Με δύο σημειολογικές παρατηρήσεις, όπως χαρακτηριστικά είπε ο εργατολόγος και στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ Διονύσης Τεμπονέρας, ξεκίνησε το σχόλιό του σε ό,τι αφορά το εργασιακό νομοσχέδιο, καλεσμένος στο Πρώτο Πρόγραμμα 91,6 και 105,8 και στην εκπομπή «Καθρέφτης» με τον Χρήστο Μιχαηλίδη.
«Πρώτον, καταρχήν είναι το τρίτο νομοσχέδιο της κυβέρνησης αυτής, το οποίο έρχεται προς διαβούλευση μέσα σε καλοκαιρινούς μήνες. Κατά την άποψή μου, λέει πολλά όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο γίνεται η δημόσια διαβούλευση, αλλά αν θέλετε και μία διάθεση της κυβέρνησης αυτής να προλάβει ενδεχόμενες αντιδράσεις από πλευράς των εργαζομένων. Είχαμε και τον νόμο Γεωργιάδη και το νόμο Χατζηδάκη παλαιότερα. Θυμίζω, οι προηγούμενοι δύο νόμοι είχαν έρθει μέσα στο καλοκαίρι.
Το δεύτερο σημείο, το οποίο θέλω να τονίσω είναι ακριβώς ότι το νομοσχέδιο αυτό δεν συνάδει με αυτό το οποίο αποτυπώνει στο προοίμιό του, ότι δηλαδή σκοπός του νομοσχεδίου είναι η συμφιλίωση μεταξύ οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής των εργαζόμενων, η διευκόλυνση στην αγορά εργασίας, η ψηφιοποίηση, αλλά βεβαίως και η ενίσχυση της Επιθεώρησης Εργασίας» είπε χαρακτηριστικά ο κ. Τεμπονέρας.
Εξηγώντας ακριβώς το γιατί δεν συνάδει, ανέφερε «πρώτον, έχουμε για πρώτη φορά τη θεσμοθέτηση της λεγόμενης 13ωρης εργασίας στον ίδιο εργοδότη. Μέχρι τώρα προβλεπόταν μόνο σε δύο διαφορετικούς εργοδότες με πλήρη και μερική απασχόληση. Εφεξής θα μπορεί να δουλεύει κάποιος, για παράδειγμα από τις 8 το πρωί μέχρι τις 9 το βράδυ. Αυτό γίνεται με καταβολή βεβαίως της υπερωριακής αμοιβής και με συμφωνία του εργαζόμενου. Ξέρουμε όμως πάρα πολύ καλά και αυτό είναι σημαντικό στο νομοσχέδιο αυτό, ότι η σχέση μεταξύ εργαζόμενου και εργοδότη δεν είναι μία ισότιμη σχέση. Είναι μία σχέση όπου ακριβώς λόγω της δαμόκλειας σπάθης της απόλυσης, της εργοδοτικής πίεσης, πολλές φορές οι εργαζόμενοι πιέζονται να κάτσουν λίγο παραπάνω, όπως πολύ συχνά λέγεται, χωρίς πρακτικά να μπορούν να αντιδράσουν.
Το ασθενέστερο μέρος μέσα σε μία εργασιακή σχέση, κατά συνθήκη είναι ο εργαζόμενος, που χρήζει ακριβώς και του προστατευτικού χαρακτήρα του εργατικού δικαίου. Αυτό είναι το οποίο ανατρέπεται με το νομοσχέδιο αυτό ως προς τη δυνατότητα άρνησης του εργαζομένου, αν ζητηθεί επανειλλημένα από τον εργοδότη να μείνει παραπάνω στη δουλειά και να κάνει υπερωρίες.
Μπορεί, άραγε κάποιος να αρνηθεί σε ένα εργοδότη που του ζητάει να μείνει μία, δύο, τρεις ή και τέσσερις ώρες παραπάνω, όταν ο εργοδότης κατά συνθήκη έχει τη δυνατότητα είτε να προσλάβει κάποιον άλλο εργαζόμενο είτε να απειλήσει με διάφορες κυρώσεις ή «ποινές» ή να διαταραχθεί η εργασιακή ομαλότητα, αυτή που βιώνει ο εργαζόμενος στην καθημερινή του ζωή; Άρα λοιπόν, η συνθήκη αυτή πάντα θέτει υποδεέστερα τον εργαζόμενο και πάντα τον εργοδότη επικεφαλής, ο οποίος έχει όλες τις δυνατότητες, είτε τις μισθολογικές είτε άλλες συνθήκες πίεσης που αντιμετωπίζουν καθημερινά οι εργαζόμενοι».
Σύμφωνα με τον κ. Τεμπονέρα «η εργοδοτική αυθαιρεσία, η απουσία ελέγχων, αλλά βεβαίως και οι πολιτικές οι οποίες έχουν εφαρμοστεί διαχρονικά τα τελευταία χρόνια έχουν δημιουργήσει μία συνθήκη εργασιακής ζούγκλας».
