Στην εποχή όπου τα social media και η «κουλτούρα του wellness» ενώνουν τις δυνάμεις τους και γίνονται σχεδόν θρησκεία, το ντοκιμαντέρ για την περίπτωση της «δαιμόνιας» Belle Gibson ήρθε να ταρακουνήσει για τα καλά το κοινό.
Το “Bad Influencer: The Great Insta Con” κυκλοφόρησε μέσα στο 2024 στο ITVX (Ηνωμένο Βασίλειο) και προβλήθηκε αργότερα διεθνώς στο Apple TV+ και σε άλλες streaming πλατφόρμες, φωτίζοντας μία από τις πιο παράξενες και ανησυχητικές ιστορίες μαζικής εξαπάτησης της τελευταίας δεκαετίας.
Ποια ήταν όμως η Belle Gibson;
Η Annabelle “Belle” Natalie Gibson υπήρξε για χρόνια το “πρόσωπο του wellness” στην Αυστραλία, συνώνυμο της ευεξίας και του εναλλακτικού lifestyle. Μέσα από το blog της και την εφαρμογή “The Whole Pantry”, η ίδια ισχυριζόταν πως είχε θεραπεύσει μόνη της τον καρκίνο του εγκεφάλου μέσα από διατροφή, mindfulness και ακολουθώντας έναν “καθαρό” τρόπο ζωής.
Η 34χρονη σήμερα Gibson ενημέρωνε για χρόνια σε καθημερινή βάση τους εκατοντάδες χιλιάδες ακολούθους της για τις χειρουργικές επεμβάσεις στις οποίες υποτίθεται πως υποβαλλόταν, τις οδηγίες που της έδιναν οι θεράποντες ιατροί της και έκανε τις προσωπικές της εξομολογήσεις για τον αγώνα που δήθεν έδινε απέναντι στον καρκίνο.
Τα social media γρήγορα και μαζικά πίστεψαν -λάτρεψαν θα λέγαμε- την ιστορία της, εταιρείες συνεργάστηκαν μαζί της μέσω επικερδών χορηγιών, περιοδικά την ανέδειξαν ως “θαύμα” του well-being και το κοινό τη χειροκροτούσε ως σύμβολο δύναμης και πραγματικής αυτοΐασης.
Μόνο που τίποτα από αυτά δεν ήταν αληθινό.
Το ψέμα γρήγορα ήρθε στο φως
Το 2015 έρευνες από αυστραλιανά Μέσα αποκάλυψαν ότι η Belle Gibson δεν είχε ποτέ διαγνωστεί με καρκίνο. Οι “δωρεές” που υποτίθεται πως έκανε από τα έσοδα των προϊόντων της δεν είχαν κατατεθεί ποτέ σε φιλανθρωπικά ιδρύματα, ενώ καμία ιατρική τεκμηρίωση δεν επιβεβαίωνε τους ισχυρισμούς της.
Η αποκάλυψη, όπως ήταν λογικό, συγκλόνισε το κοινό διεθνώς: μια ολόκληρη αυτοκρατορία wellness, χτισμένη πάνω σε ψεύδη, κατέρρευσε μέσα σε λίγες εβδομάδες. Το αυστραλιανό δικαστήριο την καταδίκασε για παραπλάνηση καταναλωτών, επιβάλλοντάς της πρόστιμο άνω των 400.000 δολαρίων. Από τότε, η Gibson έχει γίνει παράδειγμα προς αποφυγή και το ντοκιμαντέρ μάς θυμίζει το γιατί.
“Bad Influencer: The Great Insta Con”: μια διεισδυτική ματιά στο τρομακτικό φαινόμενο
Το αποκαλυπτικό αυτό ντοκιμαντέρ δεν αφηγείται απλώς το χρονικό μιας καλοστημένης και επικερδούς απάτης. Με κινηματογραφική αφήγηση, συνεντεύξεις δημοσιογράφων, πρώην συνεργατών και ειδικών, εξετάζει πώς μια νεαρή γυναίκα χωρίς ιατρική εκπαίδευση κατάφερε να πείσει εκατομμύρια ανθρώπους ότι νίκησε τον καρκίνο και πώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έγιναν το τέλειο όχημα για τη διάδοση της ιστορίας της.
Η σειρά ρίχνει φως σε καίρια ζητήματα: την ανάγκη του κοινού να πιστεύει σε θαύματα, την ελκυστικότητα της “φυσικής” ιατρικής και τα επικίνδυνα μονοπάτια του influencing στα social media.
Παράλληλα, συνδέεται θεματικά με την παραγωγή “Apple Cider Vinegar” του Netflix, που εξετάζει τον ίδιο χώρο, αυτόν των “ψεύτικων wellness γκουρού”, ένα σύμπτωμα της εποχής μας, όπου η πειστικότητα της εικόνας συχνά υπερτερεί της αλήθειας.
