Η Ναταλία Μίγδου, μια πολυτάλαντη καλλιτέχνης με βαθιά αφοσίωση στο θέατρο, πρωταγωνιστεί και σκηνοθετεί το έργο «Γάλα Αίμα» της Αλεξάνδρας Κ*, μια σύγχρονη μεταγραφή της Μήδειας που εξερευνά την τραγική θέση της γυναίκας σε έναν κόσμο που την καταπιέζει και την αποξενώνει. Το έργο, το οποίο ανατέθηκε στη συγγραφέα από το Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου, μεταφέρει την αρχαία τραγωδία σε ένα χωριό της ελληνικής επαρχίας του 1958, αποκαλύπτοντας τις διαχρονικές και οδυνηρές πραγματικότητες της έμφυλης ανισότητας.
Η Ναταλία Μίγδου αναλαμβάνει τον ρόλο της Ξένης, μιας γυναίκας που εγκαταλείπεται από τον άντρα της και αναγκάζεται να αντιμετωπίσει μια κοινωνία που την απορρίπτει, ενώ η ίδια παλεύει να ανακαλύψει τον εαυτό της μέσα από την απόλυτη απώλεια και την προδοσία. Στη συνέντευξη που ακολουθεί, η ηθοποιός και σκηνοθέτιδα μιλάει για την πρόκληση του να ερμηνεύσει και να σκηνοθετήσει ένα τόσο απαιτητικό και βαθιά συναισθηματικό έργο, για τη διαχρονικότητα των θεμάτων που θίγει η παράσταση και για τον τρόπο με τον οποίο η τέχνη μπορεί να φωτίσει και να αμφισβητήσει τις παγιωμένες κοινωνικές δομές.
Η προσέγγιση της Ναταλίας Μίγδου φέρνει στο φως την πολυπλοκότητα της γυναικείας εμπειρίας, την αόρατη δύναμη της αυτοθυσίας, και τον σπαρακτικό αγώνα για επιβίωση σε έναν κόσμο που αρνείται να δει. Μέσα από την ερμηνεία της, ο θεατής καλείται να αναλογιστεί τις αόρατες γυναίκες που υπάρχουν ακόμα και σήμερα, στο περιθώριο της κοινωνίας, παλεύοντας να βρουν τη δική τους φωνή και θέση στον κόσμο.
Επανέρχεσθε στο θέατρο έπειτα από 14 ολόκληρα χρόνια. Πώς και όλο αυτό το διάστημα δεν κάνατε καθόλου θέατρο; Φαντάζομαι θα ήταν πολλές οι προτάσεις από το ΔΗΠΕΘΕ Ιωάννινων.
Ζω σε μια πόλη που βασιλεύει το ερασιτεχνικό θέατρο. Στους ερασιτέχνες, ως επαγγελματίας που είμαι, δεν ανήκω, επομένως δεν μπορώ να συμπράξω μαζί τους. Ο μόνος επαγγελματικός φορέας στην πόλη, το ΔΗΠΕΘΙ, μου έχει μόνιμα κλειστή την πόρτα.
Ουδέποτε είχα πρόταση να συμμετάσχω σε κάποια απ τις παραστάσεις του. Προτιμώνται πρόσωπα γνώριμα προς αυτούς που το διοικούν, πρόσωπα που κοντεύουν να πάρουν σύνταξη από εκεί μέσα. Δεν είμαι εγώ εκείνη που θα επέλεγαν για πολλούς λόγους. Δεν συμφέρω!
Μπήκα λοιπόν στη διαδικασία να φτιάξω μόνη μου τις συνθήκες( την σχολή μου ) για να μπορώ να δουλεύω πάνω στο θέατρο και να μην είμαι μια άνεργη επαγγελματίας ανάμεσα σε εργαζόμενους ερασιτέχνες.
