Καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία βρίσκεται σε «κομβική στιγμή», όπως τονίζει στην επιστολή του προς τους ευρωπαίους ηγέτες ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, «το κύριο καθήκον μας είναι η ταχεία παροχή στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία» και «η ταχεία προμήθεια και παράδοση πυρομαχικών». Οι ευρωπαίοι ηγέτες θα συνομιλήσουν με τηλεδιάσκεψη με τον Ουκρανό Πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναμένεται να τονίσει για άλλη μια φορά, σύμφωνα με το σχέδιο συμπερασμάτων, την αποφασιστικότητα της ΕΕ να συνεχίσει να παρέχει στην Ουκρανία και στο λαό της όλη την απαραίτητη πολιτική, οικονομική, ανθρωπιστική, στρατιωτική και διπλωματική υποστήριξη «για όσο διάστημα χρειάζεται και τόσο έντονα όσο χρειάζεται».
Καθώς η βοήθεια των ΗΠΑ είναι ακόμα μπλοκαρισμένη στο Κογκρέσο, η ΕΕ έχει βάλει διάφορες ιδέες στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, για να ενισχυθεί το οπλοστάσιο της Ουκρανίας. Μία από αυτές τις ιδέες είναι η χρήση των αποδόσεων των ρωσικών παγωμένων περιουσιακών στοιχείων. Πρόκειται για τα περιουσιακά στοιχεία και τα αποθεματικά της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας που έχουν ακινητοποιηθεί στην ΕΕ (περίπου 210 δισ. ευρώ). Ανάλογα με τα επιτόκια, τα έσοδα που παράγονται από αυτά τα ακινητοποιημένα περιουσιακά στοιχεία μπορούν να αποφέρουν περίπου 3 δισεκατομμύρια ευρώ το χρόνο για την Ουκρανία. Το ποσό αυτό θα δαπανηθεί για τον εξοπλισμό της Ουκρανίας και όχι για την ανοικοδόμησή της, όπως είχε αρχικά προβλεφθεί. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, με αυτό φαίνεται να είναι δυσαρεστημένες κάποιες ουδέτερες χώρες, ωστόσο η πλειοψηφία των χωρών φαίνεται να υποστηρίζει την πρόταση.
Στο θέμα της άμυνας και ασφάλειας οι ευρωπαίοι ηγέτες αναμένεται να ζητήσουν να γίνουν περισσότερα για να ενισχυθεί η αμυντική ετοιμότητα της ΕΕ. «Τώρα που αντιμετωπίζουμε τη μεγαλύτερη απειλή για την ασφάλεια από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, είναι καιρός να λάβουμε ριζικά και συγκεκριμένα μέτρα για να είμαστε έτοιμοι για άμυνα και να θέσουμε την οικονομία της ΕΕ σε πολεμική βάση», τονίζει ο Σαρλ Μισέλ, στην επιστολή του προς τους «27».
«Η ευρωπαϊκή αμυντική τεχνολογική και βιομηχανική βάση θα πρέπει να ενισχυθεί σε ολόκληρη την Ένωση» και «η αύξηση της αμυντικής ετοιμότητας και η ενίσχυση της κυριαρχίας της Ένωσης θα απαιτήσουν πρόσθετες προσπάθειες», αναμένεται να τονίσουν οι ευρωπαίοι ηγέτες, σύμφωνα με το σχέδιο συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής . Επίσης θα ζητηθεί η βελτίωση της πρόσβασης στη δημόσια και ιδιωτική χρηματοδότηση για την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία. Σε αυτό το πλαίσιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναμένεται να καλέσει το Συμβούλιο της ΕΕ και την Επιτροπή «να διερευνήσουν όλες τις επιλογές για την κινητοποίηση χρηματοδότησης και να υποβάλουν έκθεση μέχρι τον Ιούνιο. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων καλείται να προσαρμόσει την πολιτική της για δανεισμό στην αμυντική βιομηχανία και τον τρέχοντα ορισμό των αγαθών διπλής χρήσης, διαφυλάσσοντας παράλληλα τη χρηματοδοτική της ικανότητα».
