Εικόνες που απεικονίζουν ακραία φτωχούς ανθρώπους, παιδιά και θύματα σεξουαλικής βίας και που έχουν δημιουργηθεί με τεχνητή νοημοσύνη (TN), κατακλύζουν ιστοσελίδες που πωλούν φωτογραφίες, ενώ παράλληλα χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο από διάφορες ΜΚΟ, σύμφωνα με επαγγελματίες παγκόσμιας υγείας που εκφράζουν ανησυχία για μια νέα εποχή «πορνογραφίας της φτώχειας».
«Τις χρησιμοποιούν άνθρωποι σε όλο τον κόσμο», δήλωσε ο Νόα Άρνολντ, ο οποίος εργάζεται στο Fairpicture, έναν οργανισμό με έδρα την Ελβετία που επικεντρώνεται στην προώθηση ηθικής απεικόνισης στον τομέα της παγκόσμιας ανάπτυξης. «Κάποιοι χρησιμοποιούν ενεργά εικόνες που έχουν δημιουργηθεί με τεχνητή νοημοσύνη, και άλλοι- από όσο- γνωρίζουμε πειραματίζονται με αυτές».
Ο Αρσένι Αλενίτσεφ, ερευνητής στο Ινστιτούτο Τροπικής Ιατρικής στην Αμβέρσα, που μελετά την παραγωγή εικόνων για την παγκόσμια υγεία, δήλωσε στον Guardian: «Οι εικόνες αναπαράγουν τη οπτική γραμματική της φτώχειας – όπως παιδιά με άδεια πιάτα- στερεοτυπικές απεικονίσεις, δηλαδή».
Ο Αλενίτσεφ έχει συλλέξει περισσότερες από 100 φωτογραφίες που έχουν δημιουργηθεί με τεχνητή νοημοσύνη και απεικονίζουν ακραία φτώχεια και οι οποίες χρησιμοποιήθηκαν από άτομα ή ΜΚΟ σε καμπάνιες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κατά της πείνας ή της σεξουαλικής βίας. Οι εικόνες που μοιράστηκε ο ερευνητής με τον Guardian δείχνουν ακραία στερεοτυπικές σκηνές: παιδιά κουλουριασμένα σε βρόμικο νερό, μια Αφρικανή κοπέλα με νυφικό και δάκρυα στο μάγουλο. Σε άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Lancet Global Health, ο ερευνητής υποστηρίζει ότι αυτές οι εικόνες συνιστούν «πορνογραφία της φτώχειας 2.0».
Αν και είναι δύσκολο να ποσοτικοποιηθεί η εξάπλωση αυτών των εικόνων, ο Αλενίτσεφ και άλλοι ερευνητές επισημαίνουν πως η χρήση τους αυξάνεται, εν μέσω ανησυχιών για τη συναίνεση και το κόστος. Ο Άρνολντ ανέφερε ότι οι περικοπές χρηματοδότησης από τις ΗΠΑ στους προϋπολογισμούς των ΜΚΟ έχουν επιδεινώσει το πρόβλημα.
«Είναι αρκετά σαφές ότι διάφοροι οργανισμοί αρχίζουν να εξετάζουν το ενδεχόμενο χρήσης τεχνητών εικόνων αντί για πραγματικές φωτογραφίες, επειδή είναι φθηνές και δεν χρειάζεται να ασχοληθείς με τη συγκατάθεση και όλα τα σχετικά», εξήγησε ο Αλενίτσεφ.
Εικόνες ακραίας φτώχειας εμφανίζονται πλέον σε δεκάδες σε δημοφιλείς ιστότοπους stock φωτογραφιών, όπως το Adobe Stock Photos και το Freepik, ως απάντηση σε αναζητήσεις όπως «φτώχεια». Πολλές συνοδεύονται από λεζάντες όπως «Φωτορεαλιστικό παιδί σε καταυλισμό προσφύγων», «Παιδιά στην Ασία κολυμπούν σε ποτάμι γεμάτο απόβλητα» και «Λευκός εθελοντής παρέχει ιατρική συμβουλή σε μαύρα παιδιά σε αφρικανικό χωριό». Το Adobe πουλά άδειες για τις δύο τελευταίες φωτογραφίες περίπου 60 λίρες, σύμφωνα με το δημοσίευμα.
«Είναι τόσο ρατσιστικές. Δεν θα έπρεπε καν να επιτρέπεται η δημοσίευσή τους, γιατί πρόκειται για τα χειρότερα στερεότυπα για την Αφρική ή την Ινδία ή οπουδήποτε αλλού», είπε ο ερευνητής.
