Στις 21 Ιουλίου του 1899 γεννήθηκε ένας από τους κορυφαίους Αμερικανούς συγγραφείς του 20ού αιώνα, γνωστός για το δημοσιογραφικό του έργο.

“Η ευτυχία σε έξυπνους ανθρώπους είναι το πιο σπάνιο πράγμα που ξέρω.” Ernest Hemingway

Υπήρξε ένας από τους πιο διάσημους και επιδραστικότερους λογοτεχνικούς στυλίστες του εικοστού αιώνα. Η κριτική του φήμη στηρίζεται σταθερά σε ένα μικρό σώμα εξαιρετικής γραφής, που ξεχωρίζει από το ύφος, το συναισθηματικό περιεχόμενο και τη δραματική ένταση της όρασης.

“Ο συγγραφέας πρέπει να γράφει αυτά που θέλει να πει, όχι να τα λέει.”

Ο Ernest Miller Hemingway γεννήθηκε στο Όουκ Παρκ του Ιλινόις, στις 21 Ιουλίου 1899. Ο πατέρας του ήταν επαρχιακός γιατρός που δίδαξε στον γιο του το κυνήγι και το ψάρεμα. Η μητέρα του ήταν θρησκευόμενη, η οποία οδήγησε τον γιο της να μάθει βιολοντσέλο και να τραγουδήσει στη χορωδία. Περνούσε τα καλοκαίρια με την οικογένειά του στα δάση του βόρειου Μίσιγκαν, όπου συνόδευε συχνά τον πατέρα του σε επαγγελματικές κλήσεις. Η ανακάλυψη της φαινομενικής έλλειψης θάρρους του πατέρα του, που απεικονίστηκε αργότερα στο διήγημα «Ο γιατρός και η γυναίκα του γιατρού», και η αυτοκτονία του αρκετά χρόνια αργότερα άφησαν το αγόρι με ένα συναισθηματικό τραύμα.

Παρά την έντονη ευχαρίστηση που πήρε ο Hemingway από την υπαίθρια ζωή και τη δημοτικότητά του στο γυμνάσιο -όπου διακρίθηκε ως λόγιος και αθλητής- έφυγε από το σπίτι δύο φορές. Ωστόσο, η πρώτη του πραγματική ευκαιρία για απόδραση ήρθε το 1917, όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες εισήλθαν στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο (1914–18, ένας πόλεμος στον οποίο οι δυνάμεις συγκρούστηκαν για τον ευρωπαϊκό έλεγχο). Πρόθυμος να υπηρετήσει τη χώρα του στον πόλεμο, προσφέρθηκε εθελοντικά για ενεργό υπηρεσία στο πεζικό αλλά απορρίφθηκε λόγω προβλημάτων στα μάτια.

Στη συνέχεια ο Hemingway κατατάχθηκε στην ιατρική υπηρεσία του Ερυθρού Σταυρού, οδηγώντας ένα ασθενοφόρο στο ιταλικό μέτωπο. Τραυματίστηκε σοβαρά στο γόνατο, αλλά κουβάλησε έναν τραυματία στην πλάτη του σε μεγάλη απόσταση από το σταθμό βοήθειας. Αφού αφαιρέθηκαν πάνω από διακόσια θραύσματα οβίδας από τα πόδια και το σώμα του, στη συνέχεια κατατάχθηκε στο ιταλικό πεζικό, υπηρέτησε στο αυστριακό μέτωπο μέχρι την ανακωχή και παρασημοφορήθηκε για γενναιότητα από την ιταλική κυβέρνηση. Ο Hemingway σύντομα επέστρεψε στο σπίτι του, όπου τον χαιρέτησαν ως ήρωα.

