172 χρόνια πριν, στις 20 Μαρτίου του 1852, εκδίδεται ένα βιβλίο που έγραψε η συγγραφέας Harriet Beecher Stowe, καθ`υπαγόρευση του Θεού, στηρίζοντας την απελευθέρωση των μαύρων και συγκλονίζοντας τη ρατσιστική Αμερική.
Τον 19ο αιώνα, υπήρξε ένα εκπληκτικό βιβλίο, που ήρθε δεύτερο σε πωλήσεις μετά τη Βίβλο. Αυτό ήταν « Η Καλύβα του μπάρμπα-Θωμά» της Αμερικανίδας συγγραφέα, Χάριετ Μπίτσερ Στόου. Εκδόθηκε το 1852 και θεωρείται ότι συνδαύλισε το αποσχιστικό κίνημα της εποχής. Πέτυχε κάτι μοναδικό και πούλησε εκατομμύρια αντίτυπα σε όλον τον κόσμο. Τον πρώτο χρόνο που κυκλοφόρησε, πουλήθηκαν 300.000 αντίτυπα μόνο στις ΗΠΑ. Η απήχηση του βιβλίου ήταν πραγματικά τεράστια. ΄Οταν μάλιστα ο Abraham Lincoln συνάντησε τη συγγραφέα του μόλις είχε ξεκινήσει ο Αμερικάνικός Εμφύλιος, λέγεται ότι της είπε:«Ώστε αυτή είναι η μικρή κυρία που έκανε αυτόν τον μεγάλο πόλεμο».
Η συγγραφέας Harriet Stowe
Ο πατέρας της ήταν ευαγγελιστής ιερέας, ο οποίος την ανάθρεψε μέσα σε μιαν ατμόσφαιρα θρησκευτικής αυστηρότητας. Επηρεασμένη από το κίνημα κατά του θεσμού της δουλείας, εμπνεύστηκε την “Καλύβα του Μπάρμπα-Θωμά”. Εκείνη υποστήριζε ότι το έγραψε “καθ`υπαγόρευση του Θεού”.
Βασικοί χαρακτήρες του βιβλίου ήταν η Eliza και ο μπάρμπα- Θωμάς. Ήταν δύο σκλάβοι που ζούσαν σε μια φάρμα στο Κεντάκι το οποίο ήταν στην ιδιοκτησία ενός καλού ιδιοκτήτη, του Shelby, ο οποίος σεβόταν και αγαπούσε ιδιαίτερα τους σκλάβους του…
O Shelby κάποια στιγμή αποφασίζει να πουλήσει τον μεσήλικο μπάρμπα-Θωμά και τον πεντάχρονο γιο της Eliza σε έναν δουλέμπορο για να ξεπληρώσει τα χρέη του. Η Eliza , μαθαίνει τα σχέδια του αφεντικού της και δραπετεύει μαζί με τον μονάκριβο γιό της. Ο Tom (μπάρμπα-Θωμάς), όμως, δεν την ακολουθεί γιατί δεν θέλει να προδώσει το αφεντικό του. Ο δουλέμπορος αναζητά την Eliza , χωρίς όμως να καταφέρει τελικά να την εντοπίσει. Παίρνει μαζί του τον μπάρμπα-Θωμά και ταξιδεύουν για την Ορλεάνη. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους, μια καλή κυρία τον αγοράζει από τον δουλέμπορο, επειδή εκείνος κάνει κάτι σπουδαίο για εκείνη: σώζει την κόρη της.
Η συγγραφέας για να γράψει το βιβλίο βασίστηκε σε πραγματικά γεγονότα από τη ζωή των σκλάβων που ζούσαν στην Αμερική. Εμπνέυστηκε την ιστορία του μπάρμπα-Θωμά από τη ζωή του Joshia Hanson. Ήταν ένας μαύρος που είχε ζήσει ως σκλάβος για 40 χρόνια στο Μέριλαντ.
Γεννήθηκε το 1789 σε μια φάρμα όπου ήταν σκλάβος μαζί και πατέρας του.
Σύμφωνα με την αυτοβιογραφία του, το μόνο που θυμόταν από τον πατέρα του ήταν κάτι πραγματικά θλιβερό: ότι τον είχαν μαστιγώσει 100 φορές στην πλάτη και του είχαν κόψει το αυτί. O λόγος; Eπείδή τόλμησε να σηκώσει κεφάλι στον αφέντη. Ο ιδιοκτήτης πούλησε τον πατέρα του στην Αλαμπάμα όταν ο Hanson ήταν ακόμα πολύ μικρός, και από τότε δεν τον είδε ποτέ ξανά. Εκείνος μεγάλωσε με τη μητέρα του ενώ τα αδέρφια του ανήκαν σε άλλα αφεντικά πια. Ο έντιμος και εργατικός Hanson βρίσκει το δρόμο προς την ελευθερία, το 1825. Τότε, το αφεντικό του του ζήτησε να οδηγήσει 18 σκλάβους στο Κεντάκι. Ο Hanson καταφέρνει να συγκεντρώσει τα απαραίτητα χρήματα για να αγοράσει την ελευθερία του. Επιστρέφει, λοιπόν, στο αφεντικό του, δίνοντάς του 350 δολάρια για να του υπογράψει το χαρτί της ελευθερίας του.Εκείνος παίρνει τα χρήματα, λέγοντάς του πως για να ζήσει ελεύθερος θα έπρεπε του πληρώσει φόρο 1.000 δολάρια. Τότε ο Hanson αποφασίζει να δραπετεύσει μαζί με την οικογένειά του. Φτάνουν στο Οντάριο και ζουν εκεί ελεύθεροι!«Όταν τα πόδια μου ακούμπησαν για πρώτη φορά την ακτή του Οντάριο, έπεσα κάτω, πήρα την άμμο στις χούφτες μου, τη φίλησα και άρχισα να χορεύω. Όσοι με έβλεπαν με περνούσαν σίγουρα για τρελό». είναι τα λόγια τουτην πρώτη ημέρα της ελευθερίας του.
