Το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ έδωσε σήμερα στη δημοσιότητα την Ετήσια Έκθεση 2025 για την ελληνική οικονομία και την απασχόληση, ρίχνοντας φως στις βαθιές προκλήσεις αλλά και τις αντιφάσεις της ελληνικής οικονομικής πραγματικότητας. Παρά τα θετικά δημοσιονομικά μεγέθη και τη βελτίωση σε επιμέρους δείκτες, οι κοινωνικές και αναπτυξιακές ανισορροπίες συνεχίζουν να απειλούν την ανθεκτικότητα και τη βιωσιμότητα της ελληνικής οικονομίας.
Οικονομική μεγέθυνση με ασθενή θεμέλια
Το 2024 η ελληνική οικονομία κατέγραψε αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 2,3%, κυρίως λόγω της ιδιωτικής κατανάλωσης και των επενδύσεων. Ωστόσο, η συμβολή των εξαγωγών και της δημόσιας κατανάλωσης ήταν αρνητική, ενώ η χώρα εξακολουθεί να είναι η δεύτερη φτωχότερη στην ΕΕ, σύμφωνα με τα διαθέσιμα εισοδήματα και το κόστος διαβίωσης.
Αν και μεταξύ 2019-2023 παρατηρήθηκε αύξηση στο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών, η αύξηση αυτή προήλθε κυρίως από εισοδήματα πλούτου και μη μισθωτής εργασίας. Οι μισθοί συνέβαλαν ελάχιστα, γεγονός που αναδεικνύει την υποχώρηση του μισθού ως βασικού πυλώνα βιοπορισμού και οικονομικής κινητικότητας για τα περισσότερα νοικοκυριά.
Επενδύσεις: Εξαρτώμενες και άνισα κατανεμημένες
Οι επενδύσεις σε μηχανολογικό εξοπλισμό και προϊόντα διανοητικής ιδιοκτησίας αυξήθηκαν, ιδιαίτερα στους κλάδους της πληροφορίας και των επαγγελματικών υπηρεσιών. Αντιθέτως, η μεταποίηση παραμένει ασθενής επενδυτικά, με το βάρος να πέφτει στις κατασκευές. Σημαντικό πρόβλημα αποτελεί η υπέρμετρη εξάρτηση των επιχειρήσεων από δημόσια χρηματοδοτικά εργαλεία, όπως το Ταμείο Ανάκαμψης, γεγονός που θέτει ερωτήματα για την αυτονομία και τη βιωσιμότητα της επιχειρηματικής επενδυτικής δραστηριότητας.
Δομικά ελλείμματα στο εξωτερικό ισοζύγιο
Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών κατέγραψε έλλειμμα 6,4% του ΑΕΠ το 2024, λόγω της αυξημένης ζήτησης για εισαγόμενα ενδιάμεσα αγαθά και της αδυναμίας της χώρας να υποκαταστήσει τις εισαγωγές, κυρίως σε προϊόντα μεσαίας και υψηλής τεχνολογίας. Η εξωστρέφεια ενισχύθηκε, ιδιαίτερα στη μεταποίηση, αλλά δεν μεταφράστηκε σε βελτίωση του εμπορικού ισοζυγίου.
Παράλληλα, η εξάρτηση της χώρας από εισαγωγές αγροτοκτηνοτροφικών προϊόντων επιτείνει την τρωτότητα του παραγωγικού συστήματος σε εξωγενείς διαταραχές. Σημαντικές κατηγορίες διατροφής, όπως τα γαλακτοκομικά και τα αλκοολούχα ποτά, εμφανίζουν αυξανόμενη εξάρτηση από το εξωτερικό.
Εργασία: Βελτίωση στους δείκτες, στασιμότητα στην ποιότητα
Το 2024 σημειώθηκε αύξηση της απασχόλησης και μείωση της ανεργίας (10,1% από 11,1% το 2023). Ωστόσο, η Ελλάδα παραμένει στις τελευταίες θέσεις στην ΕΕ ως προς τα ποσοστά απασχόλησης και παρουσιάζει σημαντικές αποκλίσεις ανάμεσα σε άνδρες και γυναίκες, καθώς και μεταξύ ηλικιακών ομάδων.
Ιδιαίτερα ανησυχητική είναι η κατάσταση των αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, με την Ελλάδα να καταγράφει το χαμηλότερο ποσοστό απασχόλησής τους στην ΕΕ.
Παρά τις επιμέρους αυξήσεις, ο μέσος πραγματικός μισθός έχει μειωθεί κατά 32,8% από το 2009 και κατά 1,1% την τελευταία πενταετία, με αποτέλεσμα την καθήλωση της αγοραστικής δύναμης. Η αύξηση της παραγωγικότητας εργασίας δεν μεταφράστηκε σε αυξήσεις μισθών, ενισχύοντας τη συγκέντρωση κερδών σε βάρος της εργασίας.
Επιβάρυνση του ιδιωτικού τομέα και κοινωνικές πιέσεις
Το δημόσιο πλεόνασμα της τάξης του 1,3% το 2024 και το υψηλότερο ιστορικά πρωτογενές πλεόνασμα 4,8% του ΑΕΠ, στηρίχθηκαν στην αύξηση της απασχόλησης και του ΑΕΠ. Όμως, η παράλληλη αύξηση του ιδιωτικού χρέους (νοικοκυριά και επιχειρήσεις) δημιουργεί εύλογες ανησυχίες για τη χρηματοοικονομική σταθερότητα.
Η σοβαρή υλική και κοινωνική στέρηση πλήττει το 8,8% των μισθωτών, ενώ το ποσοστό υποκειμενικής φτώχειας στην ίδια ομάδα φτάνει το 57,1% – το υψηλότερο στην ΕΕ. Πολλοί εργαζόμενοι δηλώνουν αδυναμία να συμμετάσχουν σε δραστηριότητες αναψυχής ή να καλύψουν στοιχειώδεις προσωπικές ανάγκες.
Αναγκαίες παρεμβάσεις σε ένα μεταβαλλόμενο κόσμο
Το ΙΝΕ ΓΣΕΕ υπογραμμίζει ότι οι συσσωρευμένες κοινωνικές πιέσεις, οι μακροοικονομικές αβεβαιότητες και οι μετασχηματισμοί που επιφέρουν οι σύγχρονες γεωοικονομικές τάσεις (κλιματική αλλαγή, ψηφιοποίηση, μετανάστευση) καθιστούν αναγκαία μια νέα στρατηγική για την ενίσχυση της εργασίας και της κοινωνικής συνοχής.
Η προοδευτική ανασυγκρότηση της αγοράς εργασίας, η ενίσχυση του εισοδήματος των εργαζομένων και η στοχευμένη ενίσχυση του παραγωγικού μοντέλου αποτελούν κρίσιμες προϋποθέσεις για τη διατήρηση της οικονομικής σταθερότητας και τη μακροπρόθεσμη ευημερία.
Το πλήρες κείμενο της Ετήσιας Έκθεσης 2025