«Αν ανοίξετε για παράδειγμα μία εφημερίδα με μικρές αγγελίες, θα δείτε ότι στον τουρισμό, στον επισιτισμό ζητούνται ωράρια από τις 9 το πρωί έως τις 9 το βράδυ, 7 ημέρες την εβδομάδα και πολλές φορές παραβιάζεται η νομοθεσία ακριβώς γιατί απουσιάζει και η Επιθεώρηση Εργασίας, αλλά έχει διαμορφωθεί και μία τέτοια εργοδοτική κουλτούρα, όπου κατά συνθήκη όχι μόνο ζητείται πολλές φορές από εργαζόμενους να κάνουν υπερωρίες, αλλά περίπου λέγεται ότι και οι υπερωρίες στην Ελλάδα δεν πληρώνονται συνήθως, δυστυχώς.
Αυτό δεν το λέω εγώ, το λένε τα αποτελέσματα των ελέγχων, αυτών των λίγων ελέγχων που κάνει η Επιθεώρηση Εργασίας και βρίσκει πάρα πολλές παραβιάσεις και στο ωράριο εργασίας αλλά και σε άλλες ρυθμίσεις του εργατικού δικαίου, που παραβιάζονται καθημερινά. Αν δούμε τα στατιστικά στοιχεία της ίδιας της Επιθεώρησης Εργασίας, θα δούμε ότι περίπου μία στις τρεις επιχειρήσεις είναι εκείνη η οποία παραβαίνει τον νόμο ουσιαστικά όσον αφορά το ωράριο, την υπερωριακή απασχόληση. Ενδεικτικά να σας πω ότι πριν μπει η ψηφιακή κάρτα εργασίας που έχει φέρει πράγματι και έχει αποκαλύψει το σκάνδαλο το μεγάλο, το οποίο γινόταν με τις απλήρωτες υπερωρίες, αρκετά εκατομμύρια ώρες υπερωριακής απασχόλησης, δεν δηλώνονταν καθόλου. Άρα αυτό, έχει με έναν τρόπο αποτυπωθεί στην αγορά εργασίας» προσέθεσε ο κ. Τεμπονέρας.
Επιπλέον, επισήμανε ότι «υπάρχει ρύθμιση η οποία προβλέπει πιο φθηνές υπερωρίες, καθώς απαλλάσσονται τα κυριακάτικα, αργίες και υπερωριακή απασχόληση από την καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών μέσα στο νομοσχέδιο. Άρα, πράγματι γίνονται πιο φτηνές οι υπερωρίες».
«Από κει και πέρα όμως, το ζήτημα της 13ωρης απασχόλησης παραμένει στην πράξη. Φανταστείτε ένας εργαζόμενος στην Αθήνα για παράδειγμα, να πρέπει να δουλέψει 13 ώρες εργασία, θα πρέπει να έχει μία ώρα να πάει στη δουλειά και συνήθως άλλη μία ώρα να γυρίσει. Αν βάλουμε και τα 30 λεπτά του διαλείμματος, αυτό μας κάνει όλο μαζί 15,5 ώρες. Άρα μένουν 8,5 ώρες για να κοιμηθεί ο εργαζόμενος, να φάει, να πλυθεί, να δει τα παιδιά του, να τα διαβάσει, να τα πάει μια δραστηριότητα και ούτω καθεξής. Γι’ αυτό λέμε ότι δεν συνάδει ο τίτλος περί δίκαιης εργασίας, ο οποίος αποτυπώνεται στο νομοσχέδιο αυτό» τόνισε χαρακτηριστικά ο κ. Τεμπονέρας.
Σε κάθε περίπτωση, αυτό που αποτυπώνεται, συνέχισε, είναι ότι «έχει διαμορφωθεί, επαναλαμβάνω, όχι ένα παράνομο πλαίσιο, ένα νόμιμο πλαίσιο με βάση τους αντεργατικούς νόμους που έχουν ψηφιστεί τα τελευταία χρόνια, που έχουν οδηγήσει τους εργαζόμενους να είναι οι εργαζόμενοι που δουλεύουν τις πιο πολλές ώρες εργασίας εβδομαδιαία όπως πρόσφατα αποκαλύφθηκε από την Eurostat, σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη χώρα της Ευρώπης».