Επιπλέον, για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας εξετάζονται διάφορες «καινοτόμες ιδέες», όπως για παράδειγμα η δυνατότητα των ευρωομολόγων για άμυνα που σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, υποστηρίζουν η Γαλλία και η Ιταλία και γενικότερα οι χώρες του Νότου, αλλά δεν στηρίζουν οι λεγόμενες «τσιγκούνες» χώρες του Βορρά, με πρώτη τη Γερμανία. Για το λόγο αυτό, στο σχέδιο συμπερασμάτων οι ευρωπαίοι ηγέτες ζητούν να εξεταστούν «όλες οι επιλογές» και όχι «καινοτόμες ιδέες», ενόψει της έκθεσης της Επιτροπής που αναμένεται τον Ιούνιο, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές.
Σε ό,τι αφορά την κατάσταση στη Μέση Ανατολή και ειδικότερα στη Λωρίδα της Γάζας, όπου το 70% του πληθυσμού κινδυνεύει από λιμό, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ αναμένεται να ζητήσουν «άμεση ανθρωπιστική παύση που θα οδηγήσει σε βιώσιμη κατάπαυση του πυρός» στη Γάζα. Λόγω των έντονων διαφωνιών τους για το θέμα αυτό οι «27» δεν είχαν καταφέρει στις προηγούμενες Συνόδους Κορυφής να αναφερθούν στο θέμα της Γάζας, όμως αυτή τη φορά, σύμφωνα με διπλωμάτες, οι ευρωπαίοι ηγέτες θέλουν να μπει στα συμπεράσματα της Συνόδου ένα «ισορροπημένο» κείμενο.
Πριν από την έναρξη των εργασιών της Συνόδου Κορυφής, οι ευρωπαίοι ηγέτες θα συναντηθούν με το Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, ο οποίος θα τους ενημερώσει για την κατάσταση στη Γάζα και για την υπηρεσία του ΟΗΕ για τους Παλαιστίνιους Πρόσφυγες (UNRWA). Σύμφωνα με το σχέδιο συμπερασμάτων, θα επισημαίνεται ότι οι υπηρεσίες της UNRWA είναι «απαραίτητες» καθώς και η οικονομική στήριξη που παρέχεται από την ΕΕ.
Οι ευρωπαίοι ηγέτες αναμένεται να ζητήσουν «πλήρη, ταχεία, ασφαλή και ανεμπόδιστη πρόσβαση ανθρωπιστικής βοήθειας προς και σε όλη τη Λωρίδα της Γάζας μέσω όλων των διαδρομών». Αναμένεται, επίσης, να υπογραμμίσουν την ανάγκη δημιουργίας νέων χερσαίων διαδρομών και σημείων διέλευσης, χαιρετίζοντας το άνοιγμα θαλάσσιου δρόμου από την Κύπρο που «συμπληρώνει» τις χερσαίες οδούς για την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας. Στο σχέδιο συμπερασμάτων επισημαίνεται, επίσης, ότι «θα πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα για να αποτραπεί οποιαδήποτε περαιτέρω μετακίνηση πληθυσμού και να παρασχεθεί ασφαλές καταφύγιο στον πληθυσμό για να διασφαλιστεί ότι οι άμαχοι προστατεύονται ανά πάσα στιγμή».
Τέλος, οι ευρωπαίοι ηγέτες θα συζητήσουν για το αγροτικό ζήτημα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε νομοθετική πρόταση για την απλούστευση ορισμένων κανόνων της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου αναμένεται να εστιάσουν στη μείωση του διοικητικού φόρτου και στη δίκαιη εφαρμογή των κανόνων όσον αφορά τις εισαγωγές. Το σχέδιο συμπερασμάτων αναφέρει επίσης την ανάγκη δίκαιης αντιμετώπισης του θέματος των αυτόνομων εμπορικών μέτρων για την Ουκρανία.
Η δεύτερη ημέρα της Συνόδου Κορυφής, αύριο, Παρασκευή 22 Μαρτίου, θα ξεκινήσει με τη Σύνοδο Κορυφής του Ευρώ και θα συνεχιστεί με τα θέματα της ατζέντας που θα έχουν παραμείνει ανοιχτά από την προηγούμενη ημέρα.
Στη Σύνοδο Κορυφής του Ευρώ θα είναι παρόντες η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ και ο Πρόεδρος του Eurogroup. Θα συζητηθεί η οικονομική και χρηματοπιστωτική κατάσταση και ο συνεχής στενός συντονισμός και η διακυβέρνηση των μακροοικονομικών πολιτικών. Η συζήτηση θα επικεντρωθεί στην ανάγκη εμβάθυνσης της Ένωσης Κεφαλαιαγορών.
