Το Αφγανιστάν βρέθηκε αντιμέτωπο την Τρίτη (30/9) με γενικευμένο μπλακ άουτ διαδικτύου, μετά τη δέσμευση των Ταλιμπάν να διακόψουν την πρόσβαση στο πλαίσιο εκστρατείας κατά των «ανήθικων δραστηριοτήτων», προκαλώντας φόβους για περαιτέρω απομόνωση εκατομμυρίων ανθρώπων που ζουν υπό το όλο και πιο σκληρό καθεστώς τους.
Η παρατηρητική αρχή Netblocks ανακοίνωσε αργά τη Δευτέρα (29/9) ότι πολλά δίκτυα στη χώρα είχαν αποσυνδεθεί, ενώ επηρεάστηκαν και οι τηλεφωνικές υπηρεσίες, με αποτέλεσμα ένα «ολικό μπλακ άουτ διαδικτύου» για τα 43 εκατομμύρια κατοίκους.
Αφγανοί στο εξωτερικό δήλωσαν στο CNN ότι δεν μπορούν να επικοινωνήσουν με τις οικογένειές τους, ενώ το πρωί της Τρίτης τα δεδομένα πτήσεων έδειχναν ακυρώσεις αρκετών αφίξεων στην Καμπούλ.
«Από χθες δεν υπάρχει επικοινωνία με κανέναν», είπε ο 30χρονος Μοχάμαντ Χαντί (Mohammad Hadi), Αφγανός που ζει στο Νέο Δελχί από το 2019. «Δεν υπάρχει τρόπος να μιλήσουμε, να ξέρουμε αν είναι ασφαλείς ή όχι». Ο Χαντί περιέγραψε πανικό ανάμεσα στη διασπορά, που ξαφνικά κόπηκε από τους δικούς της.
«Διαταράσσει τα πάντα. Όλα είναι συνδεδεμένα, τουλάχιστον μπορούσαμε να κάνουμε μια κλήση πριν», είπε.
Ολικό μπλακ άουτ και πανικός στη διασπορά
Ο τηλεοπτικός σταθμός Tolo News ανέφερε ότι το μπλακ άουτ έχει πλήξει σοβαρά τη λειτουργία του. Τα διεθνή πρακτορεία Associated Press και AFP δήλωσαν επίσης ότι δεν έχουν επαφή με τα γραφεία τους στην Καμπούλ.
Η διακοπή φαίνεται να είναι η πιο εκτεταμένη και συντονισμένη από την επιστροφή των Ταλιμπάν στην εξουσία το 2021, εγείροντας φόβους για επιστροφή στις σκληρές απαγορεύσεις της προηγούμενης διακυβέρνησής τους, όταν είχαν απαγορεύσει τηλεοράσεις, δορυφόρους και άλλα μέσα επικοινωνίας στο όνομα της «μάχης κατά της ανηθικότητας». Το τι ακριβώς προκάλεσε το μπλακ άουτ και η ακριβής του έκταση παραμένουν ασαφή. Οι προσπάθειες του CNN να επικοινωνήσει με αξιωματούχους των Ταλιμπάν δεν είχαν αποτέλεσμα και δεν έχει υπάρξει ακόμη επίσημη δήλωση.
Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, οι Ταλιμπάν είχαν προειδοποιήσει ότι θα κόψουν την πρόσβαση στο ίντερνετ σε όλη τη χώρα «για να αποτρέψουν ανήθικες δραστηριότητες».
«Θα δημιουργηθεί εναλλακτικό σύστημα για βασικές ανάγκες», δήλωσε ο κυβερνήτης της βόρειας επαρχίας Μπαλχ, Χατζί Ζαΐντ (Haji Zaid), χωρίς να διευκρινίσει τι εννοεί με «ανήθικες δραστηριότητες». Ο ίδιος είπε ότι η εντολή προήλθε από τον υπέρτατο ηγέτη των Ταλιμπάν, Μουλά Χαϊμπατουλάχ Αχουντζάντα (Mawlawi Haibatullah Akhundzada).
Η Ουαχίντα Φαΐζι (Wahida Faizi), Αφγανή δημοσιογράφος που ζει στη Δανία, μίλησε για το προσωπικό κόστος της απώλειας επικοινωνίας με την οικογένειά της. «Έχουν περάσει μόνο λίγες ώρες από τότε που κόπηκε το διαδίκτυο στο Αφγανιστάν, αλλά για μένα μοιάζει σαν να πέρασε μια ζωή», είπε στο CNN. «Κάθε μέρα, μετά τη δουλειά, η φωνή της μητέρας και του πατέρα μου έφερνε γαλήνη στην καρδιά μου… Ίσως πάντα παραπονιόμασταν για το αργό ίντερνετ στο Αφγανιστάν, αλλά σήμερα κατάλαβα ότι ακόμη και οι αργές βιντεοκλήσεις ήταν τεράστια ευλογία».
«Η σιωπή είναι εκκωφαντική»
Ακτιβιστές προειδοποιούν ότι το μπλακ άουτ θα έχει καταστροφικές συνέπειες για μια χώρα που ήδη βρίσκεται σε ανθρωπιστική κρίση, η οποία επιδεινώθηκε μετά την επιστροφή των Ταλιμπάν στην εξουσία το 2021, έπειτα από τη χαοτική αποχώρηση των ΗΠΑ. Από τότε που απαγορεύτηκε η φοίτηση κοριτσιών πέραν της έκτης τάξης, πολλές στηρίζονταν σε διαδικτυακά μαθήματα από εκπαιδευτικούς του εξωτερικού ή φιλανθρωπικές οργανώσεις. Με το διαδίκτυο κομμένο, αυτές οι ευκαιρίες κινδυνεύουν.
Η Σαμπένα Τσόουντρι (Sabena Chaudhry), υπεύθυνη επικοινωνίας της οργάνωσης Women for Afghan Women (WAW), είπε στο CNN ότι το μπλακ άουτ «δεν φιμώνει μόνο εκατομμύρια Αφγανούς, αλλά κόβει και το σωσίβιο νήμα επικοινωνίας τους με τον έξω κόσμο». Η ίδια, που εδρεύει στη Νέα Υόρκη, δήλωσε ότι έχουν χάσει επαφή με το προσωπικό τους στο Αφγανιστάν.
ΟΗΕ και διεθνείς οργανώσεις έχουν κατηγορήσει τους Ταλιμπάν για κατάφωρες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με δυσανάλογο αντίκτυπο σε γυναίκες και κορίτσια, δημιουργώντας «κλίμα φόβου και εκφοβισμού» σε έκθεση τους.
«Η σιωπή στο διαδίκτυο χωρίς αφγανικές φωνές από το εσωτερικό της χώρας είναι εκκωφαντική», έγραψε στο Χ (πρώην Twitter) η Μαριάμ Σολαϊμανκίλ, μέλος της εξόριστης κυβέρνησης του Αφγανιστάν. «Η καρδιά μου πονά, ο λαός μας αποκόπτεται, και ο κόσμος μένει στο σκοτάδι χωρίς αυτούς».
Η ίδια κάλεσε τον Ίλον Μασκ να προσφέρει το Starlink, λέγοντας: «Το Starlink είναι ο μόνος τρόπος να σπάσουν οι αλυσίδες της λογοκρισίας των Ταλιμπάν». Ωστόσο, σύμφωνα με την ιστοσελίδα της εταιρείας, το Starlink δεν είναι διαθέσιμο στο Αφγανιστάν.