Τι σας ενέπνευσε να ασχοληθείτε με αυτό το έργο της Αλεξάνδρας Κ*;
Το «γάλα-αίμα» σαν κείμενο έπεσε εντελώς τυχαία στα χέρια μου σε ένα βιβλιοπωλείο των Ιωαννίνων (στάθηκα τυχερή ίσως ήταν και το τελευταίο αντίτυπο στη χώρα ) . Στο πρώτο φυλλομέτρημα με εντυπωσίασε ο σπουδαίος λόγος της συγγραφέως ..στην πρώτη ανάγνωση το θέμα του , στην ανάλυση του οι σκληρές του αλήθειες
Πώς προσεγγίσατε την ιδέα της μεταγραφής της Μήδειας στην ελληνική επαρχία του 1958;
Το συγκλονιστικό κείμενο της Αλεξάνδρας Κ. έκανε μοναδικά αυτή την προσέγγιση. Στ αλήθεια βρήκα έτοιμο τον δρόμο . Εγώ απλώς « περπάτησα πάνω του» την ευχαριστώ απεριόριστα γι’ αυτό
Τι ήταν αυτό που σας έκανε να θέλετε να σκηνοθετήσετε και να πρωταγωνιστήσετε στο ίδιο έργο;
Είναι ένα έργο που με αγγίζει βαθιά! Είναι ένας ρόλος που μου ταιριάζει . Ο ρόλος της Ξένης είναι τόσο ελκυστικός να τον υποδυθεί κάποιος, όπως βέβαια και να τον σκηνοθετήσει
Πώς προετοιμαστήκατε για τον ρόλο της Ξένης;
Μα ήμουν «σαν έτοιμη από καιρό» γι αυτό τον ρόλο . Είμαι γυναίκα !!
Ποιες ήταν οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίσατε κατά τη διάρκεια των προβών;
Η μεγάλη μου πρόκληση ήταν να καταφέρω να μυήσω μαθητές που δεν έχουν καθόλου προσωπικά βιώματα εμπειρίες και ανάλογα τραύματα που ένας ηθοποιός, ακόμα και επαγγελματίας είναι δόκιμο να έχει συμμετέχοντας σε ένα σε ένα τέτοιων απαιτήσεων έργο , και μην ξεχνάμε ότι εδώ πρόκειται για μαθητές της σχολής μου με ελάχιστη εμπειρία.
Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση στην ισορροπία μεταξύ σκηνοθεσίας και υποκριτικής;
Να μην ερωτευτώ τον νάρκισσο εαυτό μου!!
Πώς καταφέρατε να αποδώσετε τη συναισθηματική κατάσταση της Ξένης;
Συνδέομαι με εκείνη ως μάνα, γυναίκα, σύζυγος , γεννημένη και μεγαλωμένη στην επαρχία . Είχα στα χέρια μου ένα κείμενο που με οδήγησε , με δίδαξε και με ενέπνευσε.
Ποιο είναι το κεντρικό μήνυμα που θέλετε να περάσετε στο κοινό μέσα από το έργο;
Διαβάζοντας το έργο ένιωσα να με διαπερνάει σφαίρα . Η ανάγκη μου ήταν να το μοιραστώ και αυτό έκανα. Έδωσα μια μεγάλη ευκαιρία στο κοινό της πόλης να γνωρίσει ένα σπουδαίο έργο και να νιώσει ότι οι ανισότητες και οι άδικες συμπεριφορές οδηγούν στον όλεθρο και στο συγκεκριμένο έργο στην τραγωδία.
Ποια είναι η άποψή σας για τον ρόλο της γυναίκας στην κοινωνία της εποχής που εκτυλίσσεται το έργο;
Αυτή που είναι και σήμερα , δεν έχουν αλλάξει πολλά . η γυναίκα είναι υποβαθμισμένη σαν οντότητα και άνιση σε σχέση με τον άντρα . ακόμα και η δασκάλα στο έργο που φάνταζε χειραφετημένη και ανεξάρτητη γυναίκα έκανε πλήθος συμβιβασμών για να μπορέσει να σταθεί στην αυστηρή ανδροκρατούμενη κοινωνία.
Πώς νομίζετε ότι η ιστορία της Ξένης αντικατοπτρίζει τις σύγχρονες κοινωνικές ανισότητες;
Οι ανισότητες και το αίσθημα της αδικίας είναι διαχρονικά φαινόμενα. Η ιστορία της Ξένης είναι επίκαιρη με μεγαλύτερο εύρος και οικουμενική διάσταση.
Πώς συνεργαστήκατε με την Αλεξάνδρα Κ* για να μεταφέρετε το έργο στη σκηνή;
Με την κυριά Κατσαρού ήρθαμε σε επικοινωνία όταν χρειάστηκε ηθικά να της ζητήσω τα δικαιώματα για το έργο ενώ ήδη είχαμε την παραχώρηση από το φεστιβάλ Αθηνών -Επιδαύρου. Η κυριά Κατσαρού ανταποκρίθηκε θετικά και προσφέρθηκε ευγενικά για συνεργασία στο έργο και την ευχαριστώ πολύ γι αυτό η οποία τελικά κυρίως λόγω απόστασης δεν προέκυψε.
