Σε έναν κόσμο που μοιάζει ολοένα και πιο αβέβαιος, γεμάτος ιστορικά ρήγματα, πολιτικές συγκρούσεις και προσωπικές απώλειες, ο κινηματογράφος δεν είναι απλώς διασκέδαση – είναι αντίσταση, είναι μνήμη, είναι ελπίδα. Η Ένωση Κινηματογράφου Metropolis στο Λίβανο τιμά αυτόν ακριβώς τον ρόλο της τέχνης μέσα από έναν ξεχωριστό κύκλο προβολών, αφιερωμένο στο έργο δύο σημαντικών δημιουργών, της Joana Hadjithomas και του Khalil Joreige.
Με φόντο τον πολύπαθο Λίβανο και με έργο που ξεπερνά τα σύνορα της χώρας τους, οι Hadjithomas και Joreige δημιουργούν ένα σινεμά που κινείται στα όρια μεταξύ ντοκιμαντέρ, μυθοπλασίας, αρχειακής ύλης και προσωπικής εξομολόγησης. Τέσσερις ταινίες, τέσσερα στιγμιότυπα από έναν κόσμο γεμάτο φαντάσματα, επιθυμίες, αποσιωπημένες ιστορίες και υπόγειες μορφές αντίστασης.
Ο κύκλος αυτός, που διεξάγεται από τις 21 έως τις 30 Ιουλίου 2025, αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης συνομιλίας με την έκθεση “Remembering the Light” που φιλοξενούν οι ίδιοι καλλιτέχνες στο Μουσείο Sursock, μέχρι τις 4 Σεπτεμβρίου. Μέσα από τον κινηματογραφικό φακό, το δίδυμο μας προσκαλεί να στοχαστούμε όχι μόνο τι θυμόμαστε, αλλά και γιατί θυμόμαστε – και τι σημαίνει να επιστρέφουμε ξανά και ξανά σε ό,τι μας στοιχειώνει.
Η Μνήμη Ως Απόφαση: “A Perfect Day”
Η αυλαία ανοίγει με την ταινία “A Perfect Day” (21 Ιουλίου), ένα ποιητικό δράμα για την απουσία, την αναμονή και την προσπάθεια να αφήσουμε πίσω το παρελθόν. Ο Malek, νεαρός άνδρας που υποφέρει από μια διαταραχή ύπνου, κινείται αποπροσανατολισμένος στην καθημερινότητα της Βηρυτού. Ζει σε μια διαρκή εκκρεμότητα, όπως και η μητέρα του, η οποία αρνείται να αποδεχτεί την εξαφάνιση του συζύγου της εδώ και 15 χρόνια.
Η ταινία δεν καταγράφει απλώς την απώλεια, βυθίζεται στον τρόπο που αυτή εγγράφεται στο σώμα, στην κίνηση, στην ανάσα. Ο χρόνος εδώ δεν κυλά γραμμικά αλλά κυκλικά, παγιδεύοντας τους ήρωες σε ένα ιδιότυπο “τώρα” χωρίς έξοδο. Κι όμως, η μέρα αυτή ίσως αποδειχθεί “τέλεια”, όχι γιατί όλα λύνονται, αλλά γιατί το βάρος αρχίζει – δειλά – να μοιράζεται.
Ο Κινηματογράφος Μπροστά στην Καταστροφή: “Je veux voir”
Την επόμενη μέρα (22 Ιουλίου), προβάλλεται η ταινία “Je veux voir”, μια ανατρεπτική κινηματογραφική χειρονομία που γεννήθηκε μέσα από τον πόλεμο. Καλοκαίρι του 2006, ο Λίβανος πλήττεται ξανά από ένοπλη σύρραξη. Ο κινηματογράφος μοιάζει ανίκανος να απαντήσει: τι εικόνες να δείξει κανείς όταν όλα γύρω έχουν διαλυθεί;
Οι δημιουργοί απαντούν καλώντας μια διεθνή μορφή του σινεμά, την Catherine Deneuve, να επισκεφθεί τη Βηρυτό. Μαζί με τον Λιβανέζο καλλιτέχνη Rabih Mroué, διασχίζουν μια κατεστραμμένη χώρα. Το ταξίδι τους είναι υπαρξιακό όσο και πολιτικό. Η κάμερα δεν αναπαριστά, αλλά αναμεταδίδει την απορία, τον θυμό, την αμηχανία. Όχι για να απαντήσει, αλλά για να θυμίσει πως το βλέμμα, όταν είναι ειλικρινές, αρκεί για να ξεκινήσει μια νέα αφήγηση.
