Υπήρξε ένας από τους πιο εμβληματικούς και αγαπημένους ηθοποιούς του 20ού αιώνα. Γεννημένος στις 21 Απριλίου 1915 στο Τσιουαουά στο Μεξικό, ο Άντονι έζησε μια ζωή γεμάτη περιπέτειες, ταξίδια και τέχνη, καθιστώντας τον έναν από τους πιο πολυγραφότερους και διεθνώς αναγνωρισμένους ηθοποιούς του κόσμου.
Ο Άντονι ξεκίνησε την καριέρα του στον κινηματογράφο στις αρχές της δεκαετίας του 1930 και γρήγορα απέκτησε φήμη για την έντονη και δυναμική του ηθοποιία. Το πρώτο του μεγάλο ρόλο ήρθε το 1952 στην ταινία “Viva Zapata!”, στην οποία υποδύθηκε τον Τζοζέφο Ζαπάτα, για τον οποίο κέρδισε το πρώτο του Όσκαρ ως Καλύτερος Δεύτερος Ηθοποιός.
Μετά την επιτυχία του “Viva Zapata!”, ο Άντονι έγινε γνωστός για τις ερμηνείες του σε μια σειρά από δημοφιλείς ταινίες, συμπεριλαμβανομένων των “La Strada” (1954), “The Guns of Navarone” (1961), “Lawrence of Arabia” (1962), και “Zorba the Greek” (1964), για τον οποίον κέρδισε το δεύτερο του Όσκαρ ως Καλύτερος Δεύτερος Ηθοποιός.
Εκτός από τον κινηματογράφο, ο Άντονι είχε επίσης μια ενεργή καριέρα στο θέατρο και την τηλεόραση. Συμμετείχε σε πολλές θεατρικές παραγωγές στο Μπρόντγουεϊ και στο Λονδίνο, ενώ εμφανίστηκε επίσης σε πολλές τηλεοπτικές σειρές και τηλεταινίες.
Πέρα από την καριέρα του στον κινηματογράφο και το θέατρο, ο Άντονι ήταν επίσης γνωστός για την προσωπικότητα και το χαρισματικό του χαρακτήρα. Ήταν γνωστός για την αγάπη του για τη ζωή, τον πολιτισμό και την τέχνη. Ενώ ήταν ένας από τους μεγαλύτερους ηθοποιούς της εποχής του, διατηρούσε μια ταπεινή και προσβάσιμη προσέγγιση στη ζωή, ενθαρρύνοντας τους νέους καλλιτέχνες να ακολουθούν τα όνειρά τους και να εκφράζουν τον εαυτό τους μέσω της τέχνης.
Ο Άντονι Κουίν πέθανε στις 3 Ιουνίου 2001 στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, αλλά η κληρονομιά του συνεχίζεται να ζει μέσα από τις ταινίες του, το θέατρο και την αγάπη που είχε για την τέχνη. Με τον τρόπο του μοναδικού, ο Άντονι Κουίν άφησε το στίγμα του στην καρδιά του κινηματογράφου και της παγκόσμιας κουλτούρας, αφήνοντας πίσω του μια κληρονομιά που θα εμπνεύσει τις επόμενες γενιές καλλιτεχνών για γενιές.
Στο άκουσμα του ονόματος, του μεγάλου, βραβευμένου με Όσκαρ ηθοποιού, Άντονι Κουίν, – στους Έλληνες τουλάχιστον- έρχεται στο μυαλό ο διασημότερος ρόλος του. Αυτός του Ζορμπά από την ομώνυμη ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη. Με τον δημοφιλή λογοτεχνικό ήρωα βασισμένο στο βιβλίο “Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά” του Νίκου Καζαντζάκη.
Μπορεί ο Κουίν να πρωταγωνίστησε σε πολλές ταινίες, ανάμεσά τους: Λώρενς της Αραβίας (Lawrence Of Arabia, 1962), Τα κανόνια του Ναβαρόνε (The Guns Of Navarone, 1961) και Λα Στράντα (La Strada, 1954), αλλά η βρετανική-ελληνική ταινία του 1964, Αλέξης Ζορμπάς (Zorba the Greek) έχει γράψει μεγάλη ιστορία στον κινηματογράφο.
