Από τη δημιουργία του πιο διάσημου χαρακτήρα κινουμένων σχεδίων, την προπαγάνδα κατά των Ναζί, μέχρι τον επίμονο μύθο γύρω από τον θάνατό του και την κρυοσυντήρηση του σώματός του. ΄Εφυγε από τη ζωή στις 15 Ιανουαρίου του 1966.
“Οι ενήλικοι είναι απλώς παιδιά που έχουν μεγαλώσει.” Walt Disney
Ο Αμερικανός σκιτσογράφος και παραγωγός ταινιών, με την ευρηματικότητά του, σφράγισε κι ανέτρεψε την εξέλιξη της κινηματογραφικής τέχνης, δημιουργώντας ένα “μαγικό”, “ονειρεμένο” κόσμο. Τόσο για μικρούς, όσο και για μεγάλους. Aς γνωρίσουμε κάποια σημαντικά γεγονότα από τη ζωή του…
1. Η ταπεινή καταγωγή του Disney
Walt Disney σε ηλικία 1 ετών, το 1902. (Προσφορά: Apic/Getty Images)
Γεννημένος στο Σικάγο στις 5 Δεκεμβρίου 1901, ο Walt Disney, το τέταρτο από τα πέντε παιδιά, μετακόμισε με την οικογένειά του σε ένα αγρόκτημα στο Marceline του Μιζούρι, όταν ήταν τεσσάρων. Ήταν στη Marceline που έλαβε για πρώτη φορά ενθάρρυνση για το αυξανόμενο ενδιαφέρον του για τη ζωγραφική, τόσο από μια θεία όσο και από έναν γείτονα που ήταν συνταξιούχος γιατρός. Ωστόσο, ο πατέρας της Disney δυσκολεύτηκε να ζήσει στη Marceline και πούλησε τη φάρμα το 1910. Tον επόμενο χρόνο, η οικογένεια μετακόμισε στο Κάνσας Σίτι. Εκεί, ο πατέρας του Disney αγόρασε ένα δρομολόγιο εφημερίδας και για τα επόμενα έξι χρόνια ο Walt βοήθησε στις παραδόσεις, δουλεύοντας πριν και μετά το σχολείο και τα Σαββατοκύριακα. Το 1917, ο πατέρας του πούλησε την μικρή του επιχείρηση και μετέφερε την οικογένεια πίσω στο Σικάγο, όπου εργάστηκε σε μια εταιρεία ζελέ και χυμών φρούτων. Ο Walt παράτησε το λύκειο στα 16 του (ήταν απρόσεκτος μαθητής αλλά σχεδίαζε συνεχώς) και, με τις Ηνωμένες Πολιτείες να πολεμούν τον Α` Παγκόσμιο Πόλεμο, εντάχθηκε στο Σώμα Ασθενοφόρων του Ερυθρού Σταυρού πλαστογραφώντας το πιστοποιητικό γέννησής του για να καλύψει την ελάχιστη ηλικία του Σώματος που απαιτούσε ηλικία 17 ετών. Έφυγε για τη Γαλλία στα τέλη του 1918, λίγο μετά την υπογραφή της ανακωχής που έληξε τις μάχες. Ο Disney περνούσε το χρόνο του οδηγώντας αξιωματούχους του Ερυθρού Σταυρού και κάνοντας άλλα καθήκοντα προτού απολυθεί το 1919.
Outside Walt Disney`s first home.
2. Ήταν η φωνή του Μίκυ Μάους.
Credit: Apic/Getty Images
Μετά την υπηρεσία του στον Ερυθρό Σταυρό, ο Disney μετακόμισε στο Κάνσας , ελπίζοντας να γίνει σκιτσογράφος εφημερίδων. Αντίθετα, βρήκε δουλειά δημιουργώντας διαφημίσεις για περιοδικά και κινηματογραφικές αίθουσες και μετά άρχισε να ενδιαφέρεται για τα κινούμενα σχέδια. Το 1922, άνοιξε ένα κινηματογραφικό στούντιο με το όνομα Laugh-O-Gram, αλλά δυσκολεύτηκε οικονομικά και έκλεισε το 1923. Την ίδια χρονιά, μετακόμισε στο Χόλιγουντ και δημιούργησε το Disney Brothers Studio με τον μεγαλύτερο αδερφό του, τον Roy. Μετά την παραγωγή διαφόρων ταινιών κινουμένων σχεδίων μικρού μήκους, το στούντιο άρχισε να φτιάχνει μια σειρά το 1927 σχετικά με έναν χαρακτήρα που είχε αναπτύξει ο Walt, ονόματι Oswald the Lucky Rabbit. Ωστόσο, τον επόμενο χρόνο, ο Walt έχασε τα δικαιώματα στη δημοφιλή του δημιουργία και πολλοί από τους υπαλλήλους του κυνηγήθηκαν σε μια εταιρική διαμάχη.