Ποιο είναι το αγαπημένο σας απόσπασμα από το έργο και γιατί;
Είναι η στιγμή που η Ξένη μιλάει στα κορίτσια της και τα προτρέπει να πάνε στο σχολείο, να αυτοσυντηρούνται και να αυτοπροστατεύονται. Σπουδαία λόγια για μια μάνα του 58 που τη στιγμή που τα αποχωρίζεται για πάντα δεν τα προτρέπει σε γάμο και νοικοκύρεμα.
Πώς επηρέασε το έργο τη δική σας κατανόηση για την κατάσταση των γυναικών στην ελληνική επαρχία;
Απέκτησα μεγαλύτερη εν συναίσθηση για την θέση της ηρωιδας … Τα γνώριζα αυτά από αφηγήσεις, βιώματα μεγαλύτερων γυναικών, ιστορίες . Ενισχύθηκε απόλυτα η άποψη μου για το τι συντελούνταν στις μικρές κλειστές κοινωνίες μετά τον εμφύλιο.
Τι πιστεύετε ότι κάνει αυτό το έργο επίκαιρο σήμερα;
Θεωρώ ότι είναι απόλυτα επίκαιρο μιας και η γυναίκα ποτέ δεν εξισώθηκε με τον άντρα . η Βία υπερισχύει του νόμου. Η γνώση δεν καταρρίπτει το κατεστημένο η εξέλιξη αντί να ενισχύει τη γυναίκα της έφερε πρόσθετα βάρη
Ποια ήταν η αντίδραση του κοινού στις πρώτες παραστάσεις;
Η παράσταση άγγιξε ιδιαίτερα το κοινό. Μας προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση το να βλέπουμε γυναίκες και άντρες να φεύγουν κλαμένοι από το θέατρο. Ακόμα και όσοι δεν είναι θιασώτες του δράματος και ήρθαν στην παράσταση έφυγαν συγκλονισμένοι , αυτά που μας δήλωναν κατά την αποχώρηση τους πραγματικά μας έκαναν να νιώθουμε υπερηφάνεια και συγκίνηση γι αυτό και επανερχόμαστε ύστερα από γενική απαίτηση στις 2 Σεπτεμβρίου.
Πώς διαχειριστήκατε τη σκοτεινή και βαριά θεματολογία του έργου κατά τη διάρκεια των προβών;
Το έργο της Αλεξάνδρας Κ μόνο έκσταση μας δημιούργησε. Καθόλου δε πιεστήκαμε στη διάθεσή μας, δεν νιώσαμε να μας καταβυθίζει να μας μαυρίζει . η κραυγή στο χαιρετισμό μας είναι το αποκορύφωμα της έκστασης που πας προκλήθηκε
Ποιες ήταν οι πιο συναισθηματικά φορτισμένες σκηνές για εσάς ως ηθοποιός και σκηνοθέτης;
Η σκηνή με τα παιδιά της ,τα τελευταία λόγια που τους απευθύνει οι συμβουλές της για μια ελεύθερη και αξιοπρεπή ζωή ,και μετά το κακό, η σκηνή με τον άντρα της που ενώ τρων τις σάρκες τους γίνονται ένα κουβάρι αγάπης πριν το απονενοημένο.
Πώς δουλέψατε με τους υπόλοιπους ηθοποιούς για να επιτύχετε τη σωστή δυναμική στη σκηνή;
Το έργο δουλεύτηκε σε όλες τις φάσεις του με οδηγό μας το κείμενο. Με απίστευτο σεβασμό, συγκέντρωση και επαφή με τον λόγο της συγγραφέως . Οι μαθητές μου κατάφεραν και τους συγχαίρω γι αυτό να αφήσουν εκτός των προβών αυτά που τους απασχολούσαν , τις σκέψεις , τις ανησυχίες τους, τα προσωπικά τους θέματα και την όποια ελαφρότητα .
Ποια ήταν η έμπνευσή σας για το σκηνικό και τα κοστούμια της παράστασης;
Η ηπειρώτικη φύση και αρχιτεκτονική των παραδοσιακών χωρίων μας , οι μνήμες των παππούδων μας, οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες που βρίσκονται στα σπίτια δεν μας εμπνέουν απλώς είναι ριζωμένα μέσα μας. Αυτά αποτυπώθηκαν στο σκηνικό και στα κοστούμια της παράστασης .