Ο Χοακίν Αμπέλα, CEO της Freepik, δήλωσε ότι η ευθύνη για τη χρήση τέτοιων εικόνων ανήκει στους χρήστες των μέσων και όχι σε πλατφόρμες όπως η δική του. Οι φωτογραφίες από το αρχείο της τεχνητής νοημοσύνης, είπε, δημιουργούνται από την παγκόσμια κοινότητα χρηστών της πλατφόρμας, οι οποίοι μπορούν να λάβουν αμοιβή για την άδεια χρήσης όταν οι πελάτες της Freepik επιλέγουν να αγοράσουν τις εικόνες τους. Η εταιρεία είχε προσπαθήσει να περιορίσει τις προκαταλήψεις που εντόπισε σε άλλα τμήματα της βιβλιοθήκης της, «εισάγοντας ποικιλομορφία» και προσπαθώντας να διασφαλίσει ισορροπία φύλου στις φωτογραφίες που απεικονίζουν δικηγόρους και διευθυντές που φιλοξενούνται στην πλατφόρμα.
Ωστόσο, πρόσθεσε πως η πλατφόρμα του δεν μπορεί να κάνει πολλά. «Είναι σαν να προσπαθείς να στεγνώσεις τον ωκεανό. Κάνουμε προσπάθειες, αλλά στην πραγματικότητα, αν οι πελάτες μας παγκοσμίως θέλουν εικόνες με έναν συγκεκριμένο τρόπο, δεν μπορεί κανείς να κάνει απολύτως τίποτα».
Στο παρελθόν, κορυφαίες φιλανθρωπικές οργανώσεις χρησιμοποίησαν εικόνες που δημιουργήθηκαν με τεχνητή νοημοσύνη ως μέρος των στρατηγικών επικοινωνίας τους για την παγκόσμια υγεία. Το 2023, το ολλανδικό τμήμα της βρετανικής οργάνωσης Plan International κυκλοφόρησε μια καμπάνια με βίντεο κατά των παιδικών γάμων, που περιείχε τεχνητές εικόνες ενός κοριτσιού με μαυρισμένο μάτι, ενός μεγαλύτερου άνδρα και μιας έφηβης έγκυου.
Πέρυσι, τα Ηνωμένα Έθνη δημοσίευσαν ένα βίντεο στο YouTube με «αναπαραστάσεις» σεξουαλικής βίας σε συγκρούσεις που δημιουργήθηκαν με τεχνητή νοημοσύνη, το οποίο περιλάμβανε τη μαρτυρία μιας γυναίκας από το Μπουρούντι, η οποία περιέγραφε ότι βιάστηκε από τρεις άνδρες κατά τον εμφύλιο της χώρας και αφέθηκε να πεθάνει το 1993. Το βίντεο αφαιρέθηκε μετά από επικοινωνία του Guardian με τα Ηνωμένα Έθνη.
Ένας εκπρόσωπος του ΟΗΕ για την ειρήνη δήλωσε: «Το εν λόγω βίντεο, που δημιουργήθηκε πριν από πάνω από ένα χρόνο με ένα ταχέως εξελισσόμενο εργαλείο, έχει έκτοτε αφαιρεθεί, καθώς θεωρήσαμε ότι δείχνει ακατάλληλη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης και μπορεί να θέτει κινδύνους όσον αφορά την ακεραιότητα των πληροφοριών, αναμειγνύοντας πραγματικό υλικό με τεχνητά δημιουργημένο περιεχόμενο.
Ο Άρνολντ δήλωσε ότι η αυξανόμενη χρήση αυτών των εικόνων ΤΝ έρχεται μετά από χρόνια συζήτησης στον τομέα για ηθική απεικόνιση και αξιοπρεπή αφήγηση σχετικά με τη φτώχεια και τη βία.
Έχει διαπιστωθεί πως τα εργαλεία γενετικής τεχνητής νοημοσύνης αναπαράγουν ευρύτερες κοινωνικές προκαταλήψεις. Η διάδοση αυτών των φωτογραφιών σε παγκόσμιες εκστρατείες για τη δημόσια υγεία μπορεί να επιδεινώσει το πρόβλημα, είπε ο ερευνητής, καθώς οι εικόνες μπορεί να φιλτραριστούν στο ευρύτερο διαδίκτυο και να χρησιμοποιηθούν για την εκπαίδευση της επόμενης γενιάς μοντέλων ΤΝ– μια διαδικασία που έχει δείξει ότι ενισχύει τις προκαταλήψεις.
Ένας εκπρόσωπος της Plan International δήλωσε ότι η ΜΚΟ, από φέτος, «υιοθέτησε κατευθυντήριες οδηγίες που συμβουλεύουν να μην χρησιμοποιείται η τεχνητή νοημοσύνη για την απεικόνιση μεμονωμένων παιδιών», και ανέφερε ότι η καμπάνια του 2023 χρησιμοποίησε εικόνες ΤΝ για να προστατεύσει «την ιδιωτικότητα και την αξιοπρέπεια των πραγματικών κοριτσιών».
Η Adobe αρνήθηκε να σχολιάσει.
ΠΗΓΗ: Guardian
