Οριστικό τέλος στις εστίες που πυροδότησαν το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ με τους «μαϊμού» δικαιούχους που καταχράστηκαν ευρωπαϊκές επιδοτήσεις στερώντας κονδύλια από τους πραγματικούς παραγωγούς φέρνει το νέο Σχέδιο Δράσης που κατέθεσε η Ελλάδα προς έγκριση στην Κομισιόν.
Το Σχέδιο καταργεί τη λεγόμενη «τεχνική λύση» που θεσπίστηκε το 2016 επί ΣΥΡΙΖΑ και επέτρεπε στους κτηνοτρόφους να δηλώνουν βοσκοτόπους μακριά από την περιοχή που δραστηριοποιούνταν (π.χ. κτηνοτρόφος από την Κρήτη δήλωνε βοσκότοπο στη Μακεδονία) για να μη χάσουν τις επιδοτήσεις και επιτρέπει πλέον τη δήλωση βοσκοτόπων εντός του ίδιου ή όμορου νόμου. Παράλληλα, καθιστά υποχρεωτική την ηλεκτρονική σήμανση όλων των ζώων ώστε να ελέγχεται αυτόματα ο ακριβής αριθμός τους, ενώ προσωρινά, μέχρι να ολοκληρωθεί το νέο σύστημα καταγραφής, οι ενισχύσεις των κτηνοτρόφων θα υπολογίζονται με βάση τα τιμολόγια γάλακτος, κρέατος και ζωοτροφών που έχουν εκδώσει.
Παράλληλα, το Action Plan 2 για τον εκσυγχρονισμό του ΟΣΔΕ (Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης Επιδοτήσεων) προβλέπει νέο ψηφιακό γεωχωρικό χάρτη για τον διαχωρισμό επιλέξιμων και μη εκτάσεων, περισσότερους και πιο στοχευμένους ελέγχους από μικτά κλιμάκια, αλλά και διασύνδεση με το Κτηματολόγιο για την ιδιοκτησία των αγροτεμαχίων. Σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης «το Σχέδιο Δράσης ευθυγραμμίζεται με τις παρατηρήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ενώ παράλληλα προβλέπει αυστηρά χρονοδιαγράμματα υλοποίησης».
Αν και η Κομισιόν πρέπει να απαντήσει στη χώρα μας εντός δύο μηνών για την έγκριση ή μη του Σχεδίου, η ελληνική πλευρά εκτιμά ότι θα λάβει το πράσινο φως μέσα στις επόμενες μέρες. Μάλιστα, σήμερα και αύριο (6 και 7 Νοεμβρίου) θα βρίσκεται στην Ελλάδα ο Επίτροπος Γεωργίας, Κρίστοφερ Χάνσεν, ο οποίος θα έχει συναντήσεις τόσο με τον αρμόδιο υπουργό, Κώστα Τσιάρα, και τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης, Κωστή Χατζηδάκη, όσο και με τον πρωθυπουργό.
Τα βασικά σημεία
Αναλυτικά, το Σχέδιο Δράσης προβλέπει τα εξής:
- Δημιουργία νέου ψηφιακού γεωχωρικού χάρτη
Θα καταρτιστεί ένας ακριβής χάρτης της ελληνικής επικράτειας, βασισμένος σε δορυφορικές εικόνες πολύ υψηλής ανάλυσης και τη χρήση «έξυπνων» εργαλείων Τεχνητής Νοημοσύνης. Ο χάρτης αυτός θα επιτρέπει τον σαφή διαχωρισμό των επιλέξιμων και μη επιλέξιμων εκτάσεων για ενισχύσεις, ενώ θα ανανεώνεται συστηματικά, και μάλιστα σε συχνότητα υψηλότερη από το ελάχιστο που ζητά η Ευρωπαϊκή Ενωση.
- Νέος τρόπος καταγραφής των αιγοπροβάτων
Θα δημιουργηθεί ενιαία ψηφιακή βάση δεδομένων για την ακριβή καταγραφή και παρακολούθηση κάθε ζώου. Κάθε αιγοπρόβατο θα σημαίνεται με ηλεκτρονικό «βώλο», τσιπάκι στην ουσία, και τα στοιχεία του θα τηρούνται αποκλειστικά στη νέα βάση, η οποία θα συνδεθεί απευθείας με το ΟΣΔΕ. Μέχρι να τεθεί σε πλήρη λειτουργία το σύστημα, ο αριθμός των ζώων θα προσδιορίζεται με βάση αντικειμενικά στοιχεία, όπως τιμολόγια πώλησης γάλακτος και κρέατος, καθώς και αγορών ζωοτροφών. Οσον αφορά στους βοσκοτόπους, βούληση του αρμόδιου υπουργείου είναι να δίνεται η δυνατότητα να δηλώνονται μόνο σε όμορους νομούς.
