Η ηθοποιός Charlotte Cushman αψηφούσε τους κανόνες φύλου, ντυνόταν συχνά με ανδρικό στυλ, διαχειρίστηκε τη δική της καριέρα και απαιτούσε ίση αμοιβή με τους άνδρες ηθοποιούς
Ένα τεράστιο, ενθουσιασμένο πλήθος γέμισε το Booth`s Theatre. Στα πεζοδρόμια του Μανχάταν, οι θαυμαστές του Μπρόντγουεϊ μαζεύτηκαν για να τιμήσουν τη συνταξιοδότηση της Charlotte Cushman το 1874 στη Νέα Υόρκη μετά από μια καριέρα τεσσάρων δεκαετιών στη σκηνή στην οποία είχε ερμηνεύσει μερικούς από τους πιο εμβληματικούς ρόλους του Σαίξπηρ. Μέσα στο θέατρο, πολιτικοί, κοινωνικοί και καπετάνιοι της βιομηχανίας ήταν οι προνομιούχοι μάρτυρες της τελευταίας της παράστασης. Μετά το σόου, μια πομπή υπό το φως των κεριών συνόδευσε την επιτυχημένη ηθοποιό στο ξενοδοχείο Fifth Avenue, όπου πυροτεχνήματα και μια χορωδία τραγουδιστών γιόρτασαν την επιτυχία της. Παρόμοιοι εορτασμοί ακολούθησαν στη Βοστώνη και τη Φιλαδέλφεια, όπου και αποχαιρέτησε τους θαυμαστές της.
Η Charlotte Cushman (1816-1876) ήταν η πιο διάσημη Αμερικανίδα ηθοποιός του δέκατου ένατου αιώνα, με επιτυχία στη σκηνή τόσο στις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και στην Ευρώπη. Η καριέρα της Cushman διήρκεσε τέσσερις δεκαετίες κατά τις οποίες έπαιξε πολλούς ρόλους σε έργα του William Shakespeare, όπως η Lady Macbeth στο Macbeth, η Queen Katherine στον Henry VIII και ο Romeo στο Romeo and Juliet. Ενώ έπαιζε στην Ουάσιγκτον, DC, το κοινό του Cushman περιλάμβανε τον Πρόεδρο Abraham Lincoln και τον Υπουργό Εξωτερικών William Seward.
Η Charlotte Saunders Cushman γεννήθηκε στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης στις 23 Ιουλίου 1816. Ήταν το μεγαλύτερο από τα τέσσερα παιδιά του Elkanah και της Mary Eliza Babbitt Cushman από τη Βοστώνη της Μασαχουσέτης. Ο πατέρας της ανέβηκε από τη φτώχεια και έγινε ένας επιτυχημένος έμπορος της Δυτικής Ινδίας, αλλά έχασε την περιουσία του και πέθανε, αφήνοντας την οικογένειά του σε δεινή θέση. Όταν η Charlotte ήταν δεκατριών ετών, ο πατέρας της υπέφερε οικονομικά προβλήματα και σύντομα πέθανε, αφήνοντας την οικογένειά του με σχεδόν τίποτα.
Με τη βοήθεια των φίλων του πατέρα της, η Charlotte έλαβε την καλύτερη μουσική εκπαίδευση και ανέπτυξε μια φωνή αξιοσημείωτης πυξίδας και πλούτου. Αν και ήταν καλή μαθήτρια, άφησε το σχολείο για να ακολουθήσει μια καριέρα στην όπερα για να στηρίξει την οικογένειά της. Έκανε την πρώτη της εμφάνιση στο Tremont Theatre της Βοστώνης ως η Κοντέσα Αλμαβίβα στο The Marriage of Figaro με μεγάλη επιτυχία.
Η θεατρική καριέρα
Η Cushman πήγε στη Νέα Ορλεάνη, όπου η φωνή της, η οποία είχε καταπονηθεί από τα μέρη της σοπράνο που της είχαν ανατεθεί, ξαφνικά απέτυχε. Στα μετέπειτα χρόνια η Cushman ισχυρίστηκε ότι είχε δημιουργήσε πρόβλημα στη φωνή της προσπαθώντας να τραγουδήσει έναν ρόλο σοπράνο (αντί για έναν στο φυσικό της εύρος κοντράλτο) στο μεγάλο Θέατρο St. Charles. Όποιος κι αν ήταν ο λόγος, ο διευθυντής θεάτρου James Caldwell συμβούλεψε τον Cushman να γίνει ηθοποιός.
