Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ αυτήν την εβδομάδα βρέθηκε να απολαμβάνει μιας πανηγυρικής υποδοχής στο Ισραήλ που δεν είχε αντικρύσει ποτέ στη χώρα του, ενώ στην Αίγυπτο εμφανίστηκε με παγκόσμιους ηγέτες, που παρότι πολλοί από αυτούς απορρίπτουν τον λαϊκισμό του «Πρώτα η Αμερική», έσπευσαν να φωτογραφηθούν στο πλευρό του.
Ο Αμερικανός ηγέτης είναι πιθανό να δει την επιτυχία του στο θέμα της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα ως επιβεβαίωση της περιφρόνησής του για τις ορθόδοξες κατεστημένες ειρηνευτικές διαδικασίες και τα παραδοσιακά δόγματα εξωτερικής πολιτικής. Μια νίκη της απρόβλεπτης συμπεριφοράς, να συναγελάζεται με τυράννους και να χρησιμοποιεί μεγιστάνες ακινήτων ως διαπραγματευτές για την επίτευξη συμφωνιών.
Θα μπορέσει όμως αυτή η συμφωνία να γίνει κάτι περισσότερο από μια φευγαλέα στιγμή ελπίδας στην βασανισμένη ιστορία της Μέσης Ανατολής; Σημαίνει πράγματι ότι «ο πόλεμος στη Γάζα τελείωσε»; Ή μήπως είναι άλλη μια τυπική υπερβολή του Τραμπ;
Ο σημερινός πρόεδρος των ΗΠΑ δεν είναι ο πρώτος Αμερικανός πολιτικός που προαναγγέλλει την «ιστορική αυγή μιας νέας Μέσης Ανατολής», αλλά η συνεχής αποτυχία επίλυσης του παλαιστινιακού ζητήματος δημιουργούσε ατελείωτες φρούδες ελπίδες επί δεκαετίες.
Η ειρηνευτική συμφωνία των 20 σημείων του Τραμπ προβλέπει μια διεθνή ειρηνευτική δύναμη για τη Γάζα, την εγκατάλειψη των όπλων και του ελέγχου της Χαμάς στη Γάζα και έναν παγκόσμιο συνασπισμό αραβικών και άλλων κρατών για την ανοικοδόμηση της κατεστραμμένης Λωρίδας της Γάζας. Τίποτα από αυτά δεν είναι πιθανό να συμβεί χωρίς τη συνεχή ενασχόληση του Τραμπ με το θέμα για το υπόλοιπο της θητείας του. Και τελικά, το σχέδιο υπονοεί την πιθανότητα δημιουργίας ενός παλαιστινιακού κράτους – μια εξέλιξη την οποία απορρίπτει κάθετα ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου. Ο Τραμπ δεν ασχολείται με τις λεπτομέρειες. Αλλά ίσως να είναι διαφορετικά με το μεγαλύτερο επίτευγμά του να διακυβεύεται.
Η επιτυχία του Τραμπ στη Μέση Ανατολή ήταν μια εντυπωσιακή επιβεβαίωση της παγκόσμιας ισχύος των ΗΠΑ, η οποία συχνά είχε αμαυρωθεί τα τελευταία χρόνια. Οι δημιουργοί της εικόνας του Τραμπ στον Λευκό Οίκο συχνά ισχυρίζονται ότι η Αμερική χαίρει πλέον μεγαλύτερου σεβασμού με την επιστροφή του στην εξουσία. Για πρώτη φορά, αυτή την εβδομάδα υπήρξαν στοιχεία που υποστηρίζουν τον ισχυρισμό. Ποιες θα είναι, επομένως, οι επιπτώσεις για τις άλλες παγκόσμιες πρωτοβουλίες του Τραμπ, για παράδειγμα, στην Ουκρανία;
Πολλοί πρόεδροι λατρεύουν να φαίνονται αποφασιστικοί στο εξωτερικό και ελπίζουν ότι αυτό ενισχύει τη θέση τους στο εσωτερικό. Οι επόμενες ημέρες θα δείξουν αν η μεγαλύτερη νίκη του Τραμπ μέχρι σήμερα μπορέσει να αλλάξει τη δυναμική της εγχώριας πολιτικής, που ακριβώς αυτή τη στιγμή μαστίζεται από μια σοβαρή κρίση, με τον πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων Μάικ Τζόνσον να προειδοποιεί για «ένα από τα μεγαλύτερα shutdowns στην αμερικανική ιστορία».