Σε απάντηση, ανέπτυξε έναν νέο χαρακτήρα που αρχικά ονομαζόταν Mortimer Mouse πριν αποφασιστεί ότι ο Mickey θα ήταν καλύτερο παρατσούκλι. Ο Mickey Mouse έκανε το επίσημο ντεμπούτο του σε μια μικρού μήκους ταινία του 1928 με τίτλο “Steamboat Willie”, ένα από τα πρώτα καρτούν που χρησιμοποίησαν συγχρονισμένα ηχητικά εφέ. Το μικρό ποντίκι έγινε γρήγορα αστέρι και σύντομα υπήρξαν κλαμπ Mickey Mouse για παιδιά καθώς και εμπορεύματα και ένα κόμικ. Όταν ο Mickey μίλησε για πρώτη φορά, στο «The Karnival Kid» του 1929 (τα λόγια του ήταν «Hot dog, hot dog»), ο Walt ήταν δυσαρεστημένος με το πώς ακουγόταν ο χαρακτήρας και συνέχισε να δανείζει τη δική του φωνή στο ποντίκι μέχρι το 1947, όταν είπε ότι ήταν πολύ απασχολημένος για να συνεχίσει να το κάνει.
3. Ο Disney δημιούργησε προπαγανδιστικές ταινίες για την κυβέρνηση των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του Β` Παγκοσμίου Πολέμου.
Παρτιτούρες για την ταινία της Disney “Der Fuehrer`s Face”. (Credit: Galerie Bilderwelt/Getty Images)
Κατά τη διάρκεια του πολέμου, οι υπάλληλοι της Disney δημιούργησαν εκπαιδευτικές ταινίες για διάφορες ομοσπονδιακές υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένου μιας μικρού μήκους κινουμένων σχεδίων του 1942, “The New Spirit”, που ανατέθηκε από το Υπουργείο Οικονομικών για να ενθαρρύνει τους ανθρώπους να πληρώνουν τους φόρους εισοδήματός τους ως τρόπο υποστήριξης της πολεμικής προσπάθειας. Η ταινία, στην οποία πρωταγωνίστησε ο Donald Duck, προβλήθηκε σε χιλιάδες κινηματογραφικές αίθουσες και μάλιστα κέρδισε μια υποψηφιότητα για Όσκαρ. Το στούντιο της Disney έκανε επίσης εκπαιδευτικές ταινίες για τον αμερικανικό στρατό και δημιούργησε, δωρεάν, περισσότερα από χίλια διακριτικά για στρατιωτικές μονάδες. Tα σχέδια επικεντρώθηκαν γύρω από καθιερωμένους χαρακτήρες της Disney καθώς και νέους χαρακτήρες. Αν και ο Walt αρχικά ήταν απρόθυμος να διακινδυνεύσει να αμαυρώσει την εικόνα του ως μη πολιτικός διασκεδαστής δημιουργώντας προπαγανδιστικά έργα, η ομάδα του τελικά κυκλοφόρησε μικρού μήκους ταινίες κινουμένων σχεδίων όπως το “Der Fuerher`s Face” του 1943, που κορόιδευε τους Ναζί. Επιπλέον, αφού διάβασε το best seller του 1942 «Victory Through Air Power» του Ταγματάρχη Alexander de Seversky, ο Walt, οδηγούμενος από τον δικό του πατριωτισμό, αποφάσισε να το προσαρμόσει ως μια ζωντανή ταινία κινουμένων σχεδίων του 1943 με το ίδιο όνομα προκειμένου να κερδίσει υποστήριξη για τις θεωρίες του βιβλίου – που θεωρούνταν αμφιλεγόμενες από ορισμένους στρατιωτικούς αξιωματούχους των ΗΠΑ- σχετικά με τους στρατηγικούς βομβαρδισμούς μεγάλης εμβέλειας. Τόσο ο πρόεδρος Φράνκλιν Ρούσβελτ όσο και ο Βρετανός πρωθυπουργός Ουίνστον Τσόρτσιλ είδαν την ταινία, η οποία φέρεται να τους έκανε εντύπωση.
