Το VAR αποδίδει δικαιοσύνη στο ποδόσφαιρο αλλά, ταυτόχρονα, επιβάλλει στο άθλημα μία συνθήκη υπερβολικής και, τελικά, αντιποδοσφαιρικής τυπολατρίας. Ίσως ήρθε η ώρα να επανεξεταστούν οι κανονισμοί ποδοσφαίρου, ειδικά σε ό,τι αφορά το οφσάιντ.
Τελικός παγκοσμίου κυπέλλου ποδοσφαίρου ανάμεσα στην ομάδα Α και την ομάδα Β. Το παιχνίδι είναι συναρπαστικό και, ένα λεπτό πριν τη λήξη του, η ομάδα Α προηγείται με 2-1. Η ομάδα Β προσπαθεί απεγνωσμένα να ισοφαρίσει ώστε να στείλει το παιχνίδι στην παράταση. Και να που, δευτερόλεπτα πριν το τελικό σφύριγμα, το “δεκάρι” της ομάδας Β δίνει μία αριστουργηματική κάθετη πάσα στον σέντερ-φορ, ο οποίος, αν και κλεισμένος από δύο αντίπαλους αμυντικούς, κατορθώνει να σκοράρει με ένα εκπληκτικό σουτ! Στις εξέδρες το μισό γήπεδο πανηγυρίζει έξαλλα, ενώ το άλλο μισό – που απλά περίμενε το σφύριγμα της λήξης για να γιορτάσει τον αναμενόμενο θρίαμβο – παραδίνεται άξαφνα στη σιωπή…
Όμως, πάνω που χαιρόμαστε για τα έξτρα 30 λεπτά (συν τα πιθανά πέναλτι στο τέλος) που θα απολαύσουμε στις τηλεοπτικές οθόνες μας, βλέπουμε τον διαιτητή να συνομιλεί με το VAR (video assistant referee) και, μετά από εξονυχιστική εξέταση της φάσης, να ακυρώνει, τελικά, το τέρμα της ισοφάρισης. Με βάση τα ηλεκτρονικά συστήματα εποπτείας του σύγχρονου ποδοσφαίρου που “κόβουν την τρίχα στα δύο”, η μύτη από το παπούτσι του σκόρερ βρισκόταν λίγα εκατοστά πιο μπροστά από τη νοητή γραμμή που οριοθετούσε τη θέση του τελευταίου αμυντικού κατά τη στιγμή της μεταβίβασης της μπάλας. Κι αυτή η ασήμαντη – με βάση την ποδοσφαιρική λογική – λεπτομέρεια στάθηκε αρκετή για να κρίνει το αποτέλεσμα του πιο σημαντικού ποδοσφαιρικού αγώνα της τετραετίας!
Η πιο πάνω ιστορία είναι, φυσικά, φανταστική. Όχι όμως και το σκηνικό της παρανοϊκής υπερβολής που περιγράφει. Το έχουμε δει αμέτρητες φορές στο ελληνικό πρωτάθλημα, το βλέπουμε τούτες τις μέρες σε κάποιες περιπτώσεις και στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου. Και, το ερώτημα προκύπτει αβίαστα: Μήπως, τελικά, το VAR “σκοτώνει” το ποδόσφαιρο;
Μία βιαστική και άκριτη καταφατική απάντηση στο ερώτημα θα αδικούσε το VAR, το οποίο έχει συμβάλει αποφασιστικά στον περιορισμό του ανθρώπινου διαιτητικού λάθους στους αγώνες ποδοσφαίρου (ειδικά σε ό,τι αφορά τον εντοπισμό αντιαθλητικής συμπεριφοράς και τον καταλογισμό των πέναλτι). Και, ναι, το οφσάιντ είναι οφσάιντ ακόμα και για απειροελάχιστες αποστάσεις που ανιχνεύονται μόνο με τη βοήθεια προχωρημένης τεχνολογίας!
Από την άλλη, όμως, αυτή η τυπολατρική προσήλωση στη λεπτομέρεια ως προς το οφσάιντ βλάπτει το ποδόσφαιρο ως θέαμα, αφού, πολύ πιο συχνά απ’ όσο θα ‘πρεπε, θέτει σε αμφισβήτηση το ζωτικότερο στοιχείο του αθλήματος: την επίτευξη ενός τέρματος. Και, για να είμαστε ειλικρινείς, σε καμία σοβαρή συζήτηση δεν αντέχει ο ισχυρισμός ότι τα λίγα μόλις εκατοστά που εξείχε το παπούτσι του επιθετικού στο πιο πάνω φανταστικό παράδειγμά μας, έδωσαν στον σκόρερ κάποιο ουσιαστικό πλεονέκτημα!
Όμως, αν δεχθούμε το VAR ως συστατικό εκ των ων ουκ άνευ, πλέον, του σύγχρονου ποδοσφαίρου, πώς θα μπορούσε το άθλημα να προστατέψει τον εαυτό του από τις συχνά απογοητευτικές υπερβολές του βοηθητικού συστήματος διαιτησίας; Η μόνη λύση που, προσωπικά, μπορώ να δω δεν αφορά το ίδιο το VAR αλλά αυτό καθαυτό το ποδόσφαιρο. Έχει έρθει, ίσως, η στιγμή να επανεξεταστεί η παράγραφος του κανονισμού που αφορά το πιο κρίσιμο ζήτημα: τον ορισμό του οφσάιντ. Και να αναζητηθεί τρόπος ώστε να γίνουν πιο χαλαρές οι προϋποθέσεις κάτω από τις οποίες ισχύει ο σχετικός κανόνας.
Μία πιθανή τροποποίηση του κανονισμού θα μπορούσε, για παράδειγμα, να είναι η εξής: Να θεωρείται ως αντικανονική (off-side) η θέση του επιτιθέμενου όταν ολόκληρο το σώμα του βρίσκεται μπροστά από τη νοητή γραμμή της θέσης του τελευταίου αμυντικού. Αυτό έχει ποδοσφαιρική λογική, αν σκεφτούμε ότι συνάδει με τον ορισμό του ίδιου του γκολ. Για να θεωρείται έγκυρο το τελευταίο θα πρέπει ολόκληρη η μπάλα να έχει περάσει τη νοητή γραμμή του τέρματος.
Διαφορετικές και πιο εφαρμόσιμες τροποποιήσεις του κανονισμού σε ό,τι αφορά το οφσάιντ μπορούν, ασφαλώς, να προταθούν. Αυτό που έχει σημασία είναι να μη χαθεί μέσα σε τυπικές υπερβολές η ομορφιά του ποδοσφαίρου. Ή, τουλάχιστον, η ακριβοδίκαιη τυπικότητα να επιβάλλεται με ελαστικότερους όρους, και σίγουρα όχι όταν βρίσκεται να εξέχει ελάχιστα ένα κεφάλι ή ένα ποδοσφαιρικό παπούτσι!
