Συνταρακτικές είναι οι αποκαλύψεις που έρχονται στο φως της δημοσιότητας μέσα από τη δικογραφία για τις παράνομες επιδοτήσεις που πληρώθηκαν στο διάστημα 2015-2023 από τον ΟΠΕΚΕΠΕ και αποτέλεσαν την αιτία για την «καμπάνα» των 415 εκατ. ευρώ που επέβαλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην Ελλάδα για κακοδιαχείριση και ελλιπείς ελέγχους στις αγροτικές ενισχύσεις.
Το «σκάνδαλο ΟΕΠΕΚΕΠΕ» εκτιμάται ότι ανέρχεται σε αρκετά (ίσως και δεκάδες) εκατομμύρια ευρώ, ποσά που μοιράστηκαν τα προηγούμενα χρόνια με εικονικές δηλώσεις ενίσχυσης στις οποίες εμφανίζονταν ως δικαιούχοι πρόσωπα (αγρότες και μη αγρότες) με βοσκοτόπια που ποτέ δεν τους ανήκαν ιδιοκτησιακά.
Συνδυασμός
Το παρασκήνιο που έρχεται σήμερα στο φώς μέσα από το ρεπορτάζ του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής είναι άκρως αποκαλυπτικό, καθώς αναδεικνύονται μία σειρά από αλληλένδετα γεγονότα τα οποία έλαβαν χώρα από το 2015 και μετά και «συνδυάστηκαν» κατάλληλα για να φανούν νομότυπες χιλιάδες εικονικές δηλώσεις ενίσχυσης με «ορφανά» βοσκοτόπια.
Η «πέτρα του σκανδάλου» είναι ότι εισπράττονταν επιδοτήσεις για εκτάσεις που είχαν χαρτογραφηθεί μεν σε κάθε νομό για τη βόσκηση των κοπαδιών των κτηνοτρόφων, πλην όμως, με τον μηχανισμό που είχε στηθεί σε ένα κομμάτι του ΟΠΕΚΕΠΕ, πολλές από αυτές τις εκτάσεις δηλώνονταν εικονικά σε «δήθεν» αγρότες μόνο και μόνο για να παίρνουν επιδοτήσεις από το εθνικό απόθεμα.
Για αυτές τις ενισχύσεις δεν υπήρχε ως προϋπόθεση η κατοχή ζωικού κεφαλαίου, καθώς το εθνικό απόθεμα δημιουργήθηκε με την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) από το 2000 και μετά, είτε για να επιδοτούνται οι νέοι γεωργοί και κτηνοτρόφοι στο ξεκίνημα της δραστηριότητάς τους είτε για να δυναμώσουν την εκμετάλλευση που ήδη διαθέτουν.
Η δήλωση των βοσκοτόπων χωρίς ζώα επιτράπηκε μετά το 2015, επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, με αποφάσεις της τότε ηγεσίας του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, για να διευκολυνθούν οι νέοι κτηνοτρόφοι στην άσκηση της δραστηριότητάς τους.
Φαίνεται, όμως, ότι αυτή η απόφαση αποτέλεσε αντικείμενο εκμετάλλευσης από πρόσωπα εντός και εκτός του ΟΠΕΚΕΠΕ, που έστησαν μια βιομηχανία εικονικών δηλώσεων μοιράζοντας τα βοσκοτόπια που έμεναν στα αζήτητα (ορφανά) σε «δήθεν» κτηνοτρόφους, για να παίρνουν νομότυπα τις επιδοτήσεις από το εθνικό απόθεμα, εις βάρος πραγματικών δικαιούχων. Τα «ορφανά» βοσκοτόπια μάλιστα δηλώνονταν αναδρομικά ως αγροτική ιδιοκτησία ή κληρονομιά στα Ε9, χωρίς κανέναν έλεγχο σε αποδεικτικά στοιχεία, όπως τίτλους ιδιοκτησίας, διαθήκες κ.λπ. Οι έλεγχοι αυτοί άρχισαν μετά το 2019 και κάποια αποτελέσματα αρχίζουν να φαίνονται τώρα.