Μαθαίνοντας το επάγγελμά του

Λίγο μετά τον πόλεμο ο Hemingway εργάστηκε ως ξένος ανταποκριτής στην Εγγύς Ανατολή για το Toronto Star. Όταν επέστρεψε στο Μίσιγκαν είχε ήδη αποφασίσει να αφοσιωθεί στη συγγραφή μυθοπλασίας. Η εξαιρετική του δημοσιογραφία και η δημοσίευση σε περιοδικά πολλών πειραματικών διηγημάτων είχαν εντυπωσιάσει τον γνωστό συγγραφέα Sherwood Anderson, ο οποίος, όταν ο Hemingway αποφάσισε να επιστρέψει στην Ευρώπη, του έδωσε συστατικές επιστολές για τη Gertrude Stein και τον Ezra Pound—δύο Αμερικανούς συγγραφείς που ζουν στην Ευρώπη. Ο Hemingway και η γυναίκα του, Hadley Richardson, ταξίδεψαν στο Παρίσι, όπου έμαθε πολλά από αυτούς τους δύο γνωστούς συγγραφείς. Παρά την έλλειψη χρημάτων και τις κακές συνθήκες διαβίωσης, αυτά ήταν τα πιο ευτυχισμένα χρόνια της ζωής του συγγραφέως, καθώς και τα πιο παραγωγικά καλλιτεχνικά.

Το 1923 δημοσίευσε το πρώτο του βιβλίο, Τρεις ιστορίες και δέκα ποιήματα. Τα ποιήματα είναι ασήμαντα, αλλά οι ιστορίες δίνουν ισχυρές ενδείξεις για την αναδυόμενη ιδιοφυΐα του. Με το έργο “Στην εποχή μας” (1925) ο Hemingway βασίστηκε στις εμπειρίες του ενώ περνούσε το καλοκαίρι στο Μίσιγκαν για να απεικονίσει τη μύηση στον κόσμο του πόνου και της βίας του νεαρού Nick Adams, πρότυπο για τους μετέπειτα ήρωες του.

Σημαντικά μυθιστορήματα

Ο Hemingway επέστρεψε στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1926 με τα χειρόγραφα δύο μυθιστορημάτων και πολλών διηγημάτων. Εκείνο τον Μάιο, ο Scribner`s εξέδωσε το δεύτερο μυθιστόρημά του, Ο Ήλιος Ανατέλλει ξανά. Αυτό το μυθιστόρημα, η κύρια δήλωση της «χαμένης γενιάς», περιγράφει μια ομάδα Αμερικανών και Άγγλων, που όλοι έχουν υποφέρει σωματικά και συναισθηματικά κατά τη διάρκεια του πολέμου.

Τον Δεκέμβριο του 1929 εκδόθηκε το έργο “Αποχαιρετισμός στα όπλα”. Το εν λόγω μυθιστόρημα αφηγείται την ιστορία μιας τραγικής σχέσης αγάπης μεταξύ ενός Αμερικανού στρατιώτη και μιας Αγγλίδας νοσοκόμας που διαδραματίζεται με φόντο τον πόλεμο και την κατάρρευση της παγκόσμιας τάξης. Περιέχει μια φιλοσοφική έκφραση του κώδικα Hemingway ότι ο άνθρωπος είναι βασικά αβοήθητος σε μια βίαιη εποχή: «Ο κόσμος διαλύει τους πάντες», αντικατοπτρίζει τον κεντρικό χαρακτήρα, «και μετά πολλοί είναι δυνατοί στα σπασμένα μέρη. Αλλά εκείνα που δεν θα τον σπάσουν σκοτώνει. Σκοτώνει αμερόληπτα τους πολύ καλούς και τους πολύ ευγενικούς και τους πολύ γενναίους. Αν δεν είσαι κανένας από αυτούς, να είσαι σίγουρος ότι θα σκοτώσει κι εσένα, αλλά δεν θα υπάρξει ιδιαίτερη βιασύνη.”

Ο Hemingway αποκάλυψε το παθιασμένο ενδιαφέρον του για τις ταυρομαχίες στο “Θάνατος το απομεσήμερο” (1932), μια χιουμοριστική και μοναδική μελέτη μη λογοτεχνίας. Το αφρικανικό σαφάρι του Hemingway το 1934 έδωσε το υλικό για ένα άλλο έργο μη λογοτεχνίας, τους Πράσινους Λόφους της Αφρικής (1935), καθώς και δύο από τα καλύτερα διηγήματά του, «Η σύντομη, ευτυχισμένη ζωή του Frances Macomber» και «Τα χιόνια του Κιλιμάντζαρο».

