Στις 2 Αυγούστου του 1921 έφυγε από τη ζωή η κορυφαία «φωνή» της Νάπολης με την οποία γεννήθηκε η μουσική βιομηχανία.
Ο Enrico Caruso γεννήθηκε στη Νάπολη στις 25 Φεβρουαρίου 1873, σε ένα σπίτι στην οδό Santi Giovanni e Paolo nr. 7 (κοντά στην πλατεία Ottocalli). Ο πατέρας του Marcellino Caruso ήταν εργάτης. Η μητέρα του Anna Baldini εργαζόταν ως καθαρίστρια. Ήταν καταγωγής Piedimonte d`Alife (σήμερα Piedimonte Matese), είχαν 17 παιδιά, όλα γεννημένα νεκρά, πριν αποκτήσουν τον Enrico και ακολούθησαν ακόμα τρία αδέρφια.
Ο Enrico φοίτησε σε κατώτερα σχολεία κι άρχισε να δουλεύει ως εργάτης στο χυτήριο όπου δούλευε ο πατέρας του σε ηλικία δέκα ετών. Με την επιμονή της μητέρας του, άρχισε να σπουδάζει πηγαίνοντας στο εσπερινό, διέπρεψε στο σχέδιο τόσο πολύ που άρχισε να σχεδιάζει σιντριβάνια. Το πάθος του σχεδιασμού τον ακολούθησε σε όλη του τη ζωή. Δημιούργησε σε χαρτιά εξαιρετικές και ευγενικές καρικατούρες των ανθρώπων που γνώρισε, κάνοντας ένα αφιέρωμα σε εκείνους. Το 1888 έχασε σε νέα ηλικία τη μητέρα του από φυματίωση.
Η φωνή του με τον καιρό άρχισε να ωριμάζει. ‘Αρχισε να σπουδάζει τραγούδι με τον De Lutio και τον Schirardi. Ο βαρύτονος Eduardo Missiano, ο οποίος τον είχε ακούσει να τραγουδά σε μια κηδεία το «Messa» του Mercadante, τον σύστησε στον μαέστρο Vergine. Εκείνος συμφώνησε να του διδάξει τραγούδι με αντάλλαγμα ένα μερίδιο 25% των μελλοντικών κερδών του τα επόμενα πέντε χρόνια.
Σε ηλικία είκοσι ενός ετών κλήθηκε να κάνει τη στρατιωτική του θητεία αλλά, χάρη σε έναν ταγματάρχη που ήταν παθιασμένος με τη μουσική, μετά από ενάμιση μήνα τον έστειλαν στο σπίτι και τον αντικατέστησε ο αδελφός του στην υπηρεσία- όπως επέτρεπαν οι νόμοι της εποχής.
Ήταν πλέον ώριμος για το επίσημο ντεμπούτο του – στο «L`amico di Francesco» του Domenico Morelli. Συνέχισε να παίζει σε διάφορα θέατρα της Καζέρτας και της Νάπολης. Το 1897 προσλήφθηκε για την καλοκαιρινή σεζόν στο Λιβόρνο όπου ερμήνευσε τον ρόλο του Alfredo στην «Τραβιάτα». Είχε ως συνάδελφο τη σοπράνο Ada Botti Giachetti, παντρεμένη με έναν γιο.
Μετά την επιτυχία στις αναπαραστάσεις της Traviata και τον θρίαμβο που έγινε στη βραδιά που διοργανώθηκε προς τιμήν του Caruso, η Ada ερωτεύτηκε τον Enrico και οι δυο τους έγιναν εραστές. Από αυτή τη σχέση, που κράτησε έντεκα χρόνια, γεννήθηκαν δύο παιδιά: ο Rodolfo (γεννήθηκε το 1898) και ο Enrico Jr (γεννήθηκε το 1904).
Κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στο Λιβόρνο, ο Enrico Caruso επισκέφτηκε τον μαέστρο Puccini στο σπίτι του στο Torre del Lago, όπου έπαιξε στο «Rodolfo» συνοδευόμενος από τον ίδιο τον μαέστρο. Φαίνεται ότι σε αυτή την περίπτωση ο μαέστρος είπε στον Caruso: «Μα ποιος σε έστειλε, Θεέ!».