Κατέφυγε στον κορυφαίο ηθοποιό James Burton για να την προπονήσει. Στις 23 Απριλίου 1836, η Charlotte Cushman έκανε το ντεμπούτο της ως Lady Macbeth. Η ερμηνεία της για τον ρόλο ήταν πολύ πιο ενεργητική και ισχυρή από ό,τι συνηθιζόταν εκείνη την εποχή. Θεατές και κριτικοί αντέδρασαν θετικά στην ερμηνεία της.
Μετά από μια επιτυχημένη σεζόν στη Νέα Ορλεάνη, πήγε στη Νέα Υόρκη με συμβόλαιο με το Bowery Theatre, όπου εμφανίστηκε για μια σεζόν σε πρωταγωνιστικούς τραγικούς ρόλους. Έπρεπε να είναι μια «περπατούσα κυρία» στη χρηματιστηριακή εταιρεία. Ως εκ τούτου, έπαιξε μια μεγάλη ποικιλία ρόλων – νέοι και μεγάλοι, πρωταγωνίστρια και περιπατητική, άνδρας και γυναίκα.
Έχοντας αναλάβει την ευθύνη της υποστήριξης της οικογένειάς της, η Cushman αναζήτησε και άλλες πηγές εισοδήματος. Μέσω αλληλογραφίας, έγινε φίλη με τη Sarah Josepha Hale, την εκδότρια του Godey`s Lady Book. Διηγήματα και ποίηση του Cushman δημοσιεύτηκαν σε αυτό το περιοδικό και επίσης στο Ladies Companion.
Αυτά τα «κυριακά κομμάτια» εξυπηρετούσαν τη διπλή λειτουργία του να φέρουν το όνομα της Cushman στο κοινό και να δημιουργήσουν μια υγιεινή εικόνα της. Νωρίς, η Cushman φαίνεται ότι είχε συνειδητοποιήσει την αξία της δημοσιότητας, ιδιαίτερα του είδους που θα την αναγνώριζε ως μέλος της ευγενικής κοινωνίας και θα αντιστάθμιζε τη γενική υποψία ότι οι ηθοποιοί δεν ήταν ενάρετες γυναίκες.
Η δεσποινίς Cushman στη συνέχεια εξασφάλισε έναν αρραβώνα στο Albany, όπου έδρασε για πέντε μήνες. Είχε μεγάλη επιτυχία εκεί, υποδυ`ομενη ξανά τη Lady Macbeth και επίσης αρκετούς ανδρικούς ρόλους. Το cross-dressing από ηθοποιούς – που ονομάζονταν «βράκες»– ήταν μια δημοφιλής πρακτική στο θέατρο του δέκατου ένατου αιώνα. Η ανδρική ενδυμασία, συμπεριλαμβανομένου του στενού παντελονιού, έδειχνε περισσότερο το σώμα της γυναίκας και απήλαυσε το ανδρικό και γυναικείο κοινό.
Μετά το τέλος της σεζόν στο Albany, ο Cushman αναζήτησε ξανά δουλειά στην πιο διάσημη σκηνή της Νέας Υόρκης. Προσλήφθηκε στο Park Theatre ως «περιπατούσα κυρία», κλήθηκε να συμπληρώσει την τελευταία στιγμή ως η τσιγγάνα Meg Merrilies, η τσιγγάνα μάντισσα στο Guy Mannering. Η Meg του Cushman ήταν ένας σωματικά μη ελκυστικός αλλά ισχυρός παλιός κορώνας. Το αποτέλεσμα ήταν εκπληκτικό για το κοινό της και η παράσταση ήταν θρίαμβος.
Μυώδης με δυνατά χαρακτηριστικά και επιβλητική σκηνική παρουσία, η Cushman έπαιζε με τις δυνάμεις της. Δεν ήταν μια συμβατικά όμορφη γυναίκα. Ψηλή και εύρωστη με τετράγωνο πρόσωπο, λαμπερό σαγόνι και βαριά φρύδια, βασιζόταν όχι στη γυναικεία ομορφιά, αλλά μάλλον στην ενέργεια και το πνεύμα για να προσελκύσει τους θεατές.