- Περισσότεροι και πιο αποτελεσματικοί έλεγχοι
Οι έλεγχοι στις δηλώσεις θα γίνουν πιο εκτεταμένοι και στοχευμένοι, με χρήση εργαλείων ανάλυσης κινδύνου για τον εντοπισμό πιθανών παραβάσεων ή προσπαθειών παραπλάνησης του συστήματος. Οι επιτόπιοι έλεγχοι θα πραγματοποιούνται από μικτά κλιμάκια, με στόχο την ενίσχυση της διαφάνειας και την εξάλειψη φαινομένων διαφθοράς.
- Ελεγχος του ιδιοκτησιακού καθεστώτος και πάταξη των εικονικών μισθωτηρίων
Τίθενται σε εφαρμογή νέα εργαλεία ελέγχου για την επαλήθευση της ιδιοκτησίας των αγροτεμαχίων, ώστε να τερματιστούν φαινόμενα εικονικών μισθώσεων και καταπατήσεων. Ηδη από φέτος είναι υποχρεωτική η δήλωση του ΑΤΑΚ για όλα τα αγροτεμάχια, ενώ από το επόμενο έτος θα πραγματοποιούνται διασταυρωτικοί έλεγχοι με τα στοιχεία του Εθνικού Κτηματολογίου και του νέου Μητρώου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΜΙΔΑ) της ΑΑΔΕ.
Στόχος των παρεμβάσεων αυτών είναι να δημιουργηθεί ένα σύγχρονο, αξιόπιστο και πλήρως διαφανές σύστημα ενισχύσεων, που θα στηρίζει τους πραγματικούς παραγωγούς, θα διασφαλίζει τα ευρωπαϊκά κονδύλια και θα ενισχύει την εμπιστοσύνη των πολιτών στη λειτουργία του αγροτικού τομέα.
Ενισχύσεις στους πραγματικούς δικαιούχους
Σε δηλώσεις του ο κ. Χατζηδάκης ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι «το τελευταίο διάστημα εργαστήκαμε εντατικά για την εκπόνησή του, ώστε να μην αντιμετωπίσει η χώρα μας ζήτημα αναστολής πληρωμών. Σε συνδυασμό με άλλες πρωτοβουλίες, όπως οι αυστηροί έλεγχοι που ήδη γίνονται και η μετάβαση του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ που προχωρεί, κάνουμε μια νέα αρχή και στέλνουμε ένα μήνυμα ότι και στις αγροτικές ενισχύσεις θα μπει επιτέλους μια τάξη».
Από την πλευρά του, ο κ. Τσιάρας υπογράμμισε ότι «η κατάθεση του Action Plan 2 έγινε εγκαίρως, όπως είχαμε δεσμευθεί, και εντάσσεται σε μια συνολική προσπάθεια εξυγίανσης και εκσυγχρονισμού του ΟΠΕΚΕΠΕ, ώστε να αποκατασταθεί πλήρως η εμπιστοσύνη των αγροτών και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής» προσθέτοντας ότι στόχος της κυβέρνησης είναι οι ευρωπαϊκές ενισχύσεις να φτάνουν στους πραγματικούς δικαιούχους.
Ο διοικητής της ΑΑΔΕ, Γιώργος Πιτσιλής, δήλωσε: «Αναπτύσσουμε ένα ολιστικό σχέδιο, που λεπτομερώς περιγράφει τις διαδικασίες ελέγχων της φυτικής παραγωγής και του ζωικού κεφαλαίου, με ταυτόχρονη αξιοποίηση των σύγχρονων ψηφιακών εργαλείων, που διαθέτει η ΑΑΔΕ, για σκοπούς τόσο διασταυρώσεων, όσο και δειγματοληψίας και επιτόπιων ελέγχων».
Πληρωμές
Εφόσον, η Επιτροπή «ανάψει» το πράσινο φως στο αναθεωρημένο Σχέδιο Δράσης της ελληνικής πλευράς, θα ανοίξει ο δρόμος για τις αγροτικές πληρωμές που εκκρεμούν, όπως οι άμεσες ενισχύσεις για το 2025, τα προγράμματα Βιολογικής Γεωργικής και Κτηνοτροφίας, το Κομφούζιο, τα Νιτρικά κ.ά.
Οπως δήλωσε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου αναμένεται να πιστωθεί η προκαταβολή της βασικής ενίσχυσης ύψους 500-600 εκατ. ευρώ, καθώς και το Μέτρο 23 «Εκτακτη προσωρινή στήριξη ρευστότητας στους γεωργούς, που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές, μετά την 1η Ιανουαρίου 2024», ύψους 178,5 εκατ. ευρώ.