«Η ιδιαιτερότητα στη χώρα μας είναι ότι οι Έλληνες εργαζόμενοι δεν είναι απλά μονάχα ότι βιώνουν συνθήκες δύσκολες στην αγορά εργασίας, έχουν ωράρια Κίνας, μισθούς δυστυχώς με βάση την αγοραστική τους δύναμη Βουλγαρίας, Ρουμανίας, αλλά βεβαίως αντιμετωπίζουν και στα ράφια του σούπερ μάρκετ τιμές Ελβετίας. Αυτό είναι το αντικοινωνικό τρίπτυχο το οποίο το νομοσχέδιο αυτό δεν το αγγίζει, διότι δεν υπάρχει καμία αναφορά ούτε για συλλογικές συμβάσεις εργασίας, δεν υπάρχει καμία αναφορά ούτε για 13ο και 14ο μισθό στο Δημόσιο, δεν υπάρχει καμία αναφορά ούτε για 13η σύνταξη, δεν υπάρχει καμία αναφορά για μείωση του ΦΠΑ στα αγαθά προκειμένου οι εργαζόμενοι να μπορούν να έχουν μικρότερες τιμές, δεν υπάρχει καμία αναφορά προκειμένου να υπάρχει εργατική κατοικία και να λυθεί το μεγάλο στεγαστικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι χαμηλόμισθοι κυρίως εργαζόμενοι στη χώρα αυτή τη στιγμή.
Αυτά, κατά την άποψή μου, είναι εκείνα τα οποία θα έπρεπε να δει η κυβέρνηση για να βοηθήσει πράγματι τους εργαζόμενους και όχι να κάνει τα ωράριά τους λάστιχο, όταν λέει η ίδια δήθεν ότι κόπτεται για το δημογραφικό, ενώ το ερώτημα παραμένει απλό.
Ένας εργαζόμενος που δουλεύει 13 ώρες, από τις 8 το πρωί ως τις 9 το βράδυ, μια εργαζόμενη μητέρα για παράδειγμα, ένας εργαζόμενος πατέρας, μπορείτε να μου απαντήσετε ποιος θα πάρει το παιδί από το σχολείο; Ποιος θα βάλει ένα πιάτο φαγητό στο παιδί για να φάει, ποιος θα το πάει στο φροντιστήριο των αγγλικών ή ποιος θα το πάει μια δραστηριότητα όταν όλη τη διάρκεια της ημέρας ο ίδιος εργαζόμενος εργάζεται;» συμπλήρωσε ο κ. Τεμπονέρας.
Σχετικά με την εφαρμογή της 13ωρη απασχόλησης και εκτός Ελλάδας, ο κ. Τεμπονέρας σημείωσε ότι εφαρμόζεται μόνο σε 10 χώρες από τις 27 της υπόλοιπης Ευρώπης, «σε χώρες κυρίως της πρώην Ανατολικής Ευρώπης και σε χώρες που αντιμετωπίζουν στοιχεία αυθαιρεσίας, όπως και η δική μας χώρα».
«Η διευθέτηση του χρόνου εργασίας ή η τετραήμερη εργασία, στην Ελλάδα εφαρμόζεται τελείως διαφορετικά σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη. 4ήμερη εργασία, για παράδειγμα στην υπόλοιπη Ευρώπη σημαίνει ότι κάποιος δουλεύει 4 οκτάωρα μέσα στην εβδομάδα και όχι 4 10ωρα, όπως εισάγει το νομοσχέδιο αυτό με την επίμαχη ρύθμιση της διευθέτησης του χρόνου εργασίας. Άρα, έχουμε τελείως διαφορετικό μοντέλο, το οποίο μας κατατάσσει ως μια ευρωπαϊκή παραδοξότητα με βάση αυτό το οποίο γνωρίζαμε μέχρι σήμερα ως ευρωπαϊκό κοινωνικό κεκτημένο» .
Απαντώντας τέλος, στο κατά πόσο υπάρχουν και θετικά σημεία στο νομοσχέδιο, ο κ. Τεμπονέρας ανέφερε «υπάρχουν θετικές ρυθμίσεις που αφορούν το προσωπικό κυρίως της Επιθεώρησης Εργασίας. Υπάρχουν φοροαπαλλαγές στο επίδομα γονικής άδειας και κάποιες διευκολύνσεις όσον αφορά τα επιδόματα κυοφορίας για τα ένσημα τα οποία απαιτούνται προκειμένου να μπορέσει να τα πάρει κάποια γυναίκα ή κάποια εργαζόμενη, υπάρχουν ρυθμίσεις που αφορούν την ψηφιοποίηση και τα ψηφιακά εργαλεία που έχουν πράγματι μπει στη ζωή μας, με τον αστερίσκο όμως ότι στην ψηφιακή εποχή δεν έχουν όλοι ισότιμη πρόσβαση. Υπάρχουν συμπολίτες μας οι οποίοι δεν έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο, δεν έχουν ηλεκτρονικούς υπολογιστές προκειμένου να μπορούν να είναι σε αυτή την ψηφιακή εποχή, άρα εκεί χρειάζονται άλλα βήματα που επαναλαμβάνω μόνο έμμεσα σχετίζονται με το νομοσχέδιο αυτό. Και βεβαίως υπάρχουν και κάποιες επιμέρους ρυθμίσεις που λύνουν επιμέρους τεχνικά ζητήματα. Οι βασικές όμως ρυθμίσεις του νομοσχεδίου που έχουν να κάνουν με την ελαστικοποίηση του ωραρίου, φοβάμαι ότι κινούνται σε κακή κατεύθυνση».