Η Στόου πετυχαίνει κάτι μοναδικό με τον τρόπο που γράφει το βιβλίο της: Ευαισθητοποιεί το κοινό σε μεγάλο βαθμό.
Δεν είναι λίγοι εκείνοι από τους χιλιάδες Αμερικανούς που πολέμησαν στον αμερικανικό εμφύλιο πόλεμο κατά της δουλείας, οι οποίοι επηρεάστηκαν ιδιαίτερα από την “Καλύβα του Μπάρμπα-Θωμά”. Οι Νότιοι, στην προσπάθειά τους να υπερασπιστούν τη δουλεία, κυκλοφόρησαν μια σειρά από βιβλία τις «Anti-Tom νουβέλες».
H σημασία του έργου
Το κύριο έργο της Harriet Beecher Stowe, “Η Καλύβα του Μπάρμπα-Θωμά”, έχει μια απίστευτη κληρονομιά.
Ένα από τα πιο διαδεδομένα θέματα του βιβλίου είναι η πίστη, κυρίως η αδυναμία της να κλονιστεί. Ο εμπνευσμένος χαρακτήρας,ισχυρή πίστη του θείου Tom (Θωμά) καταδεικνύεται σε όλο το μυθιστόρημα και ο τρόπος που, παρά τις δυσκολίες που υποφέρει, η πίστη του είναι άθραυστη, είχε έντονο αντίκτυπο σε εμένα ως αναγνώστη. Γεμάτο συγκλονιστικές στιγμές, το μυθιστόρημα δείχνει την αξιοθαύμαστη και ακλόνητη πίστη του Tom στον Θεό μέχρι το τέλος. Ιδιαίτερα βαθύς είναι ο τρόπος με τον οποίο οι άλλοι χαρακτήρες αποδεικνύονται αντίθετοι στην ικανότητά τους να εμπιστεύονται και να ελπίζουν. Σε αντίθεση με τον Tom, αφήνουν τον εαυτό τους να υποκύψει στην απελπισία του περιβάλλοντός τους.
Όταν μια αίσθηση ελπίδας για μια νέα ζωή και ένα νέο ξεκίνημα για έναν χαρακτήρα, ξεπερνά την καταστροφική απώλεια ελπίδας για έναν άλλο, το αποτέλεσμα είναι γλυκόπικρο και κανείς δεν μπορεί παρά να εύχεται η συγγραφέας να είχε συνθέσει μια συνέχεια.
Φυσικά, το κυρίαρχο θέμα της δουλείας που υφαίνεται σε όλο το μυθιστόρημα δημιουργεί ένα βαθιά ανησυχητικό μάθημα στην Ιστορία όχι μόνο των ΗΠΑ αλλά και του κόσμου. Μέσα από τα μάτια της συγγραφέως μαθαίνουμε για τις ίσως πιο καταστροφικές συνέπειες του «ιδιότυπου θεσμού» – όχι τη σωματική τιμωρία που υπηρετούνται στους σκλάβους, ούτε την απώλεια του θεμελιώδους ανθρώπινου δικαιώματος στην ελευθερία, αλλά τον χωρισμό των οικογενειών και των αγαπημένων προσώπων, μια σκληρή υπενθύμιση του απανθρωποποιημένου τρόπου με τον οποίο αντιμετωπίστηκαν οι σκλάβοι.
Παρά το γεγονός ότι καταργήθηκε πριν από την εποχή μας η δουλεία, δίνει μια πραγματική εικόνα για όλες τις πτυχές της δουλείας. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι “Η Καλύβα του Μπάρμπα Θωμά” είναι ένα σπαραχτικό βιβλίο που εξερευνά ένα από τα μεγαλύτερα κακά της ανθρωπότητας, διατηρώντας παράλληλα μια μικρή ελπίδα για να αλλάξει κάτι…
Όσα χρόνια και να περάσουν, το αριστούργημα της Stowe, θα παραμένει ένα από τα καλύτερα κλασικά βιβλία που αξίζει να γνωρίσουν τα παιδιά μας…