Η ταινία απέσπασε τρία βραβεία Όσκαρ, με σημαντικότερο το Όσκαρ β` γυναικείου ρόλου για την ερμηνεία της Λίλα Κέντροβα, στο ρόλο της Μαντάμ Ορντάνς. Η εκπληκτική μουσική της ταινίας γράφτηκε από τον Μίκη Θεοδωράκη κι έγινε γνωστή σε όλον τον κόσμο ως “συρτάκι”. Μέχρι και σήμερα αποτελεί την πιο διάσημη ελληνική μελωδία στο εξωτερικό. Μαζί με τον με τον Άντονι Κουίν πρωταγωνίστησαν οι Άλαν Μπέιτς, Ειρήνη Παππά και Σωτήρης Μουστάκας .
Ποιος μπορεί να ξεχάσει την περίφημη σκηνή με τον Άντονι Κουίν να χορεύει στην παραλία;
Σύμφωνα με τον σκηνοθέτη, ο Κουίν δεν ήταν καλός μαθητής. Κατέφερε να μάθει μόνο τα βασικά βήματα του χορού αλλά το αποτέλεσμα βγήκε τόσο εντυπωσιακό, που για χρόνια μετά, όπου κι αν βρισκόταν ο ηθοποιός, ο κόσμος του ζητούσε να χορέψει συρτάκι.
Ποιός όμως εμπνεύστηκε το να γυριστεί αυτή η ταινία; Ο Αμερικανός ηθοποιός Φρέντρικ Μαρτς και η σύζυγός του -επίσης ηθοποιός- Φλόρανς Έλντριτζ, ενώ είχαν επισκεφθεί την Ελλάδα το 1953, είπαν σε δημοσιογράφους ότι είχαν προτείνει στον Ελία Καζάν να γυρίσουν μια ταινία που θα βασιζόταν στον Αλέξη Ζορμπά του Καζαντζάκη.
Υπήρξε η φήμη ότι η ταινία θα γυριζόταν με πρωταγωνιστή τον Μπαρτ Λάνκαστερ. Στα μέσα της δεκαετίας του 1950 ο Ζυλ Ντασέν προσπάθησε να σκηνοθετήσει ανεπιτυχώς το βιβλίο με πρωταγωνιστή τον Σοβιετικό ηθοποιό Νικολάι Τσερκάσοφ.
“Ο Άντονι Κουίν, μονοκόμματος, πελώριος και αξύριστος, είναι ένας τέλειος Ζορμπάς”, έγραψε κάποτε ο Φρέντυ Γερμανός στις Εικόνες σε ρεπορτάζ του από τα γυρίσματα της ταινίας.
Δεν υποδύθηκε απλά έναν χαρακτήρα. Ήταν ο Ζορμπάς – ένας άνθρωπος μεγαλύτερος από τη ζωή, πρωτόγονος αλλά και σοφός, άγριος και τρυφερός, φιλοσοφημένος αλλά και ονειροπόλος.
Παντού είναι εμφανής η συμβολή του Μιχάλη Κακογιάννη. Του ανθρώπου που έκανε την παραγωγή και τη σκηνοθεσία της ταινίας, που έγραψε το κινηματογραφικό έργο βασισμένο στο τεράστιο αριστούργημα του Νίκου Καζαντζάκη.
Ο Κακογιάννης έκανε τις απαραίτητες αλλαγές διατηρώντας το πνεύμα και τη δύναμη του πρωτότυπου.
Ο Ζορμπάς είναι ένας άξεστος, ηλικιωμένος Έλληνας που συστήνεται σε έναν Άγγλο συγγραφέα (Άλαν Μπέιτς) που πηγαίνει στην Κρήτη για να ανοίξει ξανά ένα ορυχείο που έχει κληρονομήσει.
Ο Μπέιτς χρειάζεται έναν ανθρακωρύχο. Ο Ζορμπάς είναι μεταλλωρύχος. Παραδέχεται επίσης ότι μπορεί να είναι προβληματικός — “όπου κι αν πάω οι άνθρωποι λένε ότι τα χαλάω”.