Το 1940 ο Hemingway δημοσίευσε το «Για ποιον χτυπά η καμπάνα», το πιο φιλόδοξο μυθιστόρημά του. Μια θαυμάσια ξεκάθαρη αφήγηση, είναι γραμμένη σε λιγότερο λυρική και πιο δραματική πεζογραφία από το προηγούμενο έργο του.

Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος

Μετά την κριτική και δημοφιλή επιτυχία του έργου “Για ποιον χτυπά η καμπάνα”, o Hemingway έπεσε σε μια λογοτεχνική σιωπή που κράτησε μια ολόκληρη δεκαετία και ήταν σε μεγάλο βαθμό το αποτέλεσμα των επίπονων, συχνά απερίσκεπτων, δραστηριοτήτων του κατά τη διάρκεια του Β `Παγκοσμίου Πολέμου. Το 1942, είδε μερικές από τις πιο αιματηρές μάχες στην Ευρώπη. Την εποχή αυτή έλαβε το παρατσούκλι του «Παπά» από τους θαυμαστές του, στρατιωτικούς και λογοτεχνικούς.

Το 1944, ενώ βρισκόταν στο Λονδίνο, γνώρισε και σύντομα παντρεύτηκε τη δημοσιογράφο του Time, Mary Welsh. Οι τρεις προηγούμενοι γάμοι του—με τη Hadley Richardson, μητέρα ενός γιου, την Pauline Pfeiffer, μητέρα του δεύτερου και του τρίτου γιου του και τη Martha Gellhorn — όλα είχαν καταλήξει σε διαζύγιο. Μετά τον πόλεμο, ο Hemingway και η σύζυγός του αγόρασαν ένα σπίτι, κοντά στην Αβάνα, στην Κούβα.

Ο γέρος και η θάλασσα

Ο Ernest Hemingway πίστευε  ότι “Ο γέρος και η θάλασσα” ήταν το καλύτερο βιβλίο που είχε γράψει. Μαζί του συμφώνησαν τόσο οι κριτικοί όσο και το κοινό. Kυκλοφόρησε το 1952, είναι ένα  από τα τελευταία έργα του Hemingway και αποτελεί το αριστούργημα του.

Πρόκειται για ένα εκπληκτικό μυθιστόρημα που μιλάει για την ιστορία ενός γέρου ψαρά του Santiago που είναι μόνος και αβοήθητος παλεύοντας απελπισμένα στον ωκεανό, στα ανοιχτά της Κούβας, με έναν τεράστιο ξιφία. Χρησιμοποιεί  όλη την τέχνη και το μυαλό του. Η μάχη θα διαρκέσει για τρεις μέρες και ο Santiago θα νικήσει. Αργά την τρίτη νύχτα, θα μπει στο λιμάνι, δίπλα στη μικρή του βάρκα… Τότε  θα υπάρχει μονάχα το άσπρο κόκαλο από το τεράστιο ψάρι που καταβρόχθισαν στη διαδρομή του οι καρχαρίες.

Όταν άκουσε την αληθινή ιστορία του γέρου ψαρά, ο σπουδαίος συγγραφέας, είπε: “Θα βγω στ’ ανοιχτά με τον γέρο-Carlos και τη βάρκα του για να μπορέσω να τα αποδώσω όλα σωστά. Ό,τι κάνει κι ό,τι σκέφτεται όσες ώρες παλεύει πάνω σ’ εκείνη τη βαρκούλα, κατάμονος στη θάλασσα. Είναι ωραία ιστορία.”

Πρόκειται για ένα από τα καλύτερα έργα του Ernest Hemingway για το οποίο του απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ. Του απονεμήθηκε επίσης το Βραβείο Pulitzer Μυθιστορήματος για αυτό το μυθιστόρημα.

