Η κυβέρνηση Τραμπ έχει συζητήσει το ενδεχόμενο να βοηθήσει το Ιράν να αποκτήσει πρόσβαση σε έως και 30 δισεκατομμύρια δολάρια για την ανάπτυξη ενός πυρηνικού προγράμματος παραγωγής ενέργειας για ειρηνικούς σκοπούς, τη χαλάρωση των κυρώσεων και την απελευθέρωση δισεκατομμυρίων δολαρίων σε παγωμένα ιρανικά κεφάλαια — όλα αυτά στο πλαίσιο μιας εντεινόμενης προσπάθειας να επανέλθει η Τεχεράνη στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, σύμφωνα με τέσσερις πηγές που γνωρίζουν το θέμα και επικαλείται το CNN.
Βασικοί παράγοντες από τις ΗΠΑ και τη Μέση Ανατολή έχουν συνομιλήσει με τους Ιρανούς πίσω από τις σκηνές, ακόμα και εν μέσω της έντονης στρατιωτικής δραστηριότητας μεταξύ Ιράν και Ισραήλ τις τελευταίες δύο εβδομάδες, ανέφεραν οι πηγές. Οι συνομιλίες αυτές συνεχίστηκαν και αυτήν την εβδομάδα, μετά την υπογραφή της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές.
Αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τραμπ τόνισαν ότι έχουν τεθεί στο τραπέζι αρκετές προτάσεις. Πρόκειται για προκαταρκτικές και διαρκώς εξελισσόμενες ιδέες, με ένα σταθερό και μη διαπραγματεύσιμο όρο: μηδενική εμπλουτισμός ουρανίου από το Ιράν, κάτι που το Ιράν έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι χρειάζεται. Ωστόσο, τουλάχιστον ένα προκαταρκτικό σχέδιο πρότασης, που περιγράφηκε στο CNN από δύο πηγές, περιλαμβάνει αρκετά κίνητρα για το Ιράν.
Ορισμένες λεπτομέρειες συμφωνήθηκαν σε μια μυστική, πολυωρη συνάντηση μεταξύ του ειδικού απεσταλμένου των ΗΠΑ Στιβ Γουίτκοφ και εταίρων του Κόλπου στον Λευκό Οίκο την περασμένη Παρασκευή, μια ημέρα πριν τις αμερικανικές στρατιωτικές επιθέσεις στο Ιράν, σύμφωνα με δύο πηγές που γνωρίζουν τη συνάντηση και μίλησαν στο CNN.
Μεταξύ των όρων που συζητήθηκαν, και οι οποίοι δεν έχουν αναφερθεί προηγουμένως, είναι μια εκτιμώμενη επένδυση ύψους 20-30 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε ένα νέο ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα χωρίς εμπλουτισμό, το οποίο θα χρησιμοποιείται για ειρηνικούς ενεργειακούς σκοπούς, όπως ανέφεραν αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τραμπ και πηγές που γνωρίζουν την πρόταση στο CNN. Ένας αξιωματούχος επέμεινε ότι τα χρήματα δεν θα προέλθουν άμεσα από τις ΗΠΑ, οι οποίες προτιμούν να καλύψουν το κόστος οι αραβικοί εταίροι τους. Η επένδυση στις πυρηνικές εγκαταστάσεις ενέργειας του Ιράν έχει συζητηθεί σε προηγούμενους γύρους διαπραγματεύσεων τους τελευταίους μήνες.
«Οι ΗΠΑ είναι πρόθυμες να ηγηθούν αυτών των συνομιλιών» δήλωσε αξιωματούχος της κυβέρνησης Τραμπ στο CNN. «Και κάποιος θα πρέπει να πληρώσει για την κατασκευή του πυρηνικού προγράμματος, αλλά εμείς δεν θα αναλάβουμε αυτή τη δέσμευση.»
Άλλα κίνητρα περιλαμβάνουν πιθανή άρση ορισμένων κυρώσεων κατά του Ιράν και την πρόσβαση της Τεχεράνης σε 6 δισεκατομμύρια δολάρια που βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε ξένους τραπεζικούς λογαριασμούς και δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει ελεύθερα.