Στην πραγματικότητα επρόκειτο για βοσκοτόπια που έμεναν εκτός δηλώσεων, δηλαδή για «ορφανά» βοσκοτόπια, τα οποία δηλώνονταν παράνομα με στόχο την καταβολή των επιδοτήσεων. Ο μηχανισμός ήταν πολυπλόκαμος, ενώ η όλη διαδικασία βασιζόταν σε αμφιλεγόμενες υπουργικές αποφάσεις.
Αποκάλυψη
Μία κρίσιμη λεπτομέρεια της υπόθεσης που αποκαλύπτει ο «Ε.Τ.» της Κυριακής είναι ότι μπορεί το πρόστιμο που επέβαλε στην Ελλάδα η Κομισιόν να αφορά την κακοδιαχείριση των αγροτικών επιδοτήσεων στην περίοδο 2015-2023, αλλά τα στοιχεία που παραδόθηκαν στους ελεγκτές για τη δικογραφία που έχει φτάσει στη Βουλή αφορούν στα έτη 2019, 2020, 2021 και 2024. Λείπουν τα έτη 2022 και 2023, για τα οποία, σύμφωνα με πληροφορίες του «Ε.Τ.» της Κυριακής, η Κομισιόν καταλογίζει περίπου το 50% από το συνολικό πρόστιμο των 415 εκατ. ευρώ. Οι έλεγχοι για τα έτη 2022 και 2023 δεν έχουν ακόμα ολοκληρωθεί, αλλά κάποιοι τηρούν αιδήμονα σιωπή για τα πεπραγμένα εκείνης της περιόδου στον ΟΠΕΠΕΚΕ.
Ο συνδυασμός όλων των παραπάνω αποφάσεων ήταν αυτός που άνοιξε ορθάνοιχτα την πόρτα των ατασθαλιών στον ΟΠΕΚΕΠΕ από τη στιγμή που:
α) Δεν ήταν υποχρεωτική η κατοχή ζώων
β) Υπήρχε πρόσβαση σε «ορφανά» βοσκοτόπια
γ) Επιτράπηκε η δήλωση βοσκοτόπων εκτός νομού και «όπου δη» ανά την επικράτεια, και ο καθένας μπορούσε να δηλώνει «κτηνοτρόφος» χωρίς ζώα, αρκεί να έβρισκε και να εμφάνιζε ως ιδιοκτησία, από κληρονομιά ή άλλη αιτία (παραχώρηση κ.λπ.), «ορφανές» βοσκήσιμες εκτάσεις που δεν τις δήλωνε κανείς!
ΟΙ 6 ΚΡΙΣΙΜΕΣ ΠΤΥΧΕΣ
Από το πρώτο πρόστιμο στα «ορφανά» βοσκοτόπια
Μέσα από τη δημοσιογραφική έρευνα που έκανε ο «Ε.Τ.» της Κυριακής φωτίζονται κρίσιμα ορόσημα και κρυφές πτυχές στην υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ, που εξηγούν ως έναν βαθμό πού πήγαν τα λεφτά των επιδοτήσεων. Τα κρίσιμα γεγονότα είναι τα εξής:
1 Το 2014, η τότε κυβέρνηση και η ηγεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης έρχονται αντιμέτωπες με έναν βαρύ καταλογισμό ύψους 2 δισ. ευρώ από την Κομισιόν για ελλιπείς ελέγχους με τις αγροτικές επιδοτήσεις των ετών 2008-2013.
2 Με το πρόστιμο οι Ευρωπαίοι ακυρώνουν τα 20 εκατ. στρέμματα που δηλώνονται ως βοσκήσιμη έκταση από την Ελλάδα και τα κατεβάζουν στα 9 εκατ. στρέμματα, απαιτώντας να καθοριστούν και σχέδια βόσκησης σε κάθε νομό, για το μοίρασμα των επιδοτήσεων ανάλογα με το ζωικό κεφάλαιο.
