`Οι άνδρες με θεωρούν ως την καλύτερη γυναίκα ζωγράφο. Πιστεύω ότι είμαι μια από τις καλύτερες άνδρες & γυναίκες.` έλεγε η Georgia O` Keeffe ίσως όχι τυχαία. Αρκεί να παρατηρήσει κανείς προσεκτικά τα έργα της για να καταλάβει μέσα από την ιδιαίτερη τεχνική της τι προσφέρει στον μαγικό κόσμο της ζωγραφικής. Γεννήθηκε στις 15 Νοεμβρίου του 1887.
“Οι ημέρες που εργάζεται κανείς, είναι οι ωραιότερες”
Georgia O`Keeffe
“Αν κρατήσεις στο χέρι σου ένα λουλούδι και το κοιτάξεις, αυτό είναι ολόκληρος ο κόσμος σου εκείνη τη στιγμή. Αυτό θέλω να προσφέρω σε όλους με τη ζωγραφική μου” είπε κάποτε η γυναίκα που με της μοναδικής ομορφιάς πίνακές της αιχμαλώτιζε το βλέμμα. Η Georgia O’ Keeffe είχε ένα μοναδικό τρόπο να εκφράζει με το έργο της τις πιο λεπτές συναισθηματικές αποχρώσεις. Τα τεράστια λουλούδια της, τα ερημικά τοπία, ο ουρανός, τα κοχύλια ήταν για εκείνη το μέσο να εκφράσει την ουσία των συναισθημάτων της, όπως έλεγε. Μεγάλωσε σε ένα αγρόκτημα στο Ουισκόνσιν και ήξερε πολύ καλά από την ηλικία των 10 ετών ότι θα γινόταν καλλιτέχνης. Σπούδασε σε πολλές σχολές, στο Σικάγο, στη Βιρτζίνια και στη Νέα Υόρκη. Η Αμερικανίδα ζωγράφος ήταν πρωτοπόρος για την εποχή της. Οι πίνακές της δημιουργούν έναν κόσμο γεμάτο συμβολισμούς αναδύοντας μια διάχυτη σεξουαλικότητα καθώς κι έναν υπερρεαλιστικό μυστικισμό. “Είπα στον εαυτό μου: θα ζωγραφίζω ό,τι βλέπω, ό,τι είναι ένα λουλούδι για μένα. Αλλά θα το ζωγραφίσω μεγάλο και οι άλλοι θα εκπλαγούν για την ώρα που θα χρειαστούν για να το κοιτάξουν. Θα κάνω ακόμα και τους πολυάσχολους Νεουορκέζους να ξοδέχουν ώρα για να δουν αυτό που βλέπω εγώ στα λουλούδια”, έλεγε χαρακτηριστικά.
Το 1916, ήταν η χρονιά που σημάδεψε την καριέρα της. Τότε, ένας φίλος της, δείχνει τη δουλειά της στο διάσημο φωτογράφο και υποστηρικτή της σύγχρονης τέχνης και ιδιοκτήτη της περίφημης γκαλερί “291”, στη Νέα Υόρκη. Ο λόγος για τον Alfred Stieglitz. Εκείνος, με το που αντικρίζει έργα της, εντυπωσιάζεται όχι μόνο για το περιεχόμενό τους αλλά και για το γεγονός ότι τους πίνακες τους είχε ζωγραφίσει γυναίκα. Ο Stieglitz, ήταν μεγαλύτερός της κατά 24 χρόνια, ο πρώτος που αναγνωρίζει το ταλέντο και την αξία της δουλειάς της. Εκθέτει δέκα σχέδιά της και την επόμενη χρονιά διοργανώνει την πρώτη ατομική της έκθεση στην γκαλερί του, έως το θάνατό του, το 1946.
Ο γάμος τους έγινε το 1924, τη χρονιά που η Georgia O’ Keeffee αρχίζει να ζωγραφίζει τα τεράστια, ανοιχτά λουλούδια της. Για τα επόμενα εικοσιδύο χρόνια, ο Stieglitz θα δημιουργήσει πεντακόσιες περίπου φωτογραφίες- πορτρέτα, αποτυπώνοντας την έντονη, ιδιαίτερη προσωπικότητά της, καθώς και μια σειρά από υπέροχα γυμνά… Αυτά τα πορτρέτα, θα γίνουν τελικά, εξίσου διάσημα με το έργο της. Πέντε χρόνια αργότερα, το 1929, ταξιδεύει στο Νέο Μεξικό για πρώτη φορά και τα έρημα τοπία του την εντυπωσιάζουν και την εμπνέουν στη δημιουργία της. Η παγκόσμια αναγνώρισή της επιτυγχάνεται με τους πίνακες με τα έρημα τοπία μοναδικής ομορφιάς. Από τότε, κάθε χρόνο η O’ Keeffee, συνεχίζει να πηγαίνει στο Νέο Μεξικό, σε ένα ινδιάνικο χωριό, το Τάος, όπου και εγκαθίσταται μόνιμα μετά το θάνατο του άνδρα της.
Το 1946, το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης, διοργανώνει μια αναδρομική έκθεση του έργου της και μάλιστα είναι η πρώτη που αφιέρωσε σε γυναίκα.
“Όταν οι άνθρωποι διαβάζουν ερωτικά σύμβολα στα έργα μου, σκέφτονται τις δικές τους σχέσεις” έλεγε.