4. Ήταν λάτρης του τρένου.
Ο Disney οδηγεί έναν μικροσκοπικό σιδηρόδρομο γεμάτο επιβάτες στο σπίτι του στην Καλιφόρνια.
Ο διάσημος σκηνοθέτης είχε μεγάλη εμμονή με τα τρένα. Ο πατέρας του και ένας θείος του είχαν περάσει χρόνο δουλεύοντας στους σιδηρόδρομους και o Walt ως έφηβος στο Κάνσας έκανε μια σύντομη θητεία πουλώντας εφημερίδες και σνακ στα τρένα. Ήταν σε ένα ταξίδι με τρένο το 1928 πίσω στο Λος Άντζελες από τη Νέα Υόρκη (αφού έμαθε ότι είχε χάσει τα δικαιώματα του χαρακτήρα κινουμένων σχεδίων του Oswald the Lucky Rabbit) που ο Walt άρχισε να αναπτύσσει την ιδέα για τον χαρακτήρα που τελικά έγινε γνωστός στον κόσμο ως Mickey Mouse. Αργότερα, ο Walt κατασκεύασε περίτεχνα σετ μοντέλων τρένου ως τρόπο να χαλαρώνει από το άγχος της δουλειάς του. Στα τέλη της δεκαετίας του 1940, κατασκεύασε μόνος του μια ατμομηχανή κλίμακας του ενός όγδοου και αφού μετακόμισε σε ένα νέο σπίτι στο τμήμα Holmby Hills του Λος Άντζελες το 1950, έβαλε μισό μίλι τροχιές γύρω από την ιδιοκτησία για τον σιδηρόδρομό του. Ντυνόταν με ρούχα μηχανικού τρένου και έκανε βόλτες στους επισκέπτες του στο Carolwood Pacific Railroad, που πήρε το όνομά του από τον δρόμο που ζούσε. Το πάθος του για τα τρένα αντανακλάται στη Disneyland, η οποία φιλοξενεί τον δικό της σιδηρόδρομο από τότε που άνοιξε το 1955.
5. Τα αρχικά σχέδια για την Disneyland ήταν μικρής κλίμακας.
Τα λουλούδια σχηματίζουν το σχέδιο του προσώπου του Μίκυ Μάους στη Ντίσνεϋλαντ, 1955. ( Loomis Dean/The LIFE Pictures Collection/Getty Images)
O Walt αρχικά σκόπευε να χτίσει ένα μικρό λούνα παρκ κοντά στο στούντιο του στο Μπέρμπανκ. Ωστόσο, τα σχέδιά του έγιναν σύντομα πιο φιλόδοξα και το 1953 προσέλαβε μια ερευνητική εταιρεία για να βρει τη βέλτιστη τοποθεσία στη νότια Καλιφόρνια για ένα θεματικό πάρκο μεγάλης κλίμακας. Αφού μελέτησε παράγοντες όπως η αύξηση του πληθυσμού, τα καιρικά μοτίβα και οι επιλογές μεταφοράς, η εταιρεία πρότεινε την τοποθεσία που θα γινόταν το σπίτι της Disneyland: ένα αγροτεμάχιο 160 στρεμμάτων, που αποτελείται κυρίως από πορτοκαλιές, στο Anaheim. Η κατασκευή ξεκίνησε τον Ιούλιο του 1954 και η Disneyland άνοιξε ένα χρόνο αργότερα, στις 17 Ιουλίου. Ωστόσο, η ημέρα έναρξης δεν κύλησε ομαλά καθώς οι άνθρωποι έφτιαχναν πλαστά εισιτήρια, οδηγώντας σε ένα πλήθος παρευρισκομένων με υπερβολική χωρητικότητα. Επίσης, τα τμήματα του πάρκου ήταν ημιτελή και μια διαρροή αερίου ανάγκασε το Fantasyland να κλείσει. Το ντεμπούτο της Disneyland παρουσιάστηκε σε ζωντανή τηλεοπτική μετάδοση – με παρουσιαστή τον τότε ηθοποιό Ρόναλντ Ρίγκαν και το είδαν περίπου 70 εκατομμύρια Αμερικανοί – ωστόσο το πρόγραμμα ήταν γεμάτο τεχνικές δυσκολίες. Παρόλα αυτά, η Disneyland γνώρισε άμεση επιτυχία και μετά από μόλις ένα μήνα το πάρκο είχε φιλοξενήσει περισσότερους από μισό εκατομμύριο επισκέπτες. Ο Walt, ο οποίος είχε εμπλακεί σε μεγάλο βαθμό στην ανάπτυξη της Disneyland, περνούσε χρόνο στο το πάρκο και μάλιστα είχε ένα διαμέρισμα εκεί.
