναι το «Milord» (1958), γραμμένο για την Εντίθ Πιάφ, το «Le Meteque» (που τραγουδήθηκε αρχικά Ποιός μπορεί να ξεχάσει τα τραγούδια του που ερμήνευσε ο Σερζ Ρεζιανί, («Sarah», «Ma liberte», «Ma solitude», «Votre fille a vingt ans»), το «La Dame Brune» (το ερμήνευσε η Μπαρμπαρά), το «Joseph» και το «La Marche de Sacco et Vanzetti».
Τη δεκαετία του 1960 μετέφρασε στα γαλλικά και τραγούδησε τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι. Συνδέθηκε και πάλι με την ελληνική του καταγωγή.
Το 1966 ο Μουστακί επισκέφτηκε την Ελλάδα και ταξίδεψε σε πολλά μέρη της.
Επίσης, γνώρισε και τη Μελίνα Μερκούρη, με την οποία κράτησε φιλική σχέση.
Την περίοδο της δικτατορίας, μάλιστα, τα μεταφρασμένα τραγούδια του Μουστακί, «Μέτοικος» και «Μεσόγειος», αποτέλεσαν τραγούδια αντίστασης των Ελλήνων κατά του στρατιωτικού καθεστώτος.
Μετά την επίσκεψή του στην Ελλάδα, εμπνεύστηκε το τραγούδι «Μέτοικος» που κυκλοφόρησε το 1969.
Στο τραγούδι αυτό, ο Moustaki αναφερόταν στον εαυτό του ως «Έλληνας βοσκός».
