Ορισμένες αρχαίες κοινωνίες στην Κίνα και τη νοτιοανατολική Ασία φαίνεται να ξήραναν τα πτώματα των νεκρών τους με καπνό, ουσιαστικά μουμιοποιώντας τα χιλιάδες χρόνια νωρίτερα από τους Αιγύπτιους, όπως έδειξε νέα έρευνα.
Ενώ τα σώματα της αρχαίας Αιγύπτου, τυλιγμένα με επίδεσμους, χρονολογούνται ίσως μέχρι και πριν από 4.500 χρόνια, τα παλαιότερα γνωστά παραδείγματα μουμιοποίησης προέρχονται από αρχαίες κοινωνίες της Χιλής.
Εκεί, η ξηρή ατμόσφαιρα της ακτογραμμής της Ατακάμα (Atacama) επέτρεπε τη φυσική μουμιοποίηση μέσω ξήρανσης.
Αντίθετα, τα σώματα που ανέσυραν οι ερευνητές από την Κίνα και τη νοτιοανατολική Ασία προέρχονταν κυρίως από υγρές περιοχές.
Οι επιστήμονες αρχικά εντυπωσιάστηκαν από τις παραμορφωμένες θέσεις των σκελετών που βρέθηκαν σε ταφικούς χώρους στην Κίνα, το Βιετνάμ, τις Φιλιππίνες, το Λάος, την Ταϊλάνδη, τη Μαλαισία και την Ινδονησία.
Σημάδια καψίματος αλλά όχι για αποτέφρωση
Τα λείψανα έδειχναν σημάδια καψίματος σε ορισμένα σημεία, αλλά σε μοτίβα που δεν συνδέονταν με προσπάθειες αποτέφρωσης.
Θεώρησαν ότι οι παραμορφωμένοι τάφοι μπορεί να ήταν πιθανοί επειδή δεν υπήρχαν μαλακοί ιστοί στα σώματα, αποτέλεσμα της μουμιοποίησης μέσω ξήρανσης, μιας πρακτικής γνωστής σε μέρη της Παπούα της Ινδονησίας.
Το εξέτασαν αναλύοντας τη σύνθεση δειγμάτων οστών από τους χώρους αυτούς σε σύγκριση με δείγματα ελέγχου από αρχαίους ταφικούς χώρους στην Ιαπωνία και βρήκαν στοιχεία έκθεσης κυρίως σε χαμηλής θερμοκρασίας θερμότητα.
Η άθικτη κατάσταση των σκελετών υποδήλωνε ότι δεν υπήρξε προσπάθεια αποτέφρωσης και ότι ο στόχος ήταν η διατήρηση.
Τα δείγματα περιλαμβάνουν ορισμένα που χρονολογούνται πριν από περισσότερα από 10.000 χρόνια, υποδηλώνοντας ότι οι κοινωνίες εφάρμοζαν μορφές μουμιοποίησης χιλιάδες χρόνια νωρίτερα από ό,τι ήταν γνωστό μέχρι σήμερα.
«Τα αποτελέσματα ήταν μια μεγάλη έκπληξη», δήλωσε η Χσιάο-τσουν Χανγκ (Hsiao-chun Hung), ανώτερη ερευνήτρια στο Australian National University.
«Τα οστά είναι τόσο αρχαία και είναι αξιοσημείωτο να ανακαλύπτουμε ότι αυτή η παράδοση είναι τόσο παλιά, συνδέοντας τις πρακτικές των αρχαίων ανθρώπων με εκείνες που εξακολουθούν να βρίσκονται σε ορισμένες κοινότητες σήμερα».
Η πιο αποτελεσματική μέθοδος
Οι επιστήμονες τόνισαν ότι το κάπνισμα ήταν πιθανότατα η «πιο αποτελεσματική μέθοδος διατήρησης πτωμάτων σε τροπικά κλίματα», ενώ η διαδικασία πιθανότατα είχε και πολιτιστική σημασία.
Ορισμένες κοινωνίες στην Ινδονησία και την Αυστραλία είναι γνωστό ότι ξήραναν τα σώματα με καπνό, δεμένα σφιχτά και τοποθετημένα πάνω από φωτιά που έκαιγε συνεχώς, συχνά για αρκετούς μήνες.
Η διαδικασία επέτρεπε στους συγγενείς να διατηρούν επαφή με τους νεκρούς και, σε ορισμένες περιπτώσεις, πίστευαν ότι επέτρεπε στο πνεύμα να περιπλανιέται ελεύθερα κατά τη διάρκεια της ημέρας και να επιστρέφει στο σώμα τη νύχτα.
«Πιστεύω ότι αυτό αντικατοπτρίζει κάτι βαθιά ανθρώπινο, την αιώνια επιθυμία να μην μας εγκαταλείψουν οι αγαπημένοι μας, αλλά να παραμείνουν στο πλευρό μας για πάντα», είπε η Χανγκ στο AFP.
Οι ερευνητές θεωρούν ότι η πρακτική μπορεί να ήταν κοινή στις αρχαίες ασιατικές πολιτείες.
«Αυτή η παράδοση μπορεί να ήταν γνωστή σε κοινωνίες κυνηγών-τροφοσυλλεκτών σε μια τεράστια περιοχή, για πολλές χιλιετίες», έγραψαν στη μελέτη, που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα (15/9) στο περιοδικό Proceedings of the National Academy of Sciences.