Πέρα από την απάτη — μια κοινωνική μελέτη
Αυτό που κάνει το ντοκιμαντέρ ιδιαίτερο είναι ότι δεν μένει στο κουτσομπολιό ή στην ηδονοβλεψία του σκανδάλου. Αντίθετα, προσπαθεί να κατανοήσει γιατί τόσοι άνθρωποι πίστεψαν τη Gibson. Ήταν απλώς ένα προϊόν της ψηφιακής αφέλειας ή μήπως μια συλλογική ανάγκη να πιστέψουμε ότι μπορούμε να ελέγξουμε τα πάντα — ακόμα και τον καρκίνο;
Οι σκηνοθέτες σκιαγραφούν την Belle ως ένα μυστήριο: μια γυναίκα που ίσως να πίστεψε τα ίδια της τα ψέματα. Ο δικαστής στην υπόθεσή της μάλιστα άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο “παραληρηματικής πεποίθησης”, υπονοώντας ότι η Gibson μπορεί να είχε όντως πείσει τον εαυτό της πως ήταν άρρωστη. Μια λεπτή γραμμή, ανάμεσα στην εξαπάτηση και στην αυταπάτη.
Εξάλλου, σε συνέντευξή της στην εκπομπή “60 Minutes Australia” και τη δημοσιογράφο Tara Brown το 2018, λίγο μετά την αποκάλυψη του σκανδάλου, η Αυστραλή influencer ισχυρίστηκε:
«Δεν είχα καμία πρόθεση να αποθαρρύνω κόσμο από το να ακολουθήσει τη συμβατική θεραπεία απέναντι στον καρκίνο κι, αν το έκανα άθελά μου, είναι πολύ στενάχωρο. Δεν ζούσα στον δικό μου κόσμο, αυτή ήταν η πραγματικότητά μου. Στ’ αλήθεια είχα πειστεί ότι πάσχω από καρκίνο. Δεν είμαι παθολογική ψεύτρα».
Μάλιστα, όταν η Brown της έκανε την απλούστατη ερώτηση «πόσο χρονών είσαι;», εκείνη απάντησε:
«Μεγάλωσα με την πεποίθηση ότι είμαι συνεχώς 26. Οι γονείς μου με μεγάλωσαν έτσι, έχω δύο πιστοποιητικά γέννησης και έχω αλλάξει όνομα 4 φορές μέχρι σήμερα. Η κρίση ταυτότητας είναι μεγάλη».
Το επιμύθιο της υπόθεσης
Η ιστορία της Belle Gibson ξεπερνά το παράδειγμα της «κακής influencer». Είναι καθρέφτης μιας ολόκληρης ψηφιακής κουλτούρας όπου η αυθεντικότητα μετριέται σε likes και η εμπιστοσύνη αγοράζεται με followers.
Το ντοκιμαντέρ δείχνει πώς η εμπορευματοποίηση της ελπίδας, όταν αυτή ντύνεται με αισθητική καθαρότητας και προσωπικής «ενδυνάμωσης», μπορεί να γίνει επικίνδυνη.
Πολλοί άνθρωποι ακολούθησαν τις συμβουλές της Gibson αντί για τη συμβατική ιατρική αντιμετώπιση. Μερικοί καθυστέρησαν κρίσιμες θεραπείες, άλλοι έχασαν χρήματα ή την ψυχική τους ισορροπία, περιμένοντας το θαύμα που ποτέ δεν ήρθε. Η ζημιά στις ζωές των ανθρώπων ήταν πραγματική, για αρκετούς μοιραία. Και αυτό κάνει το ντοκιμαντέρ να ξεχωρίζει: δεν γελοιοποιεί αλλά προειδοποιεί.
Πού μπορείς να το δεις
Το “Bad Influencer: The Great Insta Con” είναι διαθέσιμο στο ITVX (Ηνωμένο Βασίλειο), ενώ προβάλλεται διεθνώς και μέσω Apple TV+. Αν προτιμάς το Netflix, το ντοκιμαντέρ “Apple Cider Vinegar” περιλαμβάνει επίσης αναφορές στην υπόθεση Gibson, μέσα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο για την απάτη του wellness branding.
Για τους λάτρεις του true crime και των κοινωνικών θεμάτων είναι μία από τις πιο ενδιαφέρουσες παραγωγές της προηγούμενης χρονιάς: καλογυρισμένη, προσεγμένη και με μια δόση ειρωνείας απέναντι στη φούσκα του “τέλειου lifestyle”.
Η υπόθεση της Belle Gibson μάς θυμίζει ότι, όσο πιο “τέλεια” φαίνεται μια ιστορία στο Instagram, τόσο πιο προσεκτικά και επιφυλακτικά θα πρέπει να την παρακολουθούμε. Το ντοκιμαντέρ δεν στοχεύει να καταστρέψει την ιδέα της ευεξίας αλλά να τη φέρει πίσω στην πραγματικότητα: εκεί όπου η υγεία δεν είναι hashtag, ούτε brand, αλλά κάτι βαθύτερο, ουσιαστικό και πάνω απ’ όλα ειλικρινές.
Πηγή: zappit.gr