Μέχρι το 1839, η μικρότερη αδερφή της Susan Cushman έγινε ηθοποιός και οι δύο αδερφές έγιναν διάσημες παίζοντας τον Ρωμαίο και την Ιουλιέτα μαζί.Η Σούζαν δεν ένιωθε τον ίδιο ενθουσιασμό για τη σκηνή με την αδερφή της, αλλά οι ερμηνείες των Misses Cushman ήταν δημοφιλείς στο κοινό. Η κομψή και όμορφη Susan έπαιρνε αυθεντικούς ρόλους. Η Charlotte έπαιξε περισσότερους από τριάντα αντρικούς ρόλους κατά τη διάρκεια της καριέρας της.
Δεδομένου ότι η επιτυχία στη βρετανική σκηνή θεωρήθηκε απαραίτητη για μια σαιξπηρική ηθοποιό, μια περιοδεία στην Αγγλία ήταν σημαντική για την καριέρα της Charlotte Cushman. Στις 26 Οκτωβρίου 1844, απέπλευσε για την Αγγλία. Στο Λονδίνο σημείωσε επιτυχία στα μέρη της Lady Macbeth, της Rosalind, της κυρίας Haller, της Bianca στο Fazio και της Emilia. Η επιτυχία της στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη βοήθησε να γίνει μια ζωή στο θέατρο αξιοσέβαστη για τις γυναίκες.
Η δύναμη της προσωπικότητας της Cushman προκάλεσε αίσθηση στο Λονδίνο και αργότερα στο Δουβλίνο. Το σπίτι της στο Mayfair έγινε κέντρο της καλλιτεχνικής και λογοτεχνικής κοινωνίας και κατά τη διάρκεια της δραματικής σεζόν έπαιξε με αμείωτη δημοτικότητα στο Λονδίνο και στις επαρχίες, ενώ μέρος των χειμώνων της πέρασε στη Ρώμη.
Στην Αγγλία η Cushman γνώρισε γυναίκες καλλιτέχνες και συγγραφείς, συμπεριλαμβανομένης της δημοσιογράφου, μυθιστοριογράφου και ηθοποιού Matilda Hays. Οι δύο γυναίκες έγιναν στενές φίλες και μετά από λίγο χρόνο και λίγη αλληλογραφία, έγιναν ρομαντικοί σύντροφοι στη σκηνή και εκτός. Για τα επόμενα δέκα χρόνια οι δυο τους θα ήταν σχεδόν συνεχώς μαζί.
Η Cushman καθοδήγησε την Hays στην υποκριτική και περιόδευσε μαζί της στα βρετανικά νησιά στο Romeo and Juliet και The Lady of Lyons. Ωστόσο, η Hays δεν ένιωσε ποτέ άνετα ως ηθοποιός και σύντομα αποσύρθηκε από το επάγγελμα. Οι δυο τους παρέμειναν σύντροφοι, έγιναν γνωστές για το ίδιο ντύσιμο και στην Ευρώπη αναγνωρίστηκαν δημόσια ως ζευγάρι.
Ο Cushman επέστρεψε στην Αμερική το 1849 και έπαιξε σε όλη τη χώρα. Τώρα αναγνωρισμένη σταρ, ήταν σε θέση να απαιτήσει αμοιβή ίση με αυτή των πιο σημαντικών ανδρών ηθοποιών. Έκανε την αποχαιρετιστήρια παράστασή της στο Θέατρο Μπρόντγουεϊ στις 15 Μαΐου 1852, στη συνέχεια επισκέφθηκε φίλους στην Αγγλία και ταξίδεψε στην ήπειρο.
Στα τέλη του 1852, μετά από δεκαέξι χρόνια, η Cushman αποφάσισε να αποσυρθεί από το θεατρικό σανίδι, παίρνοντας τη διαμονή του με τον Hays στη Ρώμη της Ιταλίας. Άρχισαν να ζουν σε μια μεγάλη αμερικανική ομογενειακή κοινότητα εκεί, αποτελούμενη κυρίως από λεσβίες καλλιτέχνες και γλύπτες. Η Cushman δημιούργησε ένα σπίτι από «χαρούμενες εργένηδες» που περιλάμβαναν τη Hays, τη δημοσιογράφο Grace Greenwood και τη γλύπτρια Harriet Hosmer.