Μια ακόμη ιδέα που συζητήθηκε την περασμένη εβδομάδα και βρίσκεται υπό εξέταση είναι οι σύμμαχοι των ΗΠΑ στον Κόλπο να χρηματοδοτήσουν την αντικατάσταση της πυρηνικής εγκατάστασης Φορντό— η οποία βομβαρδίστηκε με βόμβες bunker-buster από τις ΗΠΑ το περασμένο Σαββατοκύριακο — με το πρόγραμμα μη εμπλουτισμού, όπως ανέφεραν δύο πηγές που γνωρίζουν το θέμα. Δεν ήταν άμεσα σαφές αν το Ιράν θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τον χώρο, ούτε πόσο σοβαρά εξετάζεται αυτή η πρόταση.
Ο Γουίτκοφ δήλωσε στο CNBC την Τετάρτη ότι οι ΗΠΑ επιδιώκουν μια «ολοκληρωμένη συμφωνία ειρήνης», ενώ ένας αξιωματούχος της κυβέρνησης Τραμπ τόνισε ότι όλες οι προτάσεις έχουν σχεδιαστεί για να εμποδίσουν το Ιράν να αποκτήσει πυρηνικό όπλο.
Οι ΗΠΑ έχουν δηλώσει ότι το Ιράν μπορεί να διαθέτει πυρηνικό πρόγραμμα για ειρηνικούς, πολιτικούς σκοπούς, αλλά δεν μπορεί να εμπλουτίζει το ουράνιο για το πρόγραμμα αυτό. Αντίθετα, οι ΗΠΑ έχουν προτείνει το Ιράν να εισάγει το εμπλουτισμένο ουράνιο. Ο Γουίτκοφ παρομοίασε το ενδεχόμενο πρόγραμμα με αυτό των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.
Η κυβέρνηση ίσως έχει την ευκαιρία να παρουσιάσει ένα βασικό πλαίσιο όρων στους Ιρανούς. Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε την Τετάρτη ότι οι ΗΠΑ και το Ιράν θα καθίσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων την επόμενη εβδομάδα — ωστόσο, ο εκπρόσωπος του ιρανικού υπουργείου Εξωτερικών, Εσμαήλ Μπαγκάι, είπε ότι δεν είναι ενήμερος για συζητήσεις την επόμενη εβδομάδα.
Οι όροι που αναπτύχθηκαν στη μυστική συνάντηση του Γουίτκοφ είναι αντικείμενο συνεχιζόμενων συζητήσεων μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν μέσω περιφερειακών διαμεσολαβητών — κυρίως των Καταριανών — τις τελευταίες ημέρες. Το Κατάρ έπαιξε επίσης βασικό ρόλο στη διαμεσολάβηση της εύθραυστης κατάπαυσης του πυρός μεταξύ Ισραήλ και Ιράν νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, και θα συνεργαστεί πολύ στενά με τις ΗΠΑ για να εξασφαλίσει ότι δεν θα ξαναρχίσουν οι συγκρούσεις μεταξύ τους, πρόσθεσε μία από τις πηγές.
Οι ΗΠΑ ελπίζουν ότι τα πλήγματα θα οδηγήσουν σε συμφωνία
Υπάρχει ελπίδα στους κόλπους της κυβέρνησης Τραμπ ότι, μετά τα γεγονότα των τελευταίων δύο εβδομάδων, το Ιράν είναι πλέον πιο πιθανό να αποδεχθεί τους όρους των ΗΠΑ και να σταματήσει τις προσπάθειες που θα μπορούσαν να το φέρουν πιο κοντά στην ανάπτυξη πυρηνικού όπλου.
Ωστόσο, Ιρανοί ειδικοί προειδοποιούν για το ενδεχόμενο το ιρανικό καθεστώς να αποφασίσει πλέον πως χρειάζεται πυρηνικό όπλο. Νωρίτερα μέσα στην εβδομάδα, το ιρανικό κοινοβούλιο ενέκρινε νομοθεσία για τον τερματισμό της συνεργασίας με τον πυρηνικό επιτηρητή του ΟΗΕ, δείχνοντας πρόθεση για περαιτέρω απόκρυψη του πυρηνικού του προγράμματος.