6. Κέρδισε περισσότερα Όσκαρ από οποιονδήποτε άλλον.
Credit: Hulton Archive/Getty Images
O Disney κατέχει το ρεκόρ για τα περισσότερα μεμονωμένα βραβεία Όσκαρ (22) και υποψηφιότητες (59). Το 1932, στην πέμπτη τελετή απονομής των βραβείων Όσκαρ, κέρδισε το εναρκτήριο βραβείο του, στην κατηγορία καλύτερου μικρού θέματος (κινούμενα σχέδια), για το «Λουλούδια και Δέντρα», που χρησιμοποίησε τη νέα διαδικασία Technicolor με τρεις ταινίες. O Disney κέρδισε την ίδια κατηγορία στις επόμενες επτά τελετές Όσκαρ. Σημείωσε μία υποψηφιότητα καλύτερης ταινίας, για το «Mary Poppins» του 1964, αλλά έχασε από το «My Fair Lady». (Το “Mary Poppins” κέρδισε, ωστόσο, νίκες σε άλλες πέντε κατηγορίες Όσκαρ, συμπεριλαμβανομένης της καλύτερης πρωταγωνίστριας ηθοποιού, που δόθηκε στην Julie Andrews.) O Disney έλαβε επίσης τέσσερα τιμητικά Όσκαρ, συμπεριλαμβανομένου ενός (που δόθηκε το 1932) για τη δημιουργία του Mickey Mouse, ενός άλλου (το 1939) για το «Snow White and the Seven Dwarfs» (η ηθοποιός Shirley Temple απένειμε στη Disney το βραβείο, το οποίο αποτελείτο από ένα αγαλματίδιο κανονικού μεγέθους μαζί με επτά μινιατούρες, ως ένα νεύμα στους νάνους) και ένα τρίτο (το 1942) για το “Fantasia” και τη συμβολή του στο ηχητικό σχέδιο.
7. O Disney δεν ήταν κρυογονικά καταψυγμένος.
Τον Νοέμβριο του 1966, οι γιατροί ανακάλυψαν ότι ο Disney, ένας μακροχρόνιος καπνιστής, είχε καρκίνο του πνεύμονα. Πέθανε σε ένα νοσοκομείο του Μπέρμπανκ τον επόμενο μήνα, στις 15 Δεκεμβρίου, σε ηλικία 65 ετών. Λίγο μετά τον θάνατό του, άρχισαν να κυκλοφορούν ιστορίες σε tabloids ότι ο σκηνοθέτης είχε διατηρηθεί κρυογονικά—δηλαδή, τον είχαν καταψύξει με την ελπίδα ότι η επιστήμη μπορεί μια μέρα να του καταστήσει δυνατή την επαναφορά στη ζωή. Παρά τις επίμονες φήμες σχετικά με τη Disney και τα κρυογονικά, στην πραγματικότητα, αποτεφρώθηκε και οι στάχτες του ενταφιάστηκαν σε ένα μαυσωλείο στο νεκροταφείο Forest Lawn στο Glendale της Καλιφόρνια.
Το πρώτο άτομο που καταψύχθηκε κρυογονικά ήταν ένας Αμερικανός καθηγητής πανεπιστημίου τον Ιανουάριο του 1967. Από τότε, περισσότερα από εκατό άλλα άτομα έχουν κρυοσυντηρηθεί, συμπεριλαμβανομένου του σπουδαίου μπέιζμπολίστα Τεντ Ουίλιαμς, ο οποίος πέθανε το 2002.
“Θα ήθελα το όνομα Disney να είναι συνώνυμο με θεάματα ποιότητας που απευθύνονται σε όλες τις ηλικίες” λέει ο ευρηματικός Walt Disney πριν φύγει από τη ζωή από καρκίνο του πνεύμονα. O αστικός μύθος λέει πως το σώμα του κρατήθηκε “παγωμένο” μέχρι να ανακαλυφθεί θεραπεία.
Από τότε που ήμουν στην τρυφερή ηλικία του γιου μου και της κόρης μου, θαύμασα κι αγάπησα τους ήρωες του Disney.Μάλιστα, κάποια από τα “μηνύματά” τους, έχουν χαρακτεί στο μυαλό μου και με συντροφεύουν στη ζωή μου, ακόμα και σήμερα…