Στις 18 Αυγούστου 1897 έγινε η πρώτη νύχτα στο Λιβόρνο του «La Boheme» του Puccini με τον Caruso να παίζει στον ρόλο του Rodolfo και την Ada Giachetti στον ρόλο της Mimi. H παράσταση στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία, γεγονός που σημάδεψε τη διεθνή φήμη του τενόρου. Η Ada Giachetti, μετά από αυτή την επιτυχία, αποφάσισε να αποσυρθεί από τη σκηνή για να αφοσιωθεί στον νέο της έρωτα Enrico.
Τον επόμενο χρόνο ο Caruso έπαιξε σε πολλά έργα στην Ιταλία και στο εξωτερικό: Μιλάνο, Αγία Πετρούπολη, Λισαβόνα, Λονδίνο, Μόντε Κάρλο και Ρώμη. Το 1899 ήταν ο Parpignol στην πρώτη παράσταση του «La Boheme» του Puccini στο Convent Garden του Λονδίνου. Τραγούδησε ξανά στο “La Boheme” υπό τη διεύθυνση του Arturo Toscanini στην εναρκτήρια βραδιά της Σκάλας στο Μιλάνο το 1900.
Τον Δεκέμβριο του 1901 επέστρεψε στη Νάπολη του για να τραγουδήσει στο Teatro San Carlo στο “Elisir d`amore”, με τη σοπράνο Reggina Pinkert. Καθώς αυτή η παράσταση δεν προετοιμάστηκε επαρκώς για το κοινό του Σαν Κάρλο, ο Caruso χειροκροτήθηκε αλλά με κάποια αποδοκιμασία από το παρτιζάνικο κοινό.
Υποδυόμενος τον Radamès στην Aida
Ο διάσημος τενόρος ήταν πολύ δυσαρεστημένος από όσα έγραψε ο μουσικοκριτικός Saverio Procida στην εφημερίδα «Il Pungolo», τέχνης και θεάτρου. Ο κριτικός αναγνώρισε στον Caruso όλη του την ικανότητα, αλλά τον επέπληξε ότι, παρά το ταλέντο του, ερμήνευσε απλώς μια μουσική «μεσαίου χαρακτήρα», αντί να αφιερωθεί σε ένα πιο απαιτητικό ρεπερτόριο, όπως του επέτρεπε η φωνητική του ικανότητα. Ο τενόρος ορκίστηκε να μην τραγουδήσει περισσότερο στη Νάπολη, ακόμα κι αν έκανε καλή χρήση αυτής της κριτικής, κάνοντας ακριβώς αυτό που είχε προτείνει ο Procida.
Μετά από αυτή την εμπειρία στο Σαν Κάρλο, ο τενόρος πήγε στο Μιλάνο, όπου παρήγαγε τους αρχικούς δέκα δίσκους του με σχεδόν πεντακόσιες ηχογραφήσεις που έκανε σε όλη τη διάρκεια της καριέρας του, για την αγγλική δισκογραφική εταιρεία «Gramophone», η οποία αργότερα μετονομάστηκε σε «La Voce del Padrone». Το άλμπουμ του «Vesti la Giubba», άρια των «Pagliacci», πούλησε πάνω από ένα εκατομμύριο αντίτυπα.
Τον Νοέμβριο του 1903 προσλήφθηκε στο θέατρο Metropolitan Opera House της Νέας Υόρκης για μια σειρά παραστάσεων, χάρη στη Ήταν η πρώτη από μια μεγάλη σειρά συνεργασιών με το Metropolitan και τα άλλα θέατρα της Βόρειας και Νότιας Αμερικής.
Ada Giachetti
Τον ακολούθησε η σύντροφός του Ada Giachetti, τα παιδιά του και ο αδερφός του John σε αυτή την περιοδεία. Το καλοκαίρι του 1905, αναζητώντας σπίτι στην Ιταλία, του άρεσε μια βίλα και αγόρασε τη Villa Bellosguardo στη Lastra a Signa, κοντά στη Φλωρεντία. Η βίλα, που είχε μεγάλο πάρκο, γινόταν το «καταφύγιο» ο ίδιος και η οικογένειά του, κάθε καλοκαίρι πήγαινε να ξεκουραστεί στο Bellosguardo.
