Ο Ρόμπερτ Ρόντεφορντ, που πέθανε πρόσφατα στα 89 του χρόνια, δεν ήταν αγαπητός γιατί είχε μια εξαιρετική καριέρα και ως ηθοποιός και ως σκηνοθέτης. Ήταν αγαπητός γατί ήταν μεγαλύτερος από όλα αυτά
Όταν πριν από πέντε περίπου χρόνια, στις 20 Οκτωβρίου 2020, πέθανε ο Σων Κόνερι, μου είχε κάνει εντύπωση το ότι εκείνες τις μέρες, τα social media, είχαν ασχοληθεί ελάχιστα με τον θάνατό του. Ο Σων Κόνερι για χρόνια, στον περιοδικό κυρίως Τύπο και στα σχετικά θέματα που δημοσιεύονταν θεωρείτο, το αρχέτυπο του άνδρα. Επβλητικό παρουσιαστικό, φωνή που εξέπεμπε κύρος και μια καριέρα θαυμαστή, αφού ολόκληρος ο κόσμος τον είχε γνωρίσει και ακόμη τον θεωρεί, ως την πιο πετυχημένη κινηματογραφική ενσάρκωση του Τζέιμς Μποντ.
Όταν ο Αλλέν Ντελόν πέθανε πέρσι στις 18 Αυγούστου 2024, η εικόνα στα social media ηταν διαφορετικιή. Καθώς η μορφή εμφανίστηκε σε πολλές νοσταλγικές αναρτήσεις, για αυτό που θεωρείτο, το πιο εμβληματικό ανδρικό πρόσωπο, που εμφανίστηκε ποτέ στον γαλλικό κινηματογράφο.
Όταν ο Ρόμπερτ Ρέντφορντ πέθανε , κάππιες μέρες πριν, στις 16 Σπτεμβρίου 2025, υπήρξε τόσο μεγάλος καταιγισμός αναρτήσεων στα social media, που προσωπικά δεν θυμάμαι να έχει υπάρξει προηγούμενο. Δεν ξέρω αν υπήρξαν πολλά προφίλ, που δεν ανάρτησαν τίποτα για τον θάνατο του Ρέντφορντ.
Η πρώτη φορά που είδα τον Ρόμπερτ Ρέντφορντ, ήταν στο 1966 ή 67, δεν θυμάμαι καλά στην ταινία The Chase ( Η καταδίωξη, ο ελληνικός τίτλος), όπου υποδυόταν έναν νεαρό κατάδικο καί πρωταγωνιστούσε ο Μάρλον Μπράντο, με μια εκρηκτική σκηνή “κάθαρσης” στο τέλος της ταινίας. Ο ρόλος είχε προσφερθεί αρχικά, στον άγνωστο μέχρι τότε Ρόμπερτ Ρέντφορντ, που περιέργως προτίμησε τον ρόλο του καταδικου στην ταινία. Ο νεαρός Ρόμπερτ Ρέντφορντ με το “σήμα κατατεθέν” μαλλί του από τότε, ήταν εντυπωσιακός, αλλά όλοι είχαν τα μάτια τους στην ερμηνεία του Μάρλον Μπράντο, σ’ αυτό το ημι-γουέστερν εκδίκησης.
Ήταν όμως αδύνατον να μην προσέξεις τον Ρόμπερτ Ρέντφορντ, σε μια από τις επόμενες ταινίες του, που παιχτηκε ένα χρόνο αργότερα. Το Barefoot in the Park (Ξυπόλητοι στο πάρκο), ήταν ο ρόλος που του άνοιξε τις πόρτες για την μεγάλη φήμη. Δίπλα στην επίσης εκθαμβωτική Τζέην Φόντα, ήταν το ιδανικό ζευγάρι για μια Αμερική, που πλησίαζε προς την δεκαετία του ’70 και τα πάντα άλλαζαν.