Όταν τα Όνειρα Φλέγονται: “The Lebanese Rocket Society”
Στις 28 Ιουλίου, η ταινία “The Lebanese Rocket Society” ανοίγει ένα παράθυρο σε μια λιγότερο γνωστή, αλλά εκπληκτική ιστορία: Στη δεκαετία του ’60, κατά την κορύφωση του Ψυχρού Πολέμου και του παναραβικού οράματος, μια ομάδα φοιτητών στον Λίβανο σχεδίαζε και εκτόξευε πειραματικούς πυραύλους.
Μακριά από τη σημερινή εικόνα του Λιβάνου ως χώρας σε κρίση, η ταινία καταγράφει μια εποχή αισιοδοξίας και επιστημονικής τόλμης, τότε που ο ουρανός φάνταζε προσβάσιμος. Οι δημιουργοί, ωστόσο, δεν μένουν στη νοσταλγία. Μέσα από αρχεία, κινούμενα σχέδια και καλλιτεχνικές παρεμβάσεις, αμφισβητούν πώς (και αν) θυμόμαστε τέτοιες ιστορίες. Τελικά, δεν είναι η ιστορία που ξεχνιέται – εμείς την επιλέγουμε ή την απορρίπτουμε.
Κουτιά Μνήμης και Έφηβοι Πόλεμοι: “Memory Box”
Ο κύκλος κλείνει στις 30 Ιουλίου με το “Memory Box”, μια συγκινητική και οπτικά τολμηρή ταινία που διαδραματίζεται στον Καναδά και τον Λίβανο, γεφυρώνοντας γενιές και ηπείρους. Μια έφηβη, η Alex, ανοίγει ένα κουτί γεμάτο τετράδια, κασέτες και φωτογραφίες – όλα μαρτυρίες της ζωής της μητέρας της, Maia, στην εμπόλεμη Βηρυτό της δεκαετίας του ’80.
Μέσα από τα μάτια της Alex, βλέπουμε πώς η μνήμη δεν είναι κάτι στατικό, αλλά κάτι που μεταφράζεται ξανά και ξανά. Η Alex δεν ζει απλώς την ιστορία της μητέρας της, αλλά την ανασυνθέτει, τη φαντάζεται, την αναπλάθει. Η ταινία παίζει έξυπνα με την υλικότητα των αναμνήσεων – κασέτες VHS, Polaroids, ραδιοφωνικές ηχογραφήσεις – προσφέροντας μια αφήγηση που πάλλεται ανάμεσα στην αλήθεια και στη φαντασία, στην πληγή και στη θεραπεία.
Οικουμενικές Αφηγήσεις, Προσωπικές Ρωγμές
Αν κάτι ενώνει τις τέσσερις αυτές ταινίες είναι η βαθιά ανάγκη για κατανόηση του παρελθόντος – όχι ως ιστορία με αρχή, μέση και τέλος, αλλά ως μωσαϊκό από εμπειρίες, σιωπές, απώλειες και δυνατότητες. Οι Hadjithomas και Joreige δεν ζητούν απαντήσεις. Αντίθετα, προσφέρουν ερωτήματα. Ποια μνήμη αξίζει να διασωθεί; Ποιο τραύμα μπορούμε να μεταφέρουμε χωρίς να το αναπαράγουμε; Πώς η τέχνη μπορεί να γίνει εργαλείο αποκατάστασης, ακόμα κι όταν δεν έχει τις λέξεις;
Αν και οι ταινίες αυτές έχουν ως επίκεντρο τον Λίβανο, οι ανησυχίες τους είναι παγκόσμιες. Ζούμε σε εποχές όπου η Ιστορία ξαναγράφεται καθημερινά, όπου τα αρχεία λογοκρίνονται ή χάνουν τη φωνή τους, όπου τα παιδιά προσπαθούν να καταλάβουν γιατί οι γονείς τους σιωπούν. Ο κύκλος αυτός δεν είναι απλώς αφιέρωμα· είναι πρόταση: να ξαναδούμε το σινεμά όχι μόνο ως καθρέφτη, αλλά ως κάλεσμα για συμμετοχή, αναστοχασμό και τελικά, αλλαγή.
Πηγή: ertnews.gr