Η Cushman χρησιμοποίησε την περιουσία και τη φήμη της για να υποστηρίξει το έργο γυναικών καλλιτεχνών, συμπεριλαμβανομένης της Αφροαμερικανής/Ιθαγενούς Αμερικανίδας γλύπτριας Edmonia Lewis, την οποία η Cushman θαύμαζε πολύ και της Emma Stebbins, μιας ζωγράφου που είχε έρθει στη Ρώμη για να σπουδάσει γλυπτική.
Το 1854, η Hays εγκατέλειψε την Cushman για τη γλύπτρια Harriet Hosmer, η οποία ξεκίνησε μια σειρά από ζηλευτές αλληλεπιδράσεις μεταξύ των τριών γυναικών. Η Hays τελικά επέστρεψε για να ζήσει με τον Cushman, αλλά οι εντάσεις μεταξύ τους δεν θα αποκατασταθούν ποτέ. Στα τέλη του 1857, η Cushman είχε κρυφά μια παθιασμένη σχέση με τη γλύπτρια Emma Stebbins.
Ένα βράδυ, ενώ η Cushman έγραφε ένα σημείωμα, η Hays έπεσε πάνω της. Υποψιαζόμενη ότι το σημείωμα ήταν για την Stebbins, η Hays απαίτησε να το δει. Αν και το σημείωμα δεν ήταν στην Stebbins, εκείνη αρνήθηκε να το δείξει στην Hays, η οποία έγινε έξαλλη και άρχισε να κυνηγάει την Cushman γύρω από το σπίτι χτυπώντας τη με τις γροθιές της σε κάθε ευκαιρία.
Η σχέση έληξε αμέσως και ο Hays μετακόμισε. Στη συνέχεια μήνυσε την Cushman δηλώνοντας στον ισχυρισμό της ότι είχε θυσιάσει τη δική της καριέρα για να υποστηρίξει την καριέρα της Cushman και ως εκ τούτου όφειλε κάποια πληρωμή. Η Cushman της πλήρωσε ένα άγνωστο ποσό και οι δύο γυναίκες χώρισαν για πάντα.
Η Emma Stebbins μετακόμισε με την Cushman λίγο μετά τον χωρισμό. Η Cushman ταξίδεψε στην Αμερική για μια σύντομη περιοδεία λίγους μήνες αργότερα. Αν και η Cushman υποστήριξε ότι ήταν αφοσιωμένη στην Stebbins, συνδέθηκε με μια άλλη γυναίκα λίγο μετά την έναρξη της σχέσης της με την Stebbins. Η Cushman συνάντησε μια 18χρονη ηθοποιό, την Emma Crow και την ερωτεύτηκε. Οι δύο γυναίκες ξεκίνησαν μια σχέση και η Cushman την αποκαλούσε συχνά «μικρή μου ερωμένη».
Πριν από την αναχώρησή της στη Ρώμη, η Cushman πρόσφερε μια αποχαιρετιστήρια παράσταση στο θέατρο της Ουάσιγκτον στον ομώνυμο ρόλο του Αmlet . Η αφίσα που διαφημίζει την εμφάνισή της την περιγράφει ως «μια κυρία που αναγνωρίζεται παγκοσμίως ως η μεγαλύτερη εν ζωή τραγική ηθοποιός». H Crow ακολούθησε την Cushman στην Ιταλία. Λίγο μετά την άφιξή της εκεί, η Crow τράβηξε την προσοχή της ανιψιού του Cushman, Ned Cushman. Τον Απρίλιο του 1861, ο Ned Cushman και η Emma Crow παντρεύτηκαν.