Η δεκαετία του 50 είχε καθιερώσει δυο ξεχωριστά ανδρικά πρότυπα και έναν άλλο τύπο ανδρικής ομορφιάς, στα πρόσωπα του Τζέιμς Ντην και του Μάρλον Μπράντο. Άλλο είδος από τους προηγούμενους “ήρωες”, όπως ο Χάμφρευ Μπόγκαρτ, ο Κλαρκ Γκειμπλ , ο Κάρι Γκραντ και άλλοι της προηγούμενης γενιάς. Τα πρότυπα τηςε κάθε γενιάς, είναι συμβατά με την κοινωνική εξέλιξη. Στην γενιά του ’50 που είχε ξεκινήσει, έπρεπε τα πρότυπα να είναι συμβατά, με τους άντρες που επαναστατούσαν απέναντι στην γονεϊκή εξουσία και τις κοινωνικλες συμβάεις/
Πολλοί δεν κατάλαβαν τότε τι ακριβώς βρήκε η Αμερική στο πρόσωπο του Ρόμπρετ Ρέντφορντ και μαζί της ολόκληρος ο κόσμος, ως εκπρόσωπος ενός άλλου προτύπου. Δεν ήταν μόνο το εντυπωσιακό ξανθό μαλλί και τα κατάλευκα δόντια, πίσω από το γοητευτικό ακαταμάχητο χαμόγελο. Στο πρόσωπο του Ρέντφορντ η απαρηγόρητη και πληγωμένη Αμερική, βρήκε έναν κινηματογραφικό αντικαταστάτη του Τζον Κένεντι, σε κοινωνικό επίπεδο. Αν και ο Ρέντφορντ δεν ασχολήθηκε ποτέ με την πολιτική, η ζωή του είχε έναν απόηχο πολιτικών θέσεων, είτε ασχολιόταν με το περιβάλλον, είτε καθιέρωνε το φεστιβάλ Sundance,οπου βρήκαν μια μοναδική ευκαιρία προβολής εκατοντάδες ανεξάρτητοι, παραγωγοί, σκηνοθέτες και ηθοποιοί.
To φεστιβάλ είχε πάρει την ονομασία του από την ταινία Butch Cassidy and the Sundance Kid (στην Ελλάδα προβλήθηκε με τον τίτλο “Οι δυο ληστές”) , του σκηνοθέτη Τζορτζ Ρόι Χιλ, ένα γουέστερν και μια ιστορία φιλίας, ανάμεσα στους ήρωες που ερμηνεύουν οι δύο πρωταγωνιστές. Αυτή τη φορά συμπρωταγωνιστής του Ρέντφορντ, ήταν ο Πωλ Νιούμαν, που εκείνη την εποχή είχε πια καθιερωθεί πια ως ένας μεγάλος σταρ. Για τον Ρόμπερτ Ρέντφορντ ήταν και ο ρόλος που τον καθιέρωσε ανάμεσα στους “μεγάλους”, την”Α Εθνική Κατηγορία” του Χόλιγουντ, καθώς στάθηκε επάξια δίπλα στον Πωλ Νιούμαν, με τον οποίον έμειναν και πραγματικοί φίλοι σε όλη τους τη ζωή.
Παρόλο που η συνέχεια της καριέρας του Ρέντφορντ ήταν γεμάτη από εμβληματικούς ρόλους, του πρώτο του Όσκαρ το κέρδισε το 1980 ως σκηνοθέτης στην πρώτη του σκηνοθετική απόπειρα με το κοινωνικό δράμα Ordinary People. To δεύτερο Όσκαρ ήρθε για το σύνολο της καριέρας του, το 2002.
Σιγά σιγά καθώς εξελισσόταν η καριέρα του, αυτό που έμενε στο μυαλό του κοινού, δεν ήταν μόνο η σιγουριάμ που εξέπεμπε η πάντα εντυπωσιακή ομορφιά του που γινόταν πιο “μεστή” μέσα στα χρόνια. Ήταν κυρίως η σιγουριά που εξέπεμπε ο χαρακτήρας του μέσα από τον “ήρωα” που ενσάρκωνε. “Ο Μεγάλος Γκάτσμπυ” το αμερικάνικο ρομαντικό δράμα του συγγραφέα Σκοτ Φιτζέραλντ, έγινε δεύτερη φορά ταινία από τον σκηνοθέτη Μπαζ Λούρμαν το 2013 με πρωταγωνιστή τον Λεονάρντο ντι Κάπριο. Αλλά δεν μπόρεσε ποτέ να σταθεί δίπαλ στο Γκάτσμπυ, του Ρόμπερτ Ρέντφορντ στην πρώτη κινηματογραφική μεταφορά του το 1974, από τον σκηνοθέτη Τζακ Κλέιτον.
Θα μπορούσαν να γραφτούν βιβλία για τους πρωταγωνιστικούς ρόλους και την καριέρα του Ρόμπερτ Ρέντφορντ είτε ως ηθοποιού , είτε ως σκηνοθέτη. Ο Ρέντφορντ όμως δεν έχει μείνει στην μνήμη του κοινού – όπως αποτυπώθηκε με τις αμέτρητες αναρτήσεις του κοινού, με αφορμή τον θάνατό του.