Το πιο χαρακτηριστικό έργο της
Georgia O`Keeffe, Black Iris III, 1926
To έργο Μαύρη Ίριδα III της Georgia O`Keeffe είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ενός από τα πολλά έργα της με θέμα τα λουλούδια και ιδιαίτερα την ίριδα, ένα λουλούδι πλούσιο σε συμβολισμούς. Στη Μαύρη Ίριδα ΙΙΙ ωστόσο, ο στόχος της O`Keeffe δεν ήταν να αναφερθεί ή να προσθέσει σε αυτόν τον συμβολισμό, αλλά μάλλον να ενθαρρύνει τον θεατή να δει το λουλούδι και να εξετάσει τους διαφορετικούς τρόπους που βλέπουν οι διαφορετικοί άνθρωποι. Κατά συνέπεια, γίνεται ένας βαθύς διαλογισμός για την τέχνη του να κοιτάς, όχι μόνο την τέχνη αλλά και τη ζωή. Σε αυτό το άρθρο, η Singulart συζητά τον συμβολισμό που προβάλλεται στον πίνακα της O`Keeffe καθώς και τις δικές της προθέσεις για τη δημιουργία της Black Iris III.
Ο συμβολισμός της Ίριδας
Georgia O`Keeffe, Black Iris III, 1926
Η Georgia O`Keeffe ασχολήθηκε με το θέμα της ζωγραφικής ίριδας για πολλά χρόνια- ιδιαίτερα τη μαύρη ίριδα, η οποία ήταν πιο δύσκολο να βρεθεί και διαθέσιμη μόνο για μερικές εβδομάδες το χρόνο στη Νέα Υόρκη. Η ίριδα αποτελεί ένα γνωστό σύμβολο στον δυτικό κόσμο. Στην ελληνική μυθολογία, η θεά Ίριδα προσωποποιεί το ουράνιο τόξο και τη σύνδεση μεταξύ ουρανού και γης. Στον Χριστιανισμό η ίριδα συμβολίζει το πάθος του Χριστού και την Ανάσταση, καθώς και τα βάσανα της Μαρίας. Με τη σειρά της, η Linda Nochlin, η ιστορικός τέχνης, μετέτρεψε τις ίριδες της O`Keeffe σε φεμινιστικό σύμβολο καθώς τις περιέγραψε ως μια “μορφολογική μεταφορά” για τα γυναικεία γεννητικά όργανα, αντανακλώντας “την ενότητα του θηλυκού και της φυσικής τάξης”.
Ωστόσο, η O`Keeffe απέρριψε αυτή την περιγραφή, δηλώνοντας ότι: “Κανείς δεν βλέπει ένα λουλούδι, πραγματικά, είναι τόσο μικρό. Δεν έχουμε χρόνο – και για να δούμε χρειάζεται χρόνος όπως για να έχουμε έναν φίλο χρειάζεται χρόνος. Αν μπορούσα να ζωγραφίσω το λουλούδι ακριβώς όπως το βλέπω, κανείς δεν θα έβλεπε αυτό που βλέπω εγώ γιατί θα το ζωγράφιζα μικρό όπως το λουλούδι είναι μικρό. Έτσι είπα στον εαυτό μου – θα ζωγραφίσω αυτό που βλέπω – τι είναι για μένα το λουλούδι, αλλά θα το ζωγραφίσω μεγάλο και θα εκπλαγούν που θα αφιερώσουν χρόνο να το δουν – θα κάνω ακόμα και πολυάσχολους Νεοϋορκέζους να αφιερώσουν χρόνο για να δείτε τι βλέπω από τα λουλούδια. Σε έκανα να αφιερώσεις χρόνο για να δεις αυτό που είδα και όταν πήρες χρόνο για να προσέξεις το λουλούδι μου, κρέμασες όλους τους δικές σου συνειρμούς με λουλούδια στο λουλούδι μου και γράφεις για το λουλούδι μου σαν να σκέφτομαι και να βλέπω τι σκέφτεσαι και βλέπεις το λουλούδι – και εγώ όχι”.
Η Μαύρη Ίριδα ΙΙΙ
Έτσι η O`Keeffe ισχυρίστηκε ότι απεικονίζοντας το όραμά της για την ίριδα με τη Μαύρη Ίριδα III, είχε ως στόχο απλώς να αποκαλύψει τις παραβλεφθείσες λεπτομέρειες διευρύνοντάς τις και αναγκάζοντας τον θεατή να τις προσέξει. Στη Μαύρη Ίριδα III, εστιάζει στο κέντρο της ίριδας, το οποίο απεικονίζεται ως μια σκοτεινή μαύρη τρύπα τυλιγμένη στις πτυχές των πετάλων που γεμίζουν τον υπόλοιπο καμβά, από σκούρο μοβ στο κάτω μέρος έως ανοιχτό μωβ στο επάνω μέρος. Υπάρχει μια ρευστή, υφή στη λαδομπογιά η οποία ενθαρρύνει τον θεατή να εξετάσει τους ρυθμούς των μορφών και μάλιστα να ανακαλύψει τι βλέπουν όταν πραγματικά αφιερώνουν χρόνο για να δουν το λουλούδι.
`Οι άνδρες με θεωρούν ως την καλύτερη γυναίκα ζωγράφο. Πιστεύω ότι είμαι μια από τις καλύτερες άνδρες & γυναίκες.` έλεγε η Georgia O` Keeffee ίσως όχι τυχαία. Αρκεί να παρατηρήσει κανείς προσεκτικά τα έργα της για να καταλάβει μέσα από την ιδιαίτερη τεχνική της τι προσφέρει στον μαγικό κόσμο της ζωγραφικής.