«Ποιο είναι το αντίδοτο του φόβου;» ρώτησε ο πολιτικός φιλόσοφος Michael Hardt την κοινωνιολόγο και θεωρητικό πολιτισμού Λουκία Κοτρονάκη.
Απάντηση σε αυτό το ερώτημα προσπάθησαν να δώσουν στη συζήτηση “Migration and the Global War Regime“, στο Opbo Studio, την Τετάρτη 25/06. Η εκδήλωση αυτή ανήκει στις ανεπίσημες κοινοτικές συγκεντρώσεις που συνοδεύουν το “Parliament” (ζωντανή έκθεση- «κοινωνική χορογραφία» του Michael Kliën, στο Μουσείο Μπενάκη) που ενισχύει τον πειραματισμό με νέες μορφές συνέλευσης, κοινωνικής ηθικής και συλλογικής ύπαρξης.
Η συζήτηση ξεκίνησε με μία ανάλυση της τρέχουσας κατάστασης της μετανάστευσης και των συνοριακών καθεστώτων στη Μεσόγειο, αλλά και του πώς αυτά έχουν μεταβληθεί την τελευταία δεκαετία.
Συγκεκριμένα, η Κοτρονάκη έθεσε ως σημείο εκκίνησης το «καλοκαίρι αλληλεγγύης» του 2015, με το ξέσπασμα της κρίσης μετανάστευσης στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Ανέφερε πως αρχικά η μετανάστευση μεταφραζόταν ως «μετακίνηση ανάγκης», αλλά σταδιακά στοχοποιήθηκε ως «εξωτερική απειλή». Έκανε λόγο και για τη δημιουργία των καταυλισμών των μεταναστών, και τους χαρακτήρισε ως χώρους κοινωνικής συνύπαρξης και όχι ενσωμάτωσης, λόγω της έλλειψης πρόσβασης σε σημαντικές υπηρεσίες, όπως η υγειονομική περίθαλψη.
Ο Hardt, επεκτείνοντας τη σκέψη της Κοτρονάκη, μίλησε για «παγκόσμιο καθεστώς πολέμου»∙ στρατιωτικοποίηση της οικονομίας, της πολιτικής, αλλά ακόμα και της κοινωνικής ζωής. Στα παραπάνω κεντρικό ρόλο φαίνεται να έχει η μετανάστευση, με την παράδοξη θεώρηση της «μετακίνησης» των συνόρων από τους μετανάστες ως επικίνδυνη, αλλά την αντίστοιχη εσωτερική συνοριοποίηση από τις κυβερνήσεις (απέλαση μεταναστών) ως δικαιοσύνη και δύναμη.
Μίσος, φόβος ή αγάπη
Το ερώτημα «Γιατί είναι πιο δύσκολο, τα τελευταία χρόνια, να αναπτύξουμε αντιπολεμικά κινήματα;» που έθεσε ο Hardt, έφερε στην επιφάνεια την ανάγκη εξέτασης των πολιτικών επιδράσεων που κινητοποιούνται σε αυτό το τοπίο. Η γενικότερη αίσθηση απελπισίας και αδυναμίας που έχει κυριαρχήσει -με την έντονη άσκηση βίας ακόμη και ως απάντηση σε ειρηνικές διαμαρτυρίες πολιτών (διαμαρτυρία για υπεράσπιση των μεταναστών στο LA)-, μας φέρνει αντιμέτωπους με το αίσθημα του «μίσους», σύμφωνα με την Κορονάκη, αλλά με αυτό του «φόβου», σύμφωνα με τον Hardt.
Αφοπλιστική και ξεκάθαρη ήταν η τοποθέτηση της Κορονάκη, κάνοντας λόγο για «ηθική οικονομία του μίσους» υποστηρίζοντας πως «τα ακροδεξιά κόμματα δεν έχουν θετικά συναισθήματα, δεν τα κάνει αυτό ελκυστικά, αλλά η επιθυμία να είναι τα πιο ισχυρά και μισητά». Ο Hardt, από την άλλη, βασιζόμενος στην οπτική του Μακιαβέλλι πως η ισχύς και η βία από μόνες τους είναι αδύναμες, έκανε μία «προφητεία» για καταστροφική πτώση του Τραμπ και του Νετανιάχου -όπως είχε κάνει και το 2003 για τον Bush με το Ιράκ και το Αφγανιστάν.
Έχοντας συνηθίσει να του προσάπτουν την κατηγορία του «ρομαντικού», και απορρίπτοντάς την, ο Hardt μίλησε για την «αγάπη» ως αντίδοτο στον φόβο. Την αγάπηόμως όπως την ορίζει ο Σπινόζα, ως δηλαδή, «αναγνώριση μιας εξωτερικής δύναμης που σε κάνει πιο δυνατό να σκεφτείς και να πράξεις».
Ίσως το σημαντικότερο σημείο αυτής της συζήτησης -σε μία προσπάθεια ενδυνάμωσης-, ήταν ο διαχωρισμός των εννοιών “failed” και “defeated”∙ η πρώτη αφορά σε προσωπική αποτυχία, ενώ η δεύτερη σε αποτυχία λόγω εξωτερικών δυνάμεων. «Να μην εγκαταλείψουμε, λοιπόν, τη δύναμη και τις προσπάθειες για αντίσταση, επειδή ηττηθήκαμε» ήταν η εγκάρδια ευχή και συμβουλή του Hardt.
«Ο λόγος σε εσάς»
Το αναμενόμενο σημείο του Q&A, μεταξύ ομιλητών και ακροατών, δε συνέβη∙ και αυτό γιατί η δημιουργική ομάδα της εκδήλωσης στόχευε σε μία συζήτηση – κοινοτική συγκέντρωση για όλους. Έτσι, δόθηκε χώρος σε όποιον ήθελε να προσθέσει σε αυτή την προβληματική, απευθυνόμενος προς τον καθένα. Τον λόγο πήραν ένας ηλικιωμένος άνδρας με καταγωγή από την Παλαιστίνη, δύο μεσήλικες, Ελληνίδες, γυναίκες και ένας εικοσιεφτάχρονος, Αυστραλός άνδρας. Ακούστηκαν από μομφές για την αδιαφορία της Ευρώπης προς το προσφυγικό ζήτημα και την «υποκρισία» κινητοποιήσεων οργανωμένων από επίσημους φορείς, μέχρι και ειλικρινείς εξομολογήσεις για την αίσθηση ματαιότητας που .
Η καθολικότητα συμμετοχής, που είχε υποσχεθεί η ομάδα, επιβεβαιώθηκε από την παρουσία ατόμων κάθε ηλικίας και καταγωγής. Η προσβασιμότητα ήταν ένα δυνατό σημείο της εκδήλωσης∙ άτομα με αναπηρίες, ζώα συναισθηματικής υποστήριξης και ανάγκη μετάφρασης, είχαν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν με ευκολία καθ’ όλη τη διάρκεια της συζήτησης.
Ρεπορτάζ: Χρύσα Αβούρη
Πηγή: ertnews.gr