Ο λόγος που ο Ρέντφορντ απετέλεσε μια “ειδική” μορφή για το παγκόσμι0ο συλλογικό ασυνείδητο, είναι γιατί ήταν μεγαλύτερος από όλα αυτά. Είναι ο τρόπος που ασυνείδητα εκλαμβάνουμε το ανθρώπινο ¨μεγαλείο”. Για την ανθρώπινη ψυχή “μεγάλοι” είναι αυτοί που κατορθώνουν να σταθούν μεγαλύτεροι από το ανθρώπινο μέτρο της επιτυχίας μας. Γι αυτό θεωρούμε την σεμνότητα ένδειξη μεγαλείου, ενώ την αλαζονία ύβρη και αμάρτημα σε αυτούς τους αλαζονικούς καιρούς που ζούμε και που έχουν ξεπεράσει κάθε επίπεδο γελοιότητας.
Αυτό που δείχνει το ανθρώπινο μέτρο μας, είναι ο λόγος για το οποίο επαιρόμαστε. Όταν για παράδειγμα λέμε “εγώ έκανα αυτό”, με περηφάνια, για αυτό που θεωρούμε κατόρθωμα μας, έχουμε ήδη βάλει το “μέτρο” μας. Έχουμε πιστοποιήσει ότι αυτό για το οποίο περηφανευόμαστε είναι μεγαλύτερο, από την εσωτερική εκτίμηση που έχουμε για τον εαυτό μας. Όποιος λέει “εγώ έκανα αυτό” γνωρίζει ότι ο εαυτός του είναι μικρότερος από αυτό που κατάφερε. Όλοι μπορεί να θεωρούμε ότι είμαστε “καταπληκτικοί”, φοβεροί καλλιτεχνες, τρομεροί σε αυτό ή σε εκείνο και καμιά φορά μπορεί και να είμαστε. Ο καθένας μπορεί να νομίζει ότι θέλει για τον εαυτό του, αλλά είναι καλύτερα να το κρατάει για τον εαυτό του. Όποιος θεωρεί ότι αυτό για το οποίο απέκτησε φήμη, πλούτη, αναγνώριση η οτιδήποτε παρόμοιο, είναι μικρότερο από αυτό που θεωρεί ο ίδιος σπουδαίο, δεν θα περηφανευτεί ποτέ για τον εαυτό του. Γιατί την ένδειξη και την “απονομή” του “βραβείου για το οτιδήποτε καταφέραμε να κάνουεμ στη ζωή μας, δεν είμαστε εμείς αρμόδιοι, να την δώσουμε εμείς, για τον εαυτό μας.
Ο Ρέντφορντ δεν “ψωνίστηκε” ποτέ με την ομορφιά του, ούτε με τα πλούτη του ούτε με τη φήμη του, καθώς προφανώς γνώρζε πως στο τέλος δεν μένει τίποτα από όλα αυτά. Επίσης προφανώς γνώριζε ότι “αυτό πουν κάνουμε” είναι απλώς “αυτό που κάνουμε”. “Αυτό που είμαστε” όμως είναι διαφορετικό από “αυτό που κάνουμε”. Και εκείνο που μπορεί να μας δώσει την τελική λύση, στα θέματα της ζωής, που θα έρθουν στον δρόμο μας έτσι κι αλλιώς, είναι “αυτό που είμαστε”.
Δύσκολο και μόνο για λίγους.
Ο Ρέντφορντ αρνήθηκε να ζήσει αγκαλιά με την φήμη του σταρ και ότι αυτό συνεπάγεται. Γι αυτό εγκατέλειψε νωρίς το Χόλιγουντ και διάλεξε να ζήσει -και τελικά να πεθάνει – στο ράντσο που αγόρασε κάποια στιγμή στη Γιούτα, εκεί κοντά που μετά καθιέρωσε και το φεστιβάλ Sundance. H προσωπική του ζωή, ήταν σε γενικές γραμμές άγνωστη. Εκείνο που είχε γίνει κάποια στιγμή γνωστό, ήταν το είχε χάσει δυο γιούς του, πράγμα που πρέπει να σημάδεψε τη ζωή του. Καμιά δεκαριά χρόνια πριν από το θάνατο του είχε κάνει αναγκαστικά μια επέμβαση βλεφαροπλαστικής, που όμως αλλίωσε το χαρακτηριστικό γαλάζιο βλέμα του, που από μόνο του μπορούσε να τα βγάλει πέρα με οποιαδήποτε σκηνή.
Τέλος πάντων.
Ο Ρόμπερτ Ρέντφπρντ έζησε μιαν άξια ζωή και γι αυτό θα γίνει μια κλασική ανάμνηση και αναφορά.
Στο τελευταίο μέρος της ζωής του, επειδή ήταν έτσι όπως ήταν, πρέπει να κατάλαβε καλά τι εννοούσε ο Σωκράτης, όταν είπε “Εν οίδα, ότι ουδέ οίδα”…