Το 1857 η Cushman επέστρεψε στις Ηνωμένες Πολιτείες και έπαιξε κατά τη διάρκεια του χειμώνα και της άνοιξης του 1858, και επέστρεψε στη Ρώμη, εγκαταστάθηκε σε μια ευρύχωρη μόνιμη χειμερινή κατοικία τον Ιανουάριο του 1859. Το 1860 έπαιξε ξανά στη Νέα Υόρκη, εμφανιζόμενη σε πολλές περιπτώσεις για το όφελος της Υγειονομικής Επιτροπής, μιας υπηρεσίας παροχής βοήθειας που υποστήριξε άρρωστους και τραυματίες στρατιώτες του Στρατού της Ένωσης κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου.
Τελευταία χρόνια
Το 1869 η Cushman διαγνώστηκε με καρκίνο του μαστού. Συνοδευόμενη από τη Stebbins, πήγε στη Σκωτία για χειρουργική επέμβαση, η οποία δεν εξάλειψε εντελώς την ασθένεια. Η Stebbins αγνόησε τη δική της καριέρα στη γλυπτική και αφιέρωσε όλο τον χρόνο της στη φροντίδα του Cushman. Μετά από μια σύντομη επιστροφή στη Ρώμη, επέστρεψαν στις ΗΠΑ, όπου η Cushman επέστρεψε στη σκηνή παρά τον πόνο της κατάστασής της.
Χωρίς να έχει πια αντοχές για θεατρικά έργα, ανέπτυξε μια αξιοσημείωτη ικανότητα ως δραματική αναγνώστρια, δίνοντας σκηνές από τον Σαίξπηρ, ποίηση μπαλάντα, ποιήματα διαλέκτων και χιουμοριστικά κομμάτια με μεγάλη επιτυχία. Στην εμφάνισή της στη Νέα Υόρκη, ο Γουίλιαμ Κάλεν Μπράιαντ απήγγειλε μια ωδή προς τιμήν της και μετά το σόου ακολούθησε παρέλαση στην Πέμπτη Λεωφόρο.
Η αποχαιρετιστήρια εμφάνισή της ανακοινώθηκε τουλάχιστον επτά φορές μέσα σε πολλά χρόνια. Μετά από μια περιοδεία ανάγνωσης στο Ρότσεστερ, το Μπάφαλο και τις Συρακούσες της Νέας Υόρκης, η Cushman τελικά αποσύρθηκε άρρωστη με μια μεγάλη περιουσία στη βίλα της στο Νιούπορτ, και τον Οκτώβριο του 1875 πήγε στη Βοστώνη για ιατρική περίθαλψη.
Στις 18 Φεβρουαρίου 1876 η Charlotte Cushman έφυγε από τη ζωή από πνευμονία στο δωμάτιο του ξενοδοχείου της στο Omni Parker House Hotel στη Βοστώνη σε ηλικία 59 ετών. Το πρωί μετά το θάνατό της, ο William Winter έγραψε στη New York Tribune:
Όταν ήρθε στη σκηνή, γέμισε το με τη λαμπρή ζωντάνια της παρουσίας της. Κάθε κίνηση που έκανε ήταν νικηφόρα χαρακτηριστική. Η ελάχιστη χειρονομία της ήταν η ευγλωττία, η φωνή της, η οποία ήταν απαλή ή ασημί, ή βαθιά ή μελαγχολική, ανάλογα με το συναίσθημα που την επηρέαζε, χρησιμοποιήθηκε πότε πότε για να τρέμει, και εν μέρει για να σπάσει, με τόνους που ήταν αξιολύπητοι και δεν περιγράφονταν. Αυτά ήταν υποδηλώσεις της φλογερής ψυχής που σιγοκαίει κάτω από τον τάφο εξωτερικό της και έδινε ιριδισμό σε κάθε μορφή τέχνης που ενσάρκωσε.
Στον απόηχο του θανάτου της υπήρξαν πολλά αφιερώματα στη Charlotte Cushman, τότε μια από τις πιο διάσημες γυναίκες στον κόσμο. Εκείνη την εποχή, οι ρομαντικές φιλίες μεταξύ γυναικών ήταν αποδεκτές επειδή οι γυναίκες που συμμετείχαν σε αυτές θεωρούνταν αγνές. Η σωματική επιθυμία θεωρούνταν αντρικό χαρακτηριστικό. Καθώς οι ιδέες εξελίσσονταν, η αντίληψη για την Cushman άλλαξε και η ζωή και τα επιτεύγματά της θεωρήθηκαν ασήμαντα.