Στην πρόβα ως Lionel στο “Martha” – Metropolitan Opera, 1915
Το 1906 και τα επόμενα χρόνια συνέχισε την περιοδεία του στις Ηνωμένες Πολιτείες, τραγουδώντας συχνά μαζί με τη Lina Cavalieri. Τον Δεκέμβριο του 1906 η Lina φίλησε με τόση θέρμη τον Enrico Caruso ο στο τέλος της αναπαράστασης του «Fedora», που ξέσπασε ένα σκάνδαλο στο κοινό και τον Τύπο. Στις 17 Απριλίου 1906 έπαιξε στην Carmen στο Σαν Φρανσίσκο. Tο επόμενο πρωί στις 5:07 λεπτά, το Σαν Φρανσίσκο υπέστη τον πιο καταστροφικό σεισμό στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο Caruso και η ομάδα του κοιμόντουσαν στο ξενοδοχείο Palace, το οποίο ευτυχώς δεν έπεσε. Σώθηκαν στον κήπο της βίλας ενός φίλου τους όπου έμειναν για δύο μέρες. Μόνο την τρίτη μέρα κατάφεραν να ξεφύγουν και να φτάσουν στο Όκλαντ.
Mινιατούρες της Botti Giachetti και του Enrico Caruso
Τον Νοέμβριο του ίδιου έτους, στο Central Park, όπου ο Caruso είχε βγει βόλτα, μια γυναίκα δίπλα του φώναξε ξαφνικά βαστώντας τους αστυνομικούς που περιπολούσαν στο πάρκο. Η γυναίκα κατηγόρησε τον τραγουδιστή ότι την παρενόχλησε. Ο Καρούζο καταδικάστηκε για «ανώμαλη συμπεριφορά» και ακολούθησε δικαστική διαδικασία. Εν τω μεταξύ η κυρία είχε φύγει και δεν έγινε έρευνα του ονόματος που είχε δώσει στους πράκτορες. Παρόλα αυτά, ο Caruso καταδικάστηκε σε ένα μικρό πρόστιμο 10 δολαρίων. Ο εισαγγελέας παραιτήθηκε αμέσως αφού πρώτα εκμεταλλεύτηκε την άγνοια του τραγουδιστή στα αγγλικά, ενώ ο αστυνομικός που τον είχε συλλάβει κατηγορήθηκε για ψευδορκία. Αργότερα υπήρχε η υποψία ότι όλα είχαν κανονιστεί από ανταγωνιστές για να βλάψουν το Metropolitan Theatre.
Το καλοκαίρι του 1908 η Ada Giachetti κατέφυγε στη Νίκαια με τον οδηγό, αφήνοντας τον Enrico και δύο γιους στη Villa Bellosguardo. Για τον τραγουδιστή ήταν μια θλιβερή στιγμή, η πρώην αγαπημένη το του τον μήνυσε για κακομεταχείριση, ίσως για να αποσπάσει χρήματα. Ακολούθησε μια νομική διαδικασία στο Μιλάνο, όπου κέρδισε την υπόθεση. Η Ada καταδικάστηκε σε ένα χρόνο φυλάκιση για ψευδείς κατηγορίες. Τότε έφυγε με τον νέο της εραστή στην Αργεντινή. Συχνά ο Enrico της έστελνε τα χρήματα λόγω των κακών συνθηκών στις οποίες βρισκόταν. Πέθανε σε τραγικές συνθήκες που δεν δημοσιοποιήθηκαν ποτέ.
Ο Enrico Caruso συνέχισε την καριέρα του, κατά προτίμηση στις Ηνωμένες Πολιτείες, αφήνοντας τα δύο παιδιά στην Ιταλία, όπου η αδερφή της Ada, Rina Giachetti – η οποία είχε μεγάλη επιτυχία ως τραγουδίστρια όπερας, παίζοντας στα σημαντικότερα θέατρα της Ιταλίας- φρόντισε τα δύο παιδιά που εγκατέλειψε η αδερφή της. Την περίοδο αυτή ο Caruso αφοσιώθηκε με ιδιαίτερη προσοχή στους δίσκους, παρήγαγε πολλά άλμπουμ με ναπολιτάνικα τραγούδια.
Το 1910 έγινε αντικείμενο απόπειρας εκβιασμού από την εγκληματική οργάνωση «Mano nera»- αποτελούμενη κυρίως από Ιταλοαμερικανούς. Ο υπολοχαγός Έλιοτ Νες, που είχε πάρει τη θέση του διάσημου αστυνομικού Πετροζίνο, τον συμβούλεψε να συμφωνήσει με τους ληστές. Ο Caruso πήγε στο ραντεβού με τους ληστές για να παραδώσει το ποσό, συνοδευόμενος από αρκετούς αστυνομικούς μεταμφιεσμένους με διάφορους τρόπους. Με την παράδοση των χρημάτων συνελήφθησαν οι δύο ληστές που είχαν εμφανιστεί για να εισπράξουν το ποσό.