Τι επιδιώκετε να αισθανθεί το κοινό φεύγοντας από την παράσταση;
Συγκίνηση, αφύπνιση, ταύτιση, εν συναίσθηση, λύτρωση, συγχώρεση ..ότι επιδιώκει το θέατρο εν γένει .
Πώς εξελίχθηκε η δική σας κατανόηση του χαρακτήρα της Ξένης κατά τη διάρκεια των προβών;
Ωριμάζοντας οι πρόβες , φεύγοντας από την ανάγνωση και παίζοντας πια, άρχισα να κατανοώ την Ξένη από την διαντίδραση της με του υπόλοιπους ρόλους . Και η Ξενη δεν θα ήταν αυτή που ήταν αν κινούνταν μόνο σε ένα εσωτερικό πλαίσιο. Οι υπόλοιποι ρόλοι λοιπόν προσφέραν τα υλικά για να χτιστεί το οικοδόμημα της Ξένης στο έργο.
Ποιες είναι οι επιρροές σας ως σκηνοθέτης και ηθοποιός;
Η ίδια η ζωή.
Πώς η εμπειρία σας σε άλλες παραγωγές επηρέασε τη δουλειά σας σε αυτό το έργο;
Κάθε δουλειά είναι μοναδική δεν επηρεάζομαι ιδιαίτερα από παρελθοντικές . Προσπαθώ να διατηρήσω την φρεσκάδα και το σκίρτημα της πρώτης φοράς . Κάθε έργο είναι διαφορετικό και ταυτόχρονα μοναδικό, ανεπανάληπτο με αυτή την έννοια .
Ποια ήταν η διαδικασία για να εισαγάγετε το κοινό στην ατμόσφαιρα της εποχής;
Παρουσίασα το έργο με λυρισμό , λεπτούς και κομψούς χειρισμούς . Οι θεατές βρέθηκαν μπροστά σε οικείες εικόνες, γλώσσα και ακούσματα . Η Ηπειρώτικη μουσική, το κλαρίνο ,κυριαρχεί στο έργο , Τα κοστούμια είναι σαν αυτά που είναι κρεμασμένα στα σπίτια των χωριών μας . Η μουσική είναι ο μέγιστος συνδετικός κρίκος με την παράδοση μας .
Πώς διαχειρίζεστε τις αντιδράσεις των θεατών στις πιο δραματικές σκηνές του έργου;
Με διαντίδραση , επικοινωνία και επανατροφοδότηση αυτό που λέμε feedback . η ενέργεια που ανταλλάσσεται μεταξύ σκηνής και θεατών σε μια θεατρική παράσταση πραγματικά μπορεί να φωτίσει ολόκληρη την παράσταση .
Ποια είναι η σημασία της επιλογής του τίτλου του έργου;
Θα μείνω σε ένα απόσπασμα των λόγων της Ξένης στο έργο
…. « κάθε που τα βυζαίνω με δαγκώνουνε
Αντάμα με το γάλα πίνουν κι αίμα
Δύο πληγές εγίνανε τα στήθη μου .
Δαγκώνομαι κι εγώ για να μην κλαίω
μην και το γάλα μου πικρίσει και το φτύσουν και μου μείνουν νηστικά …»
Πώς συνδυάζετε τα στοιχεία της αρχαίας τραγωδίας με την σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα στο έργο;
Το έργο της Αλεξάνδρας Κ*, μια μεταγραφή της Μήδειας του Ευριπίδη στο σήμερα,
αν και στο τέλος ακολουθεί το «παπαδιαμαντικό» μονοπάτι, καθώς η Ξένη υιοθετεί
τη «μια κι έξω» λύση της Φραγκογιαννούς («Φόνισσα»), για να «γλιτώσει», για να
«σώσει» τις κόρες της από ένα προδιαγεγραμμένο μέλλον, στο θυσιαστήριο μιας
εχθρικής κοινωνίας.
Η Ξένη, η κεντρική ηρωίδα, δεν είναι μια άγνωστη. Είναι μια οικεία γυναικεία
μορφή ακόμα και σήμερα, εύκολα αναγνωρίσιμη μέσα στον κοινωνικό περίγυρο,
συχνά και μέσα στους κόλπους της οικογένειας. Μπορεί να είναι η γιαγιά, η μάνα,
που μας γέννησαν και μας ανέθρεψαν.
Πώς το έργο αυτό άλλαξε την προσωπική σας άποψη για το θέατρο και την τέχνη;
Το έργο δεν μου άλλαξε καθόλου την άποψη που έχω για το θέατρο και την τέχνη γενικότερα αντίθετα μου την επιβεβαίωσε , την ενίσχυσε. Ενίσχυσε την τεράστια υποκειμενική αξία που του έχω δώσει .
Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας μετά από αυτή την παραγωγή;
Μετά το κλείσιμο της αυλαίας στο γάλα – αίμα θα αποφασίσω με ποιο έργο θα καταπιαστώ . Με έχει κατακλύσει τόσο πολύ το έργο που ανεβάζουμε που αυτή την στιγμή που δεν μπορώ να σκέφτομαι παράλληλα για το επόμενο .
Ποια είναι η σημαντικότερη συμβουλή που έχετε λάβει μέχρι σήμερα και ποια θα ήταν αυτή που θα δίνατε στα παιδιά σας;
« Με θάρρος στη ζωή» έλεγε ο Πατέρας μου
« με αυτοπροστασία και αυτοσυντήρηση να πορεύεσαι» λέει η μάνα μου
Ποτέ να μην ακολουθείς γιατί έτσι πάντα θα έπεσαι .. λέω εγώ στα παιδιά μου.
Αν είχατε μόνο μία μόνο ευχή, ποια θα ήταν αυτή;
Να μην χαθεί απ την ζωή κανένας δικός μου άνθρωπος.
Ποιο είναι το δικό σας Motto ζωής;
« Η αλήθεια σώζει»
H μεγαλύτερή σας φοβία;
« Ο θάνατος»
“Αδιαφορώ για τη δόξα. Με φυλακίζει μες στα πλαίσια που καθορίζει εκείνη κι όχι εγώ.” έχει πει ο Μεγάλος Μάνος Χατζιδάκις. Τι είναι για εσάς η δόξα;
« Εφήμερη τυμπανοκρουσία».
Ποιοι είναι οι ήρωές σας στην πραγματική ζωή;
Ο εαυτός μου …
Σε ποια λάθη δείχνετε τη μεγαλύτερη επιείκεια;
« Σε αυτά που γίνονται άπαξ».
Τι είναι για εσάς ευτυχία;
Μια λαχανόπιτα που ψήνεται ένα βροχερό Κυριακάτικο μεσημέρι … και γύρω μαζεμένη όλη η οικογένεια σε απόλυτη αναμονή.
Τι απεχθάνεστε περισσότερο από όλα στη ζωή σας;
Τον συνωστισμό , την πολυκοσμία, τα πλήθη στις ουρές …εκτός από τον συνωστισμό, την πολυκοσμία , τα πλήθη στις ουρές … τις ημέρες που έχω παράσταση !
Σε μια εποχή όπου δυστυχώς είναι πολλές οι γυναίκες – θύματα κακοποίησης από τους συντρόφους τους, ποια μηνύματα θα θέλατε να περάσετε σε εκείνες τις γυναίκες που βασανίζονται από κακοποιητικές συμπεριφορές και σε εκείνους που τις κακοποιούν;
Θα δανειστώ μια έκφραση της συγγραφέως .. « Να μάθετε το όχι! Το εγώ! Το ως εδώ.» Όσο για τους κακοποιητές να μάθουν να σέβονται το όχι, το εγώ , το ως εδώ.
Ποια είναι τα όνειρά σας- τόσο σε προσωπικό όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο;
Σε προσωπικό επίπεδο ονειρεύομαι μια πορεία προς την ευδαιμονία.
Σε επαγγελματικό επίπεδο μια πορεία προς την επιτυχία.
Αν έπρεπε να επιλέξετε ένα τραγούδι ή μια μελωδία που σας “αγγίζει” περισσότερο, ποιο θα ήταν αυτό και γιατί;
« Καίγομαι και σιγολιώνω» παραδοσιακό ηπειρώτικο τραγούδι που κυριαρχεί το κλαρίνο σε έναν απόλυτο λυρικό συνδυασμό στίχου και μουσικής . Το έχω συνδέσει με τον πατέρα μου που δεν τον έχω πιά , τις ρίζες μου και την αυθεντική αγάπη.
Από τις εμπειρίες που είχατε έως σήμερα, υπάρχει κάτι για το οποίο έχετε μετανιώσει ;
Το ότι δεν απέβαλλα τη στιγμή που έπρεπε ανθρώπους από τη σχολή και από τη ζωή μου.
Ποια είναι η κινητήρια δύναμή σας για να ανταπεξέλθετε σε όποιο εμπόδιο ή δυσκολία έχετε συναντήσει στον “δρόμο” σας ;
Τα παιδιά μου.