Πριν από τη στρατιωτική επιχείρηση του Ισραήλ κατά του Ιράν, περίπου πριν από δύο εβδομάδες, ΗΠΑ και Ιράν είχαν πραγματοποιήσει πέντε γύρους διαπραγματεύσεων με στόχο να καταλήξουν σε ένα πλαίσιο για μια νέα πυρηνική συμφωνία. Οι ΗΠΑ είχαν υποβάλει πρόταση στην Τεχεράνη και το Ιράν αναμενόταν να απαντήσει κατά την προγραμματισμένη έκτη συνάντηση διαπραγμάτευσης στο Ομάν. Οι συνομιλίες αυτές ματαιώθηκαν λόγω των ισραηλινών επιθέσεων στο Ιράν.
Το Σάββατο, πριν από τα αμερικανικά πλήγματα σε τρεις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις, η κυβέρνηση Τραμπ επικοινώνησε με το Ιράν μέσω διαμεσολαβητών. Το μήνυμα που μετέφερε ήταν διπλό: τα επικείμενα αμερικανικά πλήγματα θα είναι περιορισμένης κλίμακας, αλλά και ότι οι όροι των ΗΠΑ για μια διπλωματική συμφωνία με το Ιράν είναι σαφείς και απλοί: καθόλου εμπλουτισμός ουρανίου, σύμφωνα με τις πηγές. Ο Τραμπ εμφανίστηκε επιφυλακτικός σχετικά με τις προοπτικές μιας συμφωνίας, λέγοντας σε δημοσιογράφους μετά την ανακοίνωση για συνομιλίες με το Ιράν την επόμενη εβδομάδα: «Μπορεί να υπογράψουμε μια συμφωνία, δεν ξέρω».
«Θα μπορούσα να πάρω μια δήλωση ότι δεν θα αποκτήσουν πυρηνικά. Πιθανότατα θα το ζητήσουμε αυτό», είπε ο Τραμπ σε σύνοδο του ΝΑΤΟ την Τετάρτη. Ο πρόεδρος πρόσθεσε ότι η κυβέρνησή του θα ζητήσει τις ίδιες δεσμεύσεις που είχε ζητήσει και στις διαπραγματεύσεις με το Ιράν πριν από την πρόσφατη σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν.
«Το μόνο που θα ζητήσουμε είναι ό,τι ζητούσαμε και πριν», είπε, προσθέτοντας ότι δεν επιθυμεί «κανένα πυρηνικό όπλο». Ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, ο οποίος είναι ταυτόχρονα και σύμβουλος εθνικής ασφάλειας, δήλωσε την Τετάρτη ότι οποιαδήποτε τέτοια συμφωνία θα εξαρτηθεί από τη βούληση του Ιράν να διαπραγματευτεί απευθείας με τις ΗΠΑ και όχι μέσω διαμεσολαβητών.
«Θα θέλαμε να έχουμε ειρηνικές σχέσεις με κάθε χώρα στον κόσμο. Αυτό όμως θα εξαρτηθεί από τη βούληση του Ιράν όχι μόνο να επιδιώξει την ειρήνη, αλλά και να διαπραγματευτεί απευθείας με τις Ηνωμένες Πολιτείες και όχι μέσω τρίτων ή τετάρτων χωρών», είπε ο Ρούμπιο σε συνέντευξη Τύπου δίπλα στον Τραμπ στη Χάγη.
Ο Γουίτκοφ, την Τετάρτη, δήλωσε ότι υπάρχουν «σημάδια» πως μπορεί να επιτευχθεί συμφωνία. «Έχουμε συνομιλίες με τους Ιρανούς. Υπάρχουν πολλοί διαμεσολαβητές που απευθύνονται σε εμάς», είπε στο CNBC. «Πιστεύω ότι είναι έτοιμοι».
Tip of the Day: Ψάχνεις την ΕΚΚΑ στο Μαρούσι; Βρίσκεται 5 λεπτά μακριά από το Δαχτυλίδι. #ekkaMARATHONOS | Λεωφ. Μαραθώνος 169, 153 44 Γέρακας | Έξοδος 15 Αττικής Οδού
