Τα άλογα δεν μπορούν να ξεγελαστούν από προσποιητά συναισθήματα — και αυτό τα καθιστά εξαιρετικούς «συμβούλους» σε θέματα ψυχικής υγείας, σύμφωνα με νέα μελέτη. Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ στη Βρετανία συμμετείχαν ενεργά σε συνεδρίες ιπποθεραπείας όπου διαπίστωσαν ότι η επιτυχία της μεθόδου οφείλεται κυρίως στην επιβλητική παρουσία των αλόγων, καθώς και στην μοναδική ικανότητά τους να διακρίνουν τα προσποιητά συναισθήματα — χαρακτηριστικά που τα καθιστούν ιδιαίτερα αποτελεσματικά ως «θεραπευτές».
Η μελέτη των ερευνητών δείχνει ότι τα άλογα θα μπορούσαν να αποτελέσουν πρότυπο για το σχεδιασμό μελλοντικών ρομπότ ψυχοθεραπείας. Οι ερευνητές υποστηρίζουν πως αντί για μικρά και προβλέψιμα ρομπότ, θα πρέπει να δημιουργούμε τεχνολογίες μεγάλες, ελαφρώς απρόβλεπτες και ικανές να «αντιστέκονται» — όπως ακριβώς τα άλογα.
Γιατί η ιπποθεραπεία είναι τόσο αποτελεσματική
Η ιπποθεραπεία αποτελεί μια καθαρά θεραπευτική διαδικασία, όπου η παραδοσιακή συνεδρία αποκατάστασης μεταφέρεται από την αίθουσα στην αρένα και τα θεραπευτικά εργαλεία αντικαθίστανται από το άλογο. Εφαρμόζεται εδώ και περισσότερα από 70 χρόνια, προσφέροντας βοήθεια σε άτομα με άγχος, τραύμα και διάφορα ψυχικά προβλήματα. Οι συμμετέχοντες καλούνται να επικοινωνήσουν με το άλογο μέσω μη λεκτικών οδών, με τη γλώσσα του σώματος. Σε ορισμένα προγράμματα, το ποσοστό ολοκλήρωσης αγγίζει το 94%, υπερβαίνοντας κατά πολύ την αποτελεσματικότητα των συμβατικών θεραπειών.
Η επικεφαλής της μελέτης, Έλεν Γουίρ, συμμετείχε σε ένα τετραήμερο πρόγραμμα βασισμένο στο Σύστημα Φυσικής Ιππασίας του Pat Parelli, με στόχο να κατανοήσει βιωματικά τη διαδικασία. Κατέγραψε σε πραγματικό χρόνο συναισθήματα, εμπειρίες και εσωτερικές μετατοπίσεις, ενώ παράλληλα οι υπεύθυνοι κατέγραψαν τις δικές τους παρατηρήσεις.
Η ερευνήτρια διαπίστωσε ότι οι πτυχές της θεραπείας με άλογα που αρχικά φαίνονται αντιπαραγωγικές – η νευρικότητα, η δυσκολία ανάγνωσης των σημάτων του ζώου και η αντίσταση του αλόγου σε ασαφείς εντολές – είναι στην πραγματικότητα απαραίτητες για τη θεραπευτική διαδικασία.
Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα ευρήματα της μελέτης είναι η επίδραση του μεγέθους των αλόγων. Με βάρος που αγγίζει τα 900 κιλά, τα άλογα διαθέτουν μια εντυπωσιακή σωματική παρουσία που εμπνέει σεβασμό, κάτι που δύσκολα επιτυγχάνεται με μικρότερα ζώα ή ρομπότ.
«Ο συντονιστής με προέτρεψε να αξιολογήσω τη γλώσσα του σώματος του αλόγου και να προσδιορίσω τη συναισθηματική του κατάσταση, συγκρίνοντας την με τα δικά μου συναισθήματα», έγραψε η ερευνήτρια στην έρευνά της.
Αντίσταση και θεραπεία
Σε αντίθεση με την παραδοσιακή θεραπεία, όπου ο θεραπευτής κρατά τον έλεγχο, τα άλογα αντιδρούν στις ασαφείς εντολές, ωθώντας τους συμμετέχοντες να εκφράζονται με σαφήνεια και ηρεμία. Οι ερευνητές περιγράφουν αυτή τη δυναμική ως έναν «χορό ανθρώπου και αλόγου», όπου οι ηγετικοί ρόλοι εναλλάσσονται μεταξύ του συμμετέχοντα και του ζώου.
Η ερευνήτρια συνεργάστηκε με ένα άλογο που είχε «κακή διάθεση» και την αγνοούσε πλήρως. Η εμπειρία αυτή της έμαθε πως η καθιέρωση σαφών ορίων και η αποφασιστικότητα αποτελούν προϋποθέσεις για τη δημιουργία μιας σχέσης εμπιστοσύνης.
Πώς τα άλογα θα μπορούσαν να επηρεάσουν το σχεδιασμό ρομπότ
Σήμερα, τα περισσότερα ρομπότ θεραπείας είναι μικρά, χαριτωμένα και καθησυχαστικά — όπως το PARO (ρομπότ-φώκια) και οι ρομποτικές γάτες. Ωστόσο, η νέα μελέτη δείχνει πως αυτή η προσέγγιση ίσως δεν είναι τόσο αποτελεσματική. Οι ερευνητές υποστηρίζουν πως τα μελλοντικά ρομπότ θα πρέπει να είναι αρκετά μεγάλα ώστε να εμπνέουν σεβασμό, να είναι ικανά να αναγνωρίζουν ασάφειες στην ανθρώπινη συμπεριφορά και να μπορούν να προσαρμόζονται με ευελιξία, αναλαμβάνοντας πότε τον ρόλο του καθοδηγητή και πότε του καθοδηγούμενου, ανάλογα με τη δυναμική της αλληλεπίδρασης.
Ωστόσο, η δημιουργία ρομπότ αρκετά μεγάλων ώστε να εμπνέουν σεβασμό, διατηρώντας παράλληλα τα πρότυπα ασφαλείας, παρουσιάζει σοβαρά τεχνικά εμπόδια. Η αναπαραγωγή της γνήσιας ενσυναίσθησης και διαίσθησης των έμβιων όντων παραμένει στην αιχμή της τεχνολογικής ανάπτυξης. Επιπλέον, τα ρομπότ θα μπορούσαν να προσφέρουν ανάλογα οφέλη εκεί όπου η πρόσβαση σε ιπποθεραπεία είναι δύσκολη ή οικονομικά απαγορευτική.
ΠΗΓΗ: Studyfinds