H Πλοκή

Ο πρωταγωνιστής Santiago είναι ένας ψαράς, που θεωρείται ο πιο άτυχος άντρας του χωριού, έχοντας μείνει για μήνες χωρίς να πιάσει ψάρι, τόσο που ο κόσμος δεν θέλει να συνδεθεί με αυτόν, μήπως τους κολλήσει η κακή του τύχη.

Αυτό περιλαμβάνει τον πρώην μαθητευόμενο του – ένα νεαρό αγόρι που ονομάζεται Manolin που τον έχει εγκαταλείψει για ένα καλύτερο, ευημερούν πλοίο.

Αυτή η  δυσπιστία όμως δεν τον πτοεί από το ψάρεμα. Αντίθετα, ξεκινάει στην ανοιχτή θάλασσα – στα ανοικτά των ακτών της Φλόριντα – και πηγαίνει πιο μακριά από ό, τι συνήθως – σε μια προσπάθεια να πιάσει ψάρια.

Πιάνει τελικά ένα ψάρι, έναν τεράστιο ξιφία – μόνο για να διαπιστώσει ότι το ψάρι είναι πολύ μεγάλο για να το χειριστεί μόνος του.

Περιορισμένος από τους πόρους και το γερασμένο του σώμα, αλλά με την εμπειρία πολλών ετών στο ψάρεμα, ο Santiago αποφασίζει να καθυστερήσει να σκοτώσει το ψάρι, ποντάροντας στην υπομονή του – αφήνει την πετονιά να χαλαρώσει, για να βρει τον εαυτό του να σέρνεται στη θάλασσα για τρεις ημέρες .

Τελικά νιώθει σαν να έχει αναπτύξει μια αίσθηση συγγένειας με αυτό το πλάσμα που έχει βάλει στο μυαλό του να σκοτώσει.

Το ψάρι τελικά κουράζεται και o Santiago το σκοτώνει. Aποφασίζει να το σύρει πίσω από τη βάρκα. Αυτό αποδεικνύεται όχι μόνο αποτυχημένο αλλά και επικίνδυνο – με την έννοια ότι το αίμα των νεκρών ψαριών, προσελκύει καρχαρίες στη βάρκα.

Όχι μόνο δεν υπάρχει ελπίδα να πάρει μαζί του το ψάρι, το οποίο οι καρχαρίες προσπαθούσαν να πιάσουν πλαισιώνοντας το πλοίο του από όλες τις κατευθύνσεις, αλλά και η ζωή του απειλείται.

Οι καρχαρίες τελικά εγκαταλείπουν τη βάρκα, αλλά όχι πριν εξαφανίσουν κάθε κομμάτι σάρκας από τον γιγαντιαίο ξιφία, αφήνοντας πίσω τους έναν σκελετό, ό,τι έχει απομείνει από τα πολύτιμο αλίευμα του. Οι καρχαρίες πήραν τα ψάρι-θήραμα και τα τελευταία απομεινάρια κάθε ελπίδας που ένιωθε ο γέρος στην καρδιά του.

Κοιτάζοντας τον μεγάλο σκελετό του ψαριού στο σκάφος του, οι άνθρωποι φαινόταν να έχουν αλλάξει την αντίληψή τους για αυτόν και ο Manolin προσφέρεται να ψαρέψει ξανά μαζί του.

“Ο Γέρος και η θάλασσα” είναι ένα από τα τα πιο διάσημα έργα του Ernest Hemingway.

Παραπλανητικά απλό στην επιφάνεια, είναι μια μαρτυρία για τις ιδιοτροπίες του ανθρώπινου πνεύματος – μια ιστορία γενναιότητας, ηρωισμού, αισιοδοξίας, απαισιοδοξίας και η πάλη ενός γέρου ενάντια στα στοιχεία και τους δικούς του δαίμονες.