Στην Κρήτη βρίσκουν δωμάτια στο υποβαθμισμένο ξενοδοχείο που διευθύνει μια ηλικιωμένη Γαλλίδα κοκέτα. Στην πορεία γίνονται φίλοι με μια χήρα (Ειρήνη Παπά) που παρενοχλείται από τους κατοίκους της πόλης.
Η ταινία είναι γεμάτη με ζωντανές, συναρπαστικές σκηνές που χαράσσονται στη μνήμη σας — στιγμές βαρβαρότητας, χιούμορ και πάθους.
Η χήρα δολοφονείται όταν ένας από τους χωρικούς αυτοκτονεί επειδή εκείνη τον απέρριψε. Ο κόσμος την περικυκλώνει και τη λιθοβολεί.
Όλοι πέφτουν πάνω της και περιμένουν να πεθάνει για να της αφαιρέσουν όλα τα υπάρχοντά της.
Ο Ζορμπάς χορεύει όταν είναι γεμάτος χαρά ή δυστυχία.
Η ταινία είναι συναρπαστική, γεμάτη ζωή. Είναι μια υπενθύμιση των αριστοτεχνικών πραγμάτων που μπορούν να γίνουν με τη συνηθισμένη ασπρόμαυρη φωτογραφία.
Υπάρχουν αξέχαστες σκηνές, όπως όταν η Ειρήνη Παπά περπατά στον ηλιόλουστο δρόμο ή όταν τα πόδια του Ζορμπά ανακατεύονται στην άμμο καθώς αρχίζει ο χορός του. Πρώτα σιγά σιγά μεθοδικά και μετά πιο άγρια και πιο εγκαταλειμμένα.
Αν και ο “Ζορμπάς” είναι μια ταινία γεμάτη βίαια πάθη, είναι κυρίως μια ιστορία της χαράς της ζωής.
Ο Κουίν είναι εξαιρετικός σε αυτήν την ερμηνεία. Ένας άνθρωπος γεμάτος χαρά, ενέργεια αλλά και λίγη τρέλα.
Στην Κρήτη, και συγκεκριμένα στα Χανιά και στις γύρω περιοχές εκτυλίχθηκε, την άνοιξη του 1964, η ιστορία του “Αλέξη Ζορμπά”. Ακριβώς όπως τη εμπνεύστηκε ο Νίκος Καζαντζάκης και τη μετέφερε στην οθόνη ο Μιχάλης Κακογιάννης.
Την εποχή των γυρισμάτων, το μεγάλο ελληνικό νησί έγινε επίκεντρο του διεθνούς κινηματογραφικού ενδιαφέροντος καθώς εκτός από τον Κουίν, πολλοί διάσημοι ηθοποιοί το είχαν επισκεφθεί.
Ο Άλαν Μπέιτς ερμήνευσε τον συγγραφέα, η Ειρήνη Παππά την ελκυστική και επιθετική χήρα, ο Γιώργος Φούντας τον Μαυραντώνη. Αρχικά για το ρόλο της μαντάμ Ορτάνς επελέγη στην αρχή η Σιμόν Σινιορέ. Όταν όμως εκείνη ήρθε στην Κρήτη, πανικοβλήθηκε επειδή έπρεπε να προσθέσει χρόνια με ειδικό μακιγιάζ. Αποφάσισε τελικά να αποχωρήσει και τον ρόλο της πήρε η Λίλα Κέντροβα που την επόμενη χρονιά τιμήθηκε με Όσκαρ για την ερμηνεία της.
Σύμφωνα με το Μιχάλη Κακογιάννη “Η αποκάλυψη της ταινίας είναι οι Κρητικοί κομπάρσοι”, και χαρακτήρισε τον Αλέξη Ζορμπά “αναρχική κωμωδία”.
Ο Άντονι Κουίν αγάπησε την Ελλάδα και αγαπήθηκε από τους Έλληνες. Ερμήνευσε με μοναδικό τρόπο ελληνικούς ρόλους στον κινηματογράφο, εξοικειώθηκε με τις συνήθειες και τις «ιδιοτροπίες» του τόπου μας και όπως έλεγε, περνούσε υπέροχα στα γυρίσματα.
