Όταν ο Μπενιαμίν Νετανιάχου συναντήσει τον Ντόναλντ Τραμπ στο Λευκό Οίκο τη Δευτέρα, θα συζητήσουν για μια Μέση Ανατολή που έχει υποστεί ριζικές αλλαγές, τονίζει σε ανάλυσή του το CNN.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ λέει ότι είναι πιθανή μια συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα.
Αλλά αυτό που προσφέρεται είναι πολιτικά «προβληματικό» για τον Νετανιάχου – και όσο έχει μεταμορφωθεί η περιοχή, το ίδιο έχει κάνει και ο Ισραηλινός πρωθυπουργός.
Εδώ και δύο χρόνια, τα ισραηλινά αεροσκάφη και οι ειδικές δυνάμεις έχουν αναλάβει τολμηρές αποστολές, χτυπώντας στόχους που κάποτε θεωρούνταν απρόσβλητοι, με τις πρωτεύουσες της περιοχής, από τη Ντόχα έως την Τεχεράνη και τη Δαμασκό, να φέρουν τα σημάδια της δέσμευσης του Νετανιάχου να αναδιαμορφώσει τη Μέση Ανατολή μετά τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου 2023 εναντίον του Ισραήλ.
Στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών την περασμένη εβδομάδα, ο Νετανιάχου υπερηφανεύτηκε για τις στρατιωτικές επιχειρήσεις του Ισραήλ.
«Έχουμε συντρίψει τους Χούθι. Έχουμε καταστρέψει το μεγαλύτερο μέρος της Χάμας, έχουμε εξουθενώσει τη Χεζμπολάχ, εξοντώνοντας τους περισσότερους ηγέτες της και μεγάλο μέρος του οπλοστασίου της, έχουμε καταστρέψει τα όπλα του Άσαντ στη Συρία, έχουμε αποτρέψει τις σιιτικές πολιτοφυλακές του Ιράν στο Ιράκ και, το πιο σημαντικό από όλα, έχουμε καταστρέψει τα προγράμματα πυρηνικών όπλων και βαλλιστικών πυραύλων του Ιράν», δήλωσε.
«Το Ισραήλ ανέκαμψε από την πιο σκοτεινή μέρα της ιστορίας του και πραγματοποίησε μία από τις πιο εντυπωσιακές στρατιωτικές ανατροπές στην ιστορία».
Η αλλαγή στη στάση του Νετανιάχου
Ο αυξανόμενος αριθμός ημερών του πολέμου του Ισραήλ στη Γάζα αντικατοπτρίζει μια άλλη πτυχή της ίδιας ιστορίας.
Για χρόνια, η προσέγγιση του Νετανιάχου στον πόλεμο χαρακτηριζόταν από σύντομες και περιορισμένες συγκρούσεις, ειδικά στη Γάζα.
Η επιχείρηση «Στυλοβάτης της Άμυνας» το 2012, για παράδειγμα, διήρκεσε μόλις οκτώ ημέρες.
Ο τρέχων πόλεμος στη Γάζα θα συμπληρώσει δύο χρόνια τον επόμενο μήνα, ο μακρύτερος στην ιστορία του Ισραήλ.
Όταν επέστρεψε στην εξουσία το 2009, ο Νετανιάχου δήλωσε ότι ένας από τους στόχους του θα ήταν η εξάλειψη της Χαμάς. Στην πράξη, παρά τη ρητορική του, η πολιτική ασφάλειας του μακροβιότερου πρωθυπουργού του Ισραήλ θεωρήθηκε ευρέως ως προσεκτική και σχετικά συγκρατημένη, ακόμη και ως δειλή από τους πολιτικούς του αντιπάλους, οι οποίοι επίσης χλεύαζαν την αδυναμία του να λάβει αποφασιστικές ενέργειες. Τα χρόνια των μεγάλων λόγων του μετατράπηκαν σε μικρές αποφάσεις.
Τότε ήρθε η 7η Οκτωβρίου.
Δύο ημέρες μετά την επίθεση υπό την ηγεσία της Χαμάς, που άφησε περισσότερους από 1.200 Ισραηλινούς νεκρούς, ο Νετανιάχου υποσχέθηκε στους Ισραηλινούς ότι «θα αλλάξουμε τη Μέση Ανατολή». Αυτή τη φορά, το εννοούσε.
Ο Νετανιάχου κάποτε απέφευγε τους μακροχρόνιους πολέμους και τις χερσαίες επιχειρήσεις, γνωρίζοντας το κόστος και το πολιτικό κεφάλαιο που συνεπάγονταν ασαφή αποτελέσματα ή αδιέξοδα. Τώρα τα επιδιώκει – συχνά ενάντια στις συμβουλές του ίδιου του στρατού του.
Ο αρχηγός του γενικού επιτελείου των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων, αντιτάχθηκε κατηγορηματικά στην τελευταία απόφαση για την κατάληψη της πόλης της Γάζας και αμφισβήτησε την υψηλού κινδύνου επιχείρηση που στοχεύει την ηγεσία της Χαμάς στο Κατάρ. Ωστόσο, ο Νετανιάχου αγνόησε τις προειδοποιήσεις.
