Η μεταναστευτική πίεση στα εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης παρουσίασε σημαντική κάμψη το 2025, σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία του FRONTEX. Συνολικά, οι ανιχνεύσεις παράτυπων διελεύσεων την περίοδο Ιανουαρίου–Οκτωβρίου ανήλθαν σε περίπου 152.000, καταγράφοντας μείωση 22% σε σχέση με το 2024.
Περισσότεροι από 3.800 αξιωματούχοι του FRONTEX υποστηρίζουν αυτή τη στιγμή τις εθνικές αρχές των κρατών-μελών στην επιτήρηση και προστασία των ευρωπαϊκών συνόρων, σε νησιωτικά, θαλάσσια και χερσαία σημεία εισόδου.
Κύριες διαδρομές και τάσεις
Η σημαντικότερη μείωση σημειώθηκε στις διαδρομές από :
- Δυτική Αφρική -59%
- Δυτικά Βαλκάνια -46%
- Ανατολικά χερσαία σύνορα -38%
Αντίθετα, αυξητική τάση καταγράφηκε στη Δυτική Μεσόγειο, όπου οι διελεύσεις αυξήθηκαν κατά 27%, κυρίως από την Αλγερία. Στο μεταξύ, η Κεντρική Μεσόγειος παρέμεινε η πιο πολυσύχναστη μεταναστευτική οδός, συγκεντρώνοντας το 40% όλων των παράτυπων εισόδων στην ΕΕ.
Στο σύνολο των διαδρομών, μεταξύ των συχνότερων εθνικοτήτων των μεταναστών συγκαταλέγονται Μπαγκλαντεσιανοί, Αιγύπτιοι και Αφγανοί.
Επιμέρους περιφερειακά δεδομένα
Στην Κεντρική Μεσόγειο εντοπίστηκαν περίπου 59.000 αφίξεις, αριθμός παρόμοιος με εκείνον του προηγούμενου έτους. Η Λιβύη παραμένει το κύριο σημείο αναχώρησης, ευθυνόμενη για το 90% των περιπτώσεων αυτής της διαδρομής.
Στην Ανατολική Μεσόγειο, οι διελεύσεις μειώθηκαν κατά 25%, περιοριζόμενες σε περίπου 43.000. Εντούτοις, η δραστηριότητα στον διάδρομο μεταξύ Λιβύης και Κρήτης αυξήθηκε θεαματικά (κατά 272% σε σχέση με το 2024) γεγονός που υπογραμμίζει τη διαφοροποίηση των μεταναστευτικών ροών.
Στη Δυτική Μεσόγειο, η αύξηση κατά 27% οφείλεται κυρίως στις αναχωρήσεις από την Αλγερία, ενώ οι περισσότεροι μετανάστες προέρχονται από την Αλγερία και το Μαρόκο.
Η οδός της Δυτικής Αφρικής παρουσίασε τη μεγαλύτερη πτώση, με 14.100 ανιχνεύσεις (μείωση 59%). Η πλειονότητα των μεταναστών σε αυτή τη διαδρομή είναι πολίτες του Μάλι, της Σενεγάλης και της Γουινέας.
Ανθρώπινο κόστος και νέες προκλήσεις
Παρά τη συνολική κάμψη, οι μεταναστευτικές κινήσεις εξακολουθούν να έχουν βαρύ ανθρώπινο τίμημα. Ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης εκτιμά ότι πάνω από 1.500 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στη Μεσόγειο μέσα στο 2025, προσπαθώντας να φτάσουν στην Ευρώπη.
Οι προσπάθειες για τον έλεγχο των ροών μέσω της Μάγχης παρέμειναν σχεδόν στα ίδια επίπεδα, με οριακή αύξηση 3% και σχεδόν 59.000 απόπειρες διέλευσης προς το Ηνωμένο Βασίλειο.
Πιο συνεκτική ευρωπαϊκή απάντηση
Η μείωση των ανιχνεύσεων το 2025 συνδέεται τόσο με την ενισχυμένη επιχειρησιακή παρουσία του FRONTEX όσο και με τη συνεργασία των κρατών-μελών με τρίτες χώρες. Ωστόσο, οι διαφοροποιήσεις μεταξύ διαδρομών δείχνουν ότι η μεταναστευτική πίεση δεν υποχωρεί ομοιόμορφα και παραμένει θέμα κορυφαίας προτεραιότητας για τη χάραξη ευρωπαϊκής πολιτικής.
Πολιτικές επιπτώσεις στην ΕΕ
Οι αριθμοί αυτοί προσφέρουν «ανάσα» στις κυβερνήσεις κρατών-μελών που πιέζονταν για αυστηρότερα μέτρα ελέγχου στα σύνορα και περισσότερη ευρωπαϊκή αλληλεγγύη.
Αποτελούν επιχείρημα υπέρ της ενίσχυσης του FRONTEX και της περαιτέρω χρηματοδότησης κοινών επιχειρήσεων επιτήρησης, αλλά φέρνουν και στην επιφάνεια τα όρια αυτής της προσέγγισης, καθώς οι πιέσεις μετατοπίζονται ανάλογα με τις γεωπολιτικές εξελίξεις.
Η αύξηση κατά 272% στη δραστηριότητα στη Λιβύη–Κρήτη υπενθυμίζει την ανάγκη για ευέλικτες στρατηγικές αντιμετώπισης και καλή συνεργασία με τρίτες χώρες, όπως η Λιβύη και η Αλγερία.
Η μείωση των διελεύσεων ενδέχεται να μειώσει προσωρινά τις πολιτικές πιέσεις στην εσωτερική πολιτική των κρατών-μελών, αλλά τα φαινόμενα απώλειας ανθρώπινων ζωών στη Μεσόγειο αποτελούν συνεχή πρόκληση για τις ευρωπαϊκές αξίες και την υποχρέωση προστασίας ανθρώπινων δικαιωμάτων.
Τα στοιχεία ενισχύουν το επιχείρημα υπέρ της συντονισμένης φύλαξης συνόρων, αλλά και της ανάγκης για θεσμικό διάλογο σχετικά με τα κριτήρια νόμιμης εισόδου, το άσυλο και την ένταξη μεταναστών.