Eίναι ο “χορός” ενός ηλικιωμένου άνδρα ανάμεσα στην επιτυχία και την αποτυχία, αλλά σε όλη του τη διάρκεια, λάμπει η ανθρώπινη ποιότητα της επιμονής και η αθάνατη προσπάθεια του ανθρώπου να παλέψει ενάντια στα στοιχεία και τις δικές του αμφιβολίες.

Μια αλληγορία για τις μάχες που δίνει ο άνθρωπος – μάχες κι αγώνες που πρέπει να τις εξουσιάζει με τέτοιον τρόπο, ώστε ακόμα και ο χαμός του να έχει αξιοπρέπεια και ν` αποτελεί ταυτόχρονα μια νίκη. “Ο άνθρωπος καταστρέφεται, ποτέ δε νικιέται…”

Καθώς ο Hemingway δείχνει τον γέρο να παλεύει με τον ισχυρό Μarlin, το όνομα που είχε δώσει στον ξιφία, κρατώντας το σχοινί με κάθε ίχνος δύναμης που μπορούσε να μαζέψει το σώμα του που πέφτει, αγνοώντας τα κοψίματα, τον πόνο, την πείνα και την έλλειψη ύπνου  – πολεμώντας το πανίσχυρο πλάσμα βάζοντας σε κίνδυνο τη ζωή του, απλώς αφήνουμε να αναρωτιόμαστε πόσο δυνατός μπορεί να είναι ένας απλός άνθρωπος, με τους απλούστερους πόρους στον πιο απλό βιότοπο.

Είναι απλή αλλά με βαθύ νόημα  η συνειδητοποίηση ότι η προοπτική ενός επικείμενου θανάτου, είτε του σώματος είτε του πνεύματος – μπορεί να αφήσει έναν άνθρωπο αναζωογονημένο, ή μάλλον πολύ πιο ισχυρό από πριν. Αυτό το μικρό μυθιστόρημα από τον Hemingway είναι ένας φόρος τιμής στο ανθρώπινο πνεύμα για την ικανότητά του να νιώθει αγάπη και να ξεπερνά την απώλεια.

Το τέλος ενός μεγάλου συγγραφέα

Η φθίνουσα φυσική κατάσταση του Hemingway και τα όλο και πιο σοβαρά ψυχικά προβλήματα μείωσαν δραστικά τη λογοτεχνική του παραγωγή τα τελευταία χρόνια της ζωής του. Ένα ταξίδι στην Αφρική που σχεδίασαν ο συγγραφέας και η σύζυγός του το 1954 κατέληξε σε αεροπορικό δυστύχημα πάνω από το Βελγικό Κονγκό. Ο Hemingway υπέστη σοβαρά εγκαύματα και εσωτερικά τραύματα από τα οποία δεν ανάρρωσε ποτέ πλήρως. Πρόσθετη πίεση σημειώθηκε όταν η επαναστατική κουβανική κυβέρνηση του Fidel Castro (1926–) ανάγκασε τον Hemingway και τη σύζυγό του να εγκαταλείψουν την οικία τους.

Μετά από λίγους μόνο μήνες στο νέο τους σπίτι στο Αϊντάχο, ο Ernest Hemingway εισήχθη στην κλινική Mayo για να λάβει θεραπεία για υπέρταση και κατάθλιψη και αργότερα υποβλήθηκε σε θεραπεία με ηλεκτροσόκ, μια ριζική θεραπεία με ηλεκτρικό ρεύμα. Πικραμένος από μια αρρώστια που τον ταπείνωσε σωματικά και μείωσε τη γραφή του, έδωσε τέλος στη ζωή του με κυνηγετικό όπλο στις 2 Ιουλίου 1961.

Πολλά από τα αδημοσίευτα και ημιτελή έργα του Ηemingway εκδόθηκαν μετά τον θάνατό του. Λόγω του εκπληκτικού του έργου και της έντονης προσέγγισής του στη ζωή, ήταν αναμφισβήτητα ένας από τους πιο σημαντικούς Αμερικανούς συγγραφείς του εικοστού αιώνα.