3 Η τότε κυβέρνηση και η ηγεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης διαπραγματεύεται με τους Ευρωπαίους, ρυθμίζει την αποπληρωμή του προστίμου σε τρεις δόσεις και προωθεί την εφαρμογή σχεδίου δράσης για τη χαρτογράφηση επιλέξιμων βοσκοτόπων στην Ελλάδα. Παράλληλα, με τον κανονισμό της ΚΑΠ 2014-2020 αλλάζει ο ορισμός των βοσκοτόπων και συμπεριλαμβάνονται στις βοσκήσιμες εκτάσεις οι ξυλώδεις και φρυγανώδεις εκτάσεις, με αποτέλεσμα την αύξηση των βοσκοτόπων από τα 9 εκατ. στρέμματα στα 14,5 εκατ. στρέμματα.
4 Η δήλωση βοσκοτόπων επιτρεπόταν μόνον σε εκτάσεις εντός του ίδιου νομού μέχρι το 2014. Από το 2015 και μετά, με κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, αλλάζει η απόφαση από την τότε ηγεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και επιτρέπεται πλέον και η δήλωση βοσκοτόπου εκτός νομού, με κατανομή των εκτάσεων από το κράτος (δασολόγοι κ.λπ.).
5 Αυτή η τεχνική λύση (δηλώσεις βοσκοτόπων εκτός νομού) συνδυάστηκε με μία άλλη απόφαση επί ΣΥΡΙΖΑ που προέβλεπε τον διαχωρισμό της βοσκοτοπικής περιφέρειας σε τρεις ζώνες, αλλά με διαφορετικής αξίας δικαιώματα ενίσχυσης σε καθεμία! Στην απόφαση αυτή τη «μερίδα του λέοντος» παίρνουν η Κρήτη και τα νησιά, όπου ορίζεται η υψηλότερη αξία των δικαιωμάτων, με ποσό γύρω στα 25 ευρώ το στρέμμα, για τα βοσκοτόπια που εμφανίζονται στις δηλώσεις των κτηνοτρόφων. Η χαμηλότερη αξία δικαιωμάτων δίνεται στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας. Η διαδικασία αυτή εφαρμόστηκε έως το 2019.
6 Το 2019 δίνεται η δυνατότητα στα Κέντρα Υποβολής Δηλώσεων (ΚΥΔ) να βλέπουν τα ελεύθερα («ορφανά») βοσκοτόπια σε όλη την Ελλάδα και επιπρόσθετα δίνεται η δυνατότητα από τον ΟΠΕΚΕΠΕ να δηλώνεται βοσκότοπος από έναν κτηνοτρόφο της νησιωτικής χώρας (με την υψηλότερη αξία δικαιωμάτων ενίσχυσης) στην ηπειρωτική χώρα. Το αποτέλεσμα ήταν οι κτηνοτρόφοι που είχαν τα ζώα τους σε νησί να μπορούν να δηλώνουν βοσκήσιμη έκταση στον Εβρο ή στη Λάρισα, λαμβάνοντας την επιδότηση με την τιμή ζώνης της νησιωτικής χώρας, που ήταν και η υψηλότερη.
Πλουτισμός
Με αυτόν τον μηχανισμό πλούτισαν αρκετοί όλα τα προηγούμενα χρόνια. Ηδη ελέγχονται οι πρώτοι 1.000 εμπλεκόμενοι και κάποιοι εξ αυτών, όπως πληροφορείται ο «Ε.Τ.» της Κυριακής, δηλώνουν στις Αρχές, μέσω δικηγόρων τους, ότι επιθυμούν να επιστρέψουν τα ποσά που πήραν χωρίς να τα δικαιούνται.