Η προσέγγιση του Τραμπ
Οι υποστηρικτές του Τραμπ προβάλουν ένα εύλογο επιχείρημα ότι η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός αποδεικνύει ότι πολλοί από τους επικριτές του κάνουν λάθος. Η στρατηγική του να εμπιστεύεται το ένστικτό του και να αντιμετωπίζει το πιο δυσεπίλυτο πολιτικό ζήτημα του κόσμου πρωτίστως ως ζήτημα ακινήτων και οικονομίας – αντί να το αντιμετωπίζει μέσω ενός πλέγματος ιστορικής έχθρας – έχει μέχρι στιγμής λειτουργήσει.
Την ίδια ώρα, η προσέγγιση του Τραμπ στη Μέση Ανατολή κατά τη διάρκεια των δύο θητειών του κατέρριψε πολλές συμβατικές προσεγγίσεις του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών. Μετέφερε την αμερικανική πρεσβεία από το Τελ Αβίβ στην Ιερουσαλήμ και αναγνώρισε την ισραηλινή κυριαρχία στα Υψίπεδα του Γκολάν. Διέταξε την επίθεση που σκότωσε τον Κασέμ Σουλεϊμανί, τον Ιρανό στρατηγό που δημιούργησε το κατεστραμμένο πλέον περιφερειακό δίκτυο πληρεξουσίων του Ιράν στη Μέση Ανατολή και στις αρχές της δεύτερης θητείας του διέταξε τις επιθέσεις στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, οι οποίες επίσης επιτάχυναν τον περιφερειακό γεωπολιτικό μετασχηματισμό.
Καμία από αυτές τις ριψοκίνδυνες ενέργειες δεν πυροδότησε βία και αντίποινα κατά των ΗΠΑ, όπως προέβλεπαν πολλοί ειδικοί. Αλλά δημιούργησαν έναν δεσμό με τους Ισραηλινούς, τον οποίο ο Τραμπ μετέτρεψε σε πολιτικό μοχλό που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει για να πιέσει τον Νετανιάχου όταν θα ερχόταν η κατάλληλη στιγμή.
Τουλάχιστον προς το παρόν, ο Τραμπ μπορεί να υποστηρίξει ότι η αγνόηση όλων των φυσιολογικών προσεγγίσεων λειτούργησε υπέρ του. Όμως αν λειτούργησε στη Μέση Ανατολή, θα μπορούσε να είναι επιτυχημένο και αλλού; Και οι επικριτές του μήπως θα πρέπει να επανεκτιμήσουν τις μεθόδους του;
Για παράδειγμα, πολλοί οικονομολόγοι είχαν προειδοποιήσει ότι η υιοθέτηση δασμολογικών πολιτικών θα επέφεραν καταστροφή στο καθεστώς ελεύθερου εμπορίου, θα εκτόξευαν τον πληθωρισμό και θα μπορούσαν να προκαλέσουν ύφεση. Τα χειρότερα σενάρια όμως δεν έχουν πραγματοποιηθεί και η οικονομία των ΗΠΑ συνεχίζει να αναπτύσσεται.
Η περίπτωση της Ουκρανίας
Ένα μάθημα που θα μπορούσε να αντλήσει ο Τραμπ από την επιτυχία του στη Μέση Ανατολή είναι μια επανεκτίμηση της προσέγγισής του στον πόλεμο της Ουκρανίας.
Κατά τη διάρκεια των πρώτων οκτώ μηνών της προεδρίας του, οι προσπάθειές του να τερματίσει τους πολέμους στη Γάζα και την Ουκρανία υπέφεραν από μια κοινή αδυναμία – την αποτυχία του να αντιστοιχίσει τα ειρηνευτικά σχέδια και τις συναντήσεις με κορυφαίους ηγέτες με ουσιαστική πίεση. Αλλά μετά από μια ισραηλινή επίθεση στο Κατάρ εναντίον διαπραγματευτών της Χαμάς τον περασμένο μήνα, σκλήρυνε σημαντικά τον τόνο του απέναντι στον Νετανιάχου – αποκαλύπτοντας το ειρηνευτικό του σχέδιο των 20 σημείων σε συνεργασία με τα αραβικά κράτη και παγιδεύοντας τον Ισραηλινό ηγέτη ώστε να το αποδεχτεί.
Ίσως τώρα να ενθαρρυνθεί να επιβάλει παρόμοια πίεση στον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος αποδέχτηκε με ενθουσιασμό την πρόσκληση του Τραμπ για τη σύνοδο κορυφής στην Αλάσκα, όμως στη συνέχεια κλιμάκωσε τις επιθέσεις του στην Ουκρανία.
Πηγή: CNN