Αυτή η μεταμόρφωση θέτει ένα θεμελιώδες ερώτημα, το οποίο γίνεται ακόμη πιο σημαντικό καθώς πλησιάζει η συνάντηση στο Λευκό Οίκο: Έχει πραγματικά αλλάξει ο Νετανιάχου;
Ο Νετανιάχου δεν μπορεί να είναι ο «Τσώρτσιλ» του Ισραήλ
Ο Ανσελ Φέφερ, ανταποκριτής του Economist για το Ισραήλ και συγγραφέας του βιβλίου «Bibi: The Turbulent Life and Times of Benjamin Netanyahu», λέει ότι ο παράγοντας που τον παρακινεί δεν έχει αλλάξει καθόλου, ακόμα και αν η επίδρασή του έχει αλλάξει.
«Ο Νετανιάχου πάντα αποφεύγει το ρίσκο. Φοβάται την αλλαγή και προσκολλάται στο status quo», ανέφερε. «Συνήθως αποφεύγει τόσο τους πολέμους όσο και τις διπλωματικές εξελίξεις. Ακόμα και οι Συμφωνίες του Αβραάμ του επιβλήθηκαν από την κυβέρνηση Τραμπ. Και ο πόλεμος στη Γάζα επιβλήθηκε από τη Χαμάς. Μόλις ο πόλεμος έγινε το status quo, ο Νετανιάχου προσαρμόστηκε. Είναι ακόμα εθισμένος στο status quo – μόνο που τώρα, το status quo είναι πόλεμος».
Ο Φέφερ τονίζει ακόμη ότι ο Νετανιάχου εξακολουθεί να καθοδηγείται από τον φόβο, «μόνο που τώρα φοβάται τους εταίρους του συνασπισμού του περισσότερο από οτιδήποτε άλλο».
Οι ακροδεξιοί σύμμαχοί του, Ιταμάρ Μπεν Γκβιρ και Μπεζαλέλ Σμότριτς, αντιτίθενται σε οποιαδήποτε διαπραγμάτευση με τη Χαμάς και πιέζουν για μόνιμη κατοχή της Γάζας, και οι απειλές τους να ανατρέψουν την κυβέρνηση εάν ο πόλεμος τελειώσει πρόωρα έχουν αλυσοδέσει τη στρατηγική λήψη αποφάσεων του Νετανιάχου. Η πρόταση του Τραμπ λέγεται ότι αναγνωρίζει τις φιλοδοξίες για παλαιστινιακό κράτος, κάτι στο οποίο αντιτίθενται σθεναρά και οι δύο άνδρες.
Παρόλα αυτά, αναγνωρίζοντας την αλλαγή στην οπτική, ο Φέφερ λέει ότι ο Νετανιάχου βρίσκεται «τώρα σε ένα στάδιο όπου φοβάται την κρίση της ιστορίας και ότι δεν θα τον θυμούνται ως Τσώρτσιλ και υπερασπιστή του Ισραήλ. Επιθυμεί απεγνωσμένα ένα μεγάλο επίτευγμα που θα ξαναγράψει την ιστορία. Είναι πεπεισμένος ότι κάτι τελικά θα σβήσει την 7η Οκτωβρίου από τη μνήμη των Ισραηλινών και θα τον αναδείξει στον σωτήρα τους».
«Αλλά αυτή η στιγμή δεν έρχεται», προσθέτει ο Φέφερ. Παρομοιάζει τον Νετανιάχου με «έναν απελπισμένο τζογαδόρο, που βάζει τα τσιπ του σε διαφορετική θέση κάθε φορά με την ελπίδα να εδραιώσει τη θέση του στην ιστορία».
«Γρίφος» η στρατηγική Νετανιάχου στον Λευκό Οίκο
Το μέλλον της νέας τολμηρής στρατηγικής του Νετανιάχου παραμένει ασαφές ενόψει της συνάντησής του με τον Τραμπ στο Λευκό Οίκο. Μέχρι στιγμής, η κυβέρνηση Τραμπ δεν έχει κάνει πολλά για να περιορίσει τις στρατιωτικές ενέργειες του Ισραήλ και έχει υποστηρίξει τη συνέχιση του πολέμου στη Γάζα από τον Νετανιάχου.
Ωστόσο, η υποστήριξη αυτή συνοδεύεται από αυστηρούς – και μερικές φορές εκπληκτικούς – περιορισμούς. Τον Ιούνιο, ο Τραμπ υποστήριξε τις επιθέσεις του Ισραήλ κατά του Ιράν κατά τη διάρκεια μιας 12ήμερης επίθεσης, και στη συνέχεια ανάγκασε το Ισραήλ να επιστρέψει τα μαχητικά αεροσκάφη που είχαν ήδη ξεκινήσει για να επιτεθούν, αφού ανακοίνωσε το τέλος των εχθροπραξιών. Η ευμετάβλητη φύση του προέδρου σημαίνει ότι μπορεί να αντιταχθεί στην επόμενη κίνηση του Ισραήλ αμέσως μετά την υποστήριξη της προηγούμενης.
Οι πρόσφατες αισιόδοξες δηλώσεις του Τραμπ σχετικά με μια επικείμενη συμφωνία για τον τερματισμό των εχθροπραξιών μπορεί να σηματοδοτούν ότι σύντομα θα αναγκάσει τον Νετανιάχου να αποδεχτεί ένα νέο status quo – ένα status quo που μπορεί να σταματήσει την προσπάθεια του πρωθυπουργού να χτίσει μια κληρονομιά μέσω στρατιωτικής επιθετικότητας και αντίθετα να τον αναγκάσει να αντιμετωπίσει την πολιτική του αποτίμηση.
Πηγή: CNN