Στη Νέα Υόρκη, ο Enrico γνώρισε μια νεαρή κοπέλα, την Dorothy Benjamin, την οποία ερωτεύτηκε βαθιά, αρραβωνιάστηκε μαζί της, παρά τη διαφορά ηλικίας 22 ετών. Παντρεύτηκαν το 1918 ενώ ο τραγουδιστής έπαιζε ως πρωταγωνιστής την πιο διάσημη ταινία του «My Cousin». Το 1919 οι δυο τους απέκτησαν μια κόρη στην οποία έδωσαν το όνομα Gloria.
Στις 28 Μαΐου 1921 ο Enrico Caruso αναχώρησε από τη Νέα Υόρκη κατευθείαν για τη Νάπολη για να επιβιβαστεί στο πλοίο «President Wilson», συνοδευόμενος από τη σύζυγό του Dorothy, την κόρη του Gloria και τον αδερφό του Giovanni. Ο Enrico ένιωσε ότι αυτό ήταν το τελευταίο του ταξίδι, η τελευταία ευκαιρία να επιστρέψει στην αγαπημένη του πόλη.
Κατά τη διάρκεια αρκετών μηνών υπέφερε ιδιαίτερα από μια πνευμονική λοίμωξη που δημιουργήθηκε ύστερα από ένα ατύχημα που συνέβη στο Metropolitan κατά τη διάρκεια μιας παρ`αστασης του «Samson and Delilah».
Το 1920, κατά τη διάρκεια εκείνης της παράστασης στο Metropolitan, ο τραγουδιστής χτυπήθηκε από μια στήλη από χαρτόνι κατά τη σκηνή της κατάρρευσης του ναού. Δεν είχε δώσει σημασία στο περιστατικό που του είχε προκαλέσει σοβαρή θλάση στα πλευρά του. Η κατάστασή του επιδεινώθηκε και χειρουργήθηκε για την αφαίρεση πνευμονικού οιδήματος.
Η στήλη τον είχε χτυπήσει στο πλάι προκαλώντας πιθανότατα κάταγμα στα πλευρά. Ο τραγουδιστής δεν είχε δώσει σημασία στο θέμα και συνέχισε να παίζει. Είχε ήδη κάνει πνευμονικό οίδημα με σχετική μόλυνση. Οδηγήθηκε σε εγχείρηση και το οίδημα του πνεύμονα εξαλείφθηκε, αλλά η βλάβη υπήρχε και δεν επουλώθηκε παρά τη θεραπεία.
Έφτασε στη Νάπολη στις 9 Ιουνίου, έμεινε στο ξενοδοχείο Vesuvio, όπου για λίγες μέρες, συναντούσε τη θετή μητέρα Maria Castaldi, χήρα του πατέρα και του γιου του Rodolfo. Μετακόμισε στο Σορέντο στο Hotel Victoria σε αναζήτηση ανάπαυσης. Η υγεία του φαινόταν να βελτιώνεται, περπατούσε και έκανε μπάνιο στη θάλασσα, περιτριγυρισμένος από φίλους που τον επισκέφτηκαν. Στα τέλη Ιουλίου εξετάστηκε από δύο ειδικούς, οι οποίοι τον συμβούλεψαν να επιστρέψει στη Νάπολη, όπου θα μπορούσε να τον φροντίσουν καλύτερα.
Στις 31 Ιουλίου επέστρεψε στη Νάπολη και πήγε στο Hotel Vesuvio. Την 1η Αυγούστου τον τραγουδιστή επισκέφτηκαν οι διάσημοι γιατροί Cardarelli, Moscati και Niola, οι οποίοι δεν έδωσαν ελπίδες στον κορυφαίο τενόρο. Το πρωί της 2ας Αυγούστου 1921 ο Enrico Caruso έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 48 ετών. Το σώμα του ταριχεύτηκε και μετά από κηδεία στην εκκλησία του Αγίου Francesco di Paola όπου ένα τεράστιο πλήθος συμμετείχε, το σώμα του ενταφιάστηκε στο νεκροταφείο του S Η Maria del Pianto σε ένα παρεκκλήσι που είχε χτίσει η γυναίκα του.
Ο Lucio Dalla, κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο Sorrento στο Hotel Victoria, φιλοξενήθηκε στο ίδιο διαμέρισμα στο οποίο βρισκόταν ο Caruso πριν από το θάνατό του. Ο Lucio ένιωσε έμπνευση και συνέθεσε το τραγούδι “Caruso” προς τιμήν του δασκάλου